Tezy
Ratio legis ustawy o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych jest finansowe wspieranie producentów rolnych, czyli osób, które faktycznie uprawiają grunty rolne, nawet gdy nie są ich właścicielami.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Elżbieta Trykoszko, Sędziowie asesor WSA Małgorzata Roleder, sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk (spr.), Protokolant Elżbieta Stasiewicz, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 06 lutego 2007 r. sprawy ze skargi Z. K. na decyzję Dyrektora P. Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. z dnia [...] czerwca 2006 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania płatności bezpośrednich do gruntów rolnych po wznowieniu postępowania administracyjnego oddala skargę
Uzasadnienie
Pan Z. K. złożył w dniu [...] czerwca 2004 r. w Biurze Powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w B. wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich do gruntów rolnych lub o przyznanie płatności z tytułu wsparcia działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania na rok 2004. Wniosek dotyczył działek rolnych o nr ew. [...], położonych w obrębie B. C., gmina T. K.
W dniu [...] listopada 2004 r. Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w B. wydał decyzję Nr [...] przyznającą płatności bezpośrednie do gruntów rolnych Panu Z. K. na rok 2004.
Postanowieniem z dnia [...] października 2005 r., Nr [...] Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
w B., wznowił z urzędu postępowanie administracyjne zakończone w/w decyzją ostateczną z dnia [...] listopada 2004 r., ze względu na nowe okoliczności
w sprawie, które nie były znane organowi podczas wydawania decyzji.
Następnie, w dniu [...] grudnia 2005 r., Kierownik Biura Powiatowego ARiMR
w B. wydał decyzję Nr [...], uchylającą decyzję o przyznaniu płatności bezpośrednich do gruntów rolnych Panu Z. K., odmawiając jednocześnie przyznania wnioskodawcy płatności bezpośrednich do gruntów rolnych na rok 2004. Powyższą decyzję uzasadniono tym, że Pan Z. K. w roku 2004 nie był posiadaczem działek rolnych o nr [...], położonych w obrębie B. C., gmina T. K.
Pan Z. K. złożył odwołanie od powyższej decyzji. W dniu
[...] marca 2006 r. Dyrektor P. Oddziału Regionalnego ARiMR w Ł., decyzją Nr [...], uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia, z uwagi na braki formalne w przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Kierownik Biura Powiatowego ARiMR
w B. w dniu [...] kwietnia 2006 r. wydał decyzję, uchylającą decyzję
z dnia [...] listopada 2004 r. o przyznaniu płatności bezpośrednich do gruntów rolnych i odmówił przyznania płatności bezpośrednich do gruntów rolnych Panu Z. K. na rok 2004.
Z powyższą decyzją nie zgodził się Pan Z. K. i wniósł odwołanie. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydanej decyzji, tzn. istnienie konfliktu kontroli krzyżowej oraz naruszenie przepisów postępowania administracyjnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 145 § 1 pkt 5 KPA. Odwołujący się wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i ponowne przeprowadzenie postępowania.
W uzasadnieniu strona podniosła, że w obliczu wykreślenia spornych działek przez Pana B. K., jako wynik porozumienia między wydzierżawiającym
i dzierżawcą, należy uznać wznowienie za bezcelowe i bezprawne. Odwołujący się dodał, że Kierownik Biura Powiatowego w B. decyzję z dnia [...] listopada 2004 r. wydał w oparciu o dowód bezpośredni, tzn. umowę dzierżawy. W związku
z tym nie może być mowy, że dowód z przesłuchania świadków wniósł nowe okoliczności lub ujawnił nowe fakty w sprawie.
Decyzją z dnia [...] czerwca 2006 r., Nr [...], Dyrektor P. Oddziału Regionalnego ARiMR w Ł., utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.
W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że Pan Z. K. i Pani A. K., jako współwłaściciele, przekazali posiadanie działek nr [...] położonych we wsi B. C., Panu B. K., na podstawie pisemnej umowy dzierżawy, zawartej w dniu [...] stycznia 2004 r. W dniu [...] lipca 2005 r. do w/w umowy, zawarty został aneks, na mocy którego "do uzyskania dopłat unijnych uprawnieni są wyłącznie wydzierżawiający". Biorąc pod uwagę, że aneks do umowy zawarty został w czasie rozpatrywania przedmiotowego wniosku, a także ze względu na treść art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 roku o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych, który nie przewiduje dowolności w tym, który podmiot może ubiegać się płatności bezpośrednie do gruntów rolnych (przepis upoważnia wyłącznie posiadacza) - treść aneksu nie ma znaczenia przy rozstrzyganiu przedmiotowej sprawy. Z umowy dzierżawy wynika jednoznacznie, że posiadaczem działek [...] w 2004 roku był Pan B. K. Również postępowanie dowodowe (przesłuchania świadków) potwierdziło, że
posiadaczem spornych działek w 2004 r. nie był Pan Z. K.
