Tezy
- Naruszenie przez sąd I instancji przepisów prawa materialnego może nastąpić w dwóch formach: przez błędną wykładnię /mylne rozumienie normy prawnej/, bądź przez błędną subsumcję /wadliwe uznanie, że ustalony stan faktyczny odpowiada hipotezie normy prawnej/, obie te podstawy nie mogą zachodzić jednocześnie.
- Skarga kasacyjna, zawierająca jednocześnie zaskarżenie kilku różnych orzeczeń sądu I instancji, jest przykładem tego, jak nie powinna być sporządzana skarga kasacyjna przez pełnomocnika, który formalnie legitymuje się profesjonalnym przygotowaniem zawodowym, a więc jest adwokatem lub radcą prawnym.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Spółdzielni Mieszkaniowej "O." od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 grudnia 2004 r., VII SA/Wa 1650/04 o odrzuceniu skargi Spółdzielni Mieszkaniowej "O." na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 27 sierpnia 2003 r., (...) w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji postanawia: odrzucić skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Pismem z dnia 6 listopada 2003 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa "O." w J.-G., dalej zwana Spółdzielnią "zastrzegając sobie prawo uzupełnienia skargi przez ustosunkowanie się do ew. dodatkowych wyjaśnień strony pozwanej" wniosła skargę "na stanowisko Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego zawarte w: doręczonym drogą pocztową w dniu 5 września 2003 r. postanowieniu z dnia 27 sierpnia 2003 r. (...) którym utrzymano w mocy postanowienie (...) Wojewody D. z dnia 15 maja 2003 r. odmawiające stwierdzenia nieważności postanowienia Burmistrza Miasta Sz.-P. (...) z dnia 2 grudnia 1998 r." (...) oraz "doręczonemu drogą pocztową w dniu 9 października 2003 r. postanowieniu z dnia 27 sierpnia 2003 r. (...) odmawiającemu uzupełnienia treści ww. postanowienia".
Kolejnym pismem z dnia 12 stycznia 2004 r. skarżąca Spółdzielnia "uzupełniła" skargę z dnia 6 listopada 2003 r., m.in. zaskarżając decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 27 sierpnia 2003 r. o uchyleniu decyzji Wojewody D. z dnia 15 maja 2003 r. w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji Burmistrza Miasta Sz.-P. zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej Marii i Leszkowi małżonkom M. pozwolenia na budowę.
Postanowieniem z dnia 2 grudnia 2004 r., VII SA/Wa 1650/04 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę Spółdzielni na ww. decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 27 sierpnia 2003 r. w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że odpis decyzji został odebrany przez skarżącą Spółdzielnię w dniu 5 września 2003 r., zatem skarga wniesiona pismem z dnia 12 stycznia 2004 r., została złożona z uchybieniem terminu, który upłynął z dniem 5 października 2003 r.
Powyższe postanowienie zostało doręczone Spółdzielni w dniu 27 grudnia 2004 r. Pismem z dnia 25 stycznia Spółdzielnia wniosła skargę kasacyjną od szeregu orzeczeń Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w tym również od postanowienia Sądu z dnia 2 grudnia 2004 r. o odrzuceniu skargi na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 27 sierpnia 2003 r. /VII SA/Wa 1650/04/. W skardze kasacyjnej jako stronę przeciwną - "pozwanego" wskazano Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie może być rozpatrzona. Stosownie do przepisu art. 176 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./, skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości, czy w części, przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany.
Przede wszystkim należy wskazać, że skarga kasacyjna jest środkiem wysoce sformalizowanym, który podlega szczególnym wymogom dotyczącym zarówno formy, jak i treści. Dlatego istnieje ustawowy wymóg sporządzenia tego pisma przez pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym /art. 175 par. 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi/, co ma zapewnić profesjonalne przygotowanie skarg kasacyjnych /por. postanowienie NSA z dnia 16 marca 2004 r. FSK 209/04 - ONSAiWSA 2004 Nr 1 poz. 13/.
Stosownie do art. 176 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym. Musi więc odpowiadać wymaganiom przewidzianym w art. 46 i art. 47 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi dla wszystkich pism. Posiada jednak niezbędne elementy dodatkowe, wykraczające poza wymogi dotyczące innych pism procesowych. Dodatkowe elementy, właściwe wyłącznie skardze kasacyjnej, określa druga część art. 176 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Do elementów tych należą: oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości, czy w części, przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany. Brak któregokolwiek z ww. elementów powoduje odrzucenie skargi kasacyjnej jako niedopuszczalnej, ponieważ Sąd nie może rozpatrzyć skargi kasacyjnej, domyślając się, czego dotyczy i czego żąda
strona oraz nie mając jasno i jednoznacznie wskazanych podstaw skargi kasacyjnej.
Zgodnie z art. 183 par. 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, tym samym brak wszystkich niezbędnych elementów skargi kasacyjnej /wymienionych w drugiej części art. 176 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - po łączniku "oraz"/ uniemożliwia jej rozpoznanie. Powyższych braków nie można sanować w drodze uzupełnienia braków. Skarga kasacyjna powinna być sformułowana jasno i przejrzyście, aby nie budziła żadnych wątpliwości interpretacyjnych. Ponadto w skardze kasacyjnej nie wystarczy wnieść o uchylenie postanowienia lub jego zmianę, należy również wskazać jakim zakresie. Decyduje to bowiem o granicach rozpoznania skargi kasacyjnej.
Elementem, stanowiącym również brak skargi, nie podlegającym uzupełnieniu, jest błędne przywołanie podstaw skargi kasacyjnej. Stosownie do przepisu art. 174 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skargę kasacyjną można wnieść zarzucając naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie oraz naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Naruszenie przez Sąd przepisów prawa materialnego może nastąpić w dwóch formach: przez błędