Tezy
Skarga jest realizacją konstytucyjnego prawa do sądu /art. 45 ust. 1 Konstytucji RP/, a nie obowiązkiem i dlatego wybór daty wniesienia skargi, w ramach ustawowo określonego terminu, należy do strony.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Marii D. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 lipca 2005 r., VII SA/Wa 726/05 o odmowie przywrócenia terminu do złożenia skargi w sprawie ze skargi Marii D. na postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 15 marca 2005 r., (...) w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania administracyjnego postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
W dniu 6 maja 2005 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wpłynęła skarga /z dnia 6 kwietnia 2005 r./ Marii D. na postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 15 marca 2005 r. utrzymujące w mocy postanowienie (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Rz. z dnia 24 stycznia 2005 r. o odmowie zawieszenia postępowania administracyjnego. Jednocześnie ze skargą do Sądu wpłynął wniosek skarżącej /z dnia 2 maja 2005 r./ o przywrócenie terminu do złożenia skargi na powyżej wskazane postanowienie, którego odpis doręczono skarżącej w dniu 29 marca 2005 r. We wniosku o przywrócenie terminu do złożenia skargi Maria D. podniosła, że od około miesiąca członkowie jej rodziny mają kłopoty ze zdrowiem, które spowodowały konieczność sprawowania nad nimi opieki. Opiekę tą sprawowała skarżąca i "nie miała głowy złożyć odwołania w terminie". Do wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi skarżąca załączyła zaświadczenie o pobycie męża w szpitalu w okresie od dnia 15 marca do
dnia 24 marca 2005 r. i od dnia 25 kwietnia 2005 r., zaświadczenie o pobycie w szpitalu ojca skarżącej od dnia 25 kwietnia 2005 r., zaświadczenie o pobycie w szpitalu teściowej skarżącej w dniach od 17 do 24 kwietnia 2005 r.
Postanowieniem z dnia 14 lipca 2005 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił skarżącej przywrócenia terminu do złożenia skargi na postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 15 marca 2005 r. /w postanowieniu tym błędnie określonego jako decyzja z dnia 15 marca 2005 r./. W uzasadnieniu postanowienia Sąd stwierdził, że skarżąca nie uprawdopodobniła okoliczności wskazujących na brak winy w uchybieniu terminu. Zdaniem Sądu I instancji, przeszkoda wskazana przez skarżącą /choroba członków rodziny/ wystąpiła dopiero w ostatnim tygodniu upływającego terminu i nie stanowiła przeszkody, która nie dała się pokonać przy zachowaniu należytej staranności.
Na powyższe postanowienie Sądu skarżąca wniosła pismem z dnia 1 sierpnia 2005 r. zażalenie. W zażaleniu tym Maria D. stwierdziła, iż w postanowieniu z dnia 14 lipca 2005 r. Sąd nie zwrócił uwagi na oczywistą okoliczność konieczności opieki nad bliskimi nie tylko w trakcie hospitalizacji, ale także jeszcze przed pobytem w szpitalu. Skarżąca nadmieniła także, że w dniu 10 maja 2005 r. w wyniku długotrwałej choroby zmarł jej ojciec, którym opiekowała się od marca 2005 r., a w okresie poprzedzającym pobyt jej rodziny w szpitalu, była jeszcze bardziej zaabsorbowana sprawami rodzinnymi, opiekując się trójką chorych i prowadząc dodatkowo rodzinną firmę.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie ma usprawiedliwione podstawy.
Bezspornym w sprawie jest, że w terminie przewidzianym do wniesienie skargi, trzej najbliżsi członkowie rodziny skarżącej /mąż, ojciec i teściowa/ byli chorzy i w związku z tym przebywali w różnych okresach, w różnych szpitalach na terenie kraju. Okoliczność tę skarżąca udokumentowała przedstawiając zaświadczenia lekarskie. Jak wynika z zażalenia, ojciec skarżącej /chory na nowotwór/ zmarł w dniu 10.05.2005 r.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, nie można zgodzić się z oceną Sądu, iż "skarżąca nie przedstawiła faktów, które uprawdopodobniłyby okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu". Nie można również zaakceptować dalszych rozważań Sądu, w myśl których skarżąca mogła wnieść skargę w okresie od 29.03.2005 r. do 17.04.2005 r., kiedy jeszcze żaden z członków rodziny skarżącej nie przebywał na leczeniu w szpitalu, bowiem dopiero po tej dacie mąż i ojciec skarżącej musieli poddać się hospitalizacji.
Powyżej przedstawione rozumowanie jest błędne z dwu zasadniczych powodów. Po pierwsze, skarżąca nie mogła przewidzieć, że po dniu 17.04.2005 r. zachorują jej mąż i ojciec i będą wymagali leczenia szpitalnego. Choroba człowieka jest najczęściej zdarzeniem nagłym i nieprzewidzianym, podobnie jak jej skutki, w szczególności jeśli chodzi o choroby serca i nowotworowe. Nie mogła więc skarżąca przewidzieć wcześniej tych zdarzeń. Po drugie, trzydziestodniowy termin do wniesienia skargi jest terminem ustawowym, dającym stronie określone prawo podmiotowe, którego nie można ograniczać. Tym samym, strona ma prawo złożyć skargę w pierwszym dniu tego terminu, jak i w ostatnim dniu. Nie można więc, nie naruszając praw podmiotowych strony /art. 45 ust. 1 Konstytucji RP/ twierdzić, że okres od 29.03. - 17.04.2005 r., jest to stosunkowo długi okres, w którym skarżąca mogła dopełnić czynności tj. wnieść skargę. Takim twierdzeniem faktycznie skraca się termin ustawowy do wniesienie skargi uznając, że skoro skarżąca nie złożyła
skargi w pierwszych dziewiętnastu dniach terminu do złożenia skargi, to trudno mówić o braku winy w rozumieniu art. 86 par. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/.
Choroba strony bądź jej najbliższych i związany z tym pobyt w szpitalu, mogą świadczyć o braku winy strony w uchybieniu terminu do wniesienia skargi, jeżeli strona uprawdopodobni te okoliczność przedstawiając stosowne dokumenty. Nie można stronie czynić zarzutu z tego i wyciągać negatywnych konsekwencji, że nie wniosła skargi w pierwszych dniach terminu do tego przewidzianego, gdy później nastąpią zdarzenia /choroba kilku członków najbliższej rodziny/, które uniemożliwią złożenie skargi w terminie.
Skarga jest realizacją konstytucyjnego prawa do sądu /art. 45 ust. 1 Konstytucji RP/, a nie obowiązkiem i dlatego wybór daty wniesienia skargi, w ramach ustawowo określonego terminu, należy do strony /postanowienie SN z dnia 9 października 1986 r., IV PZ 82/86 - OSN 1998 nr 1 poz. 15/.
Biorąc powyższe pod uwagę, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 par. 1 w związku z art. 197 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - orzekł, jak w sentencji.