Nie godząc się z rozstrzygnięciem Dyrektora P. Oddziału Regionalnego ARiMR w Ł., Pan Z. K. wywiódł skargę do tut. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego i wniósł o "zmianę decyzji Dyrektora Oddziału Regionalnego". Zaskarżonej decyzji zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wydanej decyzji, tzn. istnienie konfliktu kontroli krzyżowej oraz naruszenie art. 145 § 1 pkt 5 Kodeksu postępowania administracyjnego, tzn. wznowienie postępowania na podstawie okoliczności nie wyczerpujących przesłanek wskazanych w tym przepisie.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor P. Oddziału Regionalnego ARiMR w Ł. wnosił o jej oddalenie, podnosząc, że zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 5 kpa jest bezzasadny, gdyż Kierownik Biura Powiatowego w B. wydając decyzję nr [...] nie wiedział o tym, że Wnioskodawca nie jest posiadaczem działek nr [...]. Nie wiedział nawet o tym, że o płatności bezpośrednie do przedmiotowych działek wnioskowało dwóch producentów. Dopiero po przeprowadzeniu kontroli administracyjnej wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich do gruntów rolnych lub o przyznanie płatności z tytułu wsparcia działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania Pana B. K., został wykryty konflikt kontroli krzyżowej. W związku
z wykryciem konfliktu kontroli krzyżowej organ I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe, które wykazało, że Pan Z. K. nie użytkował spornych działek w 2004 roku. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności zdaniem organu odwoławczego, Kierownik Biura Powiatowego w B., wznawiając postępowanie zakończone decyzją ostateczną w sprawie przyznania płatności bezpośrednich do gruntów rolnych Panu Z. K., nie naruszył art. 145 § 1 pkt 5 kpa.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
W świetle przepisów art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r.- Prawo
o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, a kontrola ta - jeżeli ustawy nie stanowią inaczej - sprawowana jest pod względem zgodności z prawem. Zadaniem sądu administracyjnego jest zatem zbadanie prawidłowości zastosowania przez organy administracji przepisów obowiązującego prawa, zarówno prawa materialnego, jak też przepisów postępowania. Uwzględnienie skargi następuje w przypadku stwierdzenia przez Sąd naruszenia przepisów prawa materialnego, jeżeli miało ono wpływ na wynik sprawy, lub naruszenia przepisów prawa procesowego, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a także dające podstawę do wznowienia postępowania - art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd nie stwierdził podnoszonych w skardze naruszeń przepisów prawa. Organy administracji właściwie dokonały subsumcji norm prawa materialnego w stosunku do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego. Nie naruszyły przy tym przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Podkreślić należy, że płatności bezpośrednie do gruntów rolnych uzyskać może, osoba wnioskująca o takie płatności, przy jednoczesnym spełnieniu warunków wymienionych w art. 2 ust 1 i 2 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych (Dz. U. z 2004 r., nr 6, poz. 40 ze zm.). Po pierwsze, płatności bezpośrednie do gruntów rolnych przysługują "producentom rolnym", tj. osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, będącym posiadaczami gospodarstwa rolnego utrzymywanego w dobrej kulturze rolnej przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska (art. 2 ust.1 cytowanej ustawy). Ponadto warunkiem uzyskania płatności jest posiadanie przez producenta rolnego działek rolnych o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 1 ha (art. 2 ust.2 tejże ustawy).
Ratio legis ustawy o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych jest zatem finansowe wspieranie producentów rolnych, czyli osób, które faktycznie uprawiają grunty rolne nawet, gdy nie są ich właścicielami. Sąd orzekający
w niniejszej sprawie w pełni aprobuje i podziela stanowisko wyrażonej w tej kwestii przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w B. w sprawie o sygnaturze
II SA/Bk 779/05 (publ. Gazeta Prawna 2006/127 str. 19).
Jeżeli w takim razie osoba dysponująca tytułem własności gruntu rolnego, faktycznie nie wykonuje na nim produkcji rolniczej, nie może ubiegać się
o przedmiotowe dopłaty. Jak wynika z materiału dowodowego, skarżący nie uprawiał w 2004 roku działek rolnych objętych wnioskiem o dopłaty bezpośrednie, dlatego też dopłaty mu nie przysługiwały. O takim stanie rzeczy świadczy przede wszystkim umowa dzierżawy przedmiotowych działek zawarta w dniu [...] stycznia 2004 roku między A. K. i Z. K. (wydzierżawiający) a B. K. (dzierżawca) na okres 5 lat. Ponadto zeznania świadków M. B. - B., A. K. potwierdzają, że sporne działki użytkowane były przez Pana B. K.. Do w/w umowy w dniu [...] lipca 2005 r., zawarty został aneks, na mocy którego "do uzyskania dopłat unijnych uprawnieni są wyłącznie wydzierżawiający". Niemniej jednak aneks ten w części cedującej na wydzierżawiających prawo do wyłącznego ubiegania się o płatności bezpośrednie, nie może odnieść skutków prawnych ze względu na treść omawianego wyżej uregulowania art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 roku o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych. Sąd podziela zatem stanowisko wyrażone w tej
kwestii przez organy administracji.
Podkreślenia wymaga przy tym okoliczność, że organy administracji,
w związku z członkostwem Polski w Unii Europejskiej, stosują bezpośrednio akty normatywne wydawane przez organy Unii Europejskiej zgodnie z art. 249 Traktatem ustanawiającym Europejską Wspólnotę Gospodarczą (Dz.U. z 2004, Nr 90 poz. 864/2 ze zm.) i postanowieniami art. 2 Aktu dotyczącego warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii, Republiki Słowackiej do Unii Europejskiej oraz dostosowań w traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864).
Do aktów tych należą m.in. Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 2419/2001 z dnia 11 grudnia 2001 roku (Dz.Urz.UE L 327/11) oraz Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 2199/2003 z dnia 16 grudnia 2003 r. ustanawiające środki przejściowe dla stosowania w odniesieniu do 2004 r. rozporządzenia Rady (WE) nr 1259/1999
w zakresie systemu Jednolitej Płatności Obszarowej dla Republiki Czeskiej, Estonii, Cypru, Łotwy, Litwy, Węgier, Malty, Polski, Słowenii i Słowacji (Dz.U.UE. L. z 2003 r., Nr 328 poz. 21).
Organy zasadnie zatem powołały się na art. 5 ust. 1 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 2199/2003 z dnia 16 grudnia 2003 roku, w którym wskazano, że jeśli
w wyniku kontroli administracyjnej lub kontroli na miejscu stwierdza się, że ustalona różnica między zadeklarowanym obszarem a wyznaczonym obszarem jest większa niż 3 %, ale nie większa niż 30 % wyznaczonego obszaru, kwota, jaka ma zostać przyznana na podstawie systemu Jednolitej Płatności Obszarowej jest zmniejszona za dany rok o dwukrotność kwoty ustalonych funduszy dla tej różnicy. Jeśli różnica jest większa niż 30 % wyznaczonego obszaru, żadna pomoc nie jest przyznawana za dany rok. Jeżeli natomiast różnica jest większa niż 50 %, rolnik jest ponownie wyłączony z przyznania pomocy do wysokości kwoty odpowiadającej różnicy między zadeklarowanym obszarem a wyznaczonym obszarem. Ta kwota jest zaś potrącana
o płatności pomocowe, do których rolnik jest uprawniony w ramach wniosków składanych w ciągu trzech lat kalendarzowych następujących po roku kalendarzowym, w którym stwierdzono tę różnicę.
Nie zmienia przy tym postaci rzeczy fakt, że za 2004 rok zostały wcześniej przyznane skarżącemu płatności bezpośrednie. Wobec jednak ujawnienia istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktycznych, postępowanie zakończone decyzją ostateczną nr [...] z dnia [...] listopada 2004 r. zostało wznowione przez organ na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz.U. z 2000 r., Nr 98, poz.1071 ze zm.). Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w Ł. powziął bowiem
w niniejszej sprawie wiadomość, że dla spornych działek rolnych przyznane zostały dopłaty bezpośrednie na 2004 roku Panu B. K. Decyzja o przyznaniu dopłat bezpośrednich Panu B. K. wydana została w dniu [...] października 2005 r. Fakt wznowienia postępowania o przyznanie płatności bezpośrednich do tych samych gruntów rolnych w niniejszej sprawie w dniu [...] października 2005 r. (tak więc jeszcze w trakcie biegu terminu do złożenia odwołania w sprawie o płatności bezpośrednie przyznane Panu B. K.), sprawia co prawda, że wznowienie tego postępowania było przedwczesne, niemniej jednak pozostaje to bez wpływu na przedmiotową sprawę. Organ bowiem prawidłowo zareagował, kiedy powziął wiadomość o konflikcie dotyczącym przyznania dopłat bezpośrednich dla tych samych działek rolnych dwóm osobom. Owe nowe okoliczności istniały w chwili wydania decyzji z dnia [...] listopada 2004 r. o przyznaniu płatności skarżącemu, nie były jednak znane organowi. Nie bez wpływu na powyższą konstatację pozostaje okoliczność, że co
prawda Pan B. K. wycofał w dniu [...] sierpnia 2004 r. wcześniejszy wniosek o płatności bezpośrednie. Następnie jednak swój wniosek ponowił i jako posiadacz spornych działek (dzierżawca) oraz prowadzący na nich produkcję rolną płatności ostatecznie uzyskał. Zauważyć ponadto trzeba, że decyzja odmawiająca skarżącemu przyznania płatności bezpośrednich wydana została już po uprawomocnieniu się decyzji wydanej w przedmiocie przyznania takich płatności w stosunku do dzierżawcy tychże gruntów rolnych.
Mając na uwadze powyższe okoliczności zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 5 kpa należało uznać za nieuzasadniony.
Konkludując, stwierdzić należy, że odmowa przyznania płatności bezpośrednich do gruntów rolnych Panu Z. K. na rok 2004 była ze wszech miar uzasadniona, albowiem jak już wyżej podkreślono skarżący nie prowadził na tych działkach upraw rolnych. Istotą zaś ustawy o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych jest wspomaganie producenta rolnego, faktycznie uprawiającego posiadane działki rolne.
Dlatego też, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 157, poz. 1270 ze zm.), skargę należało oddalić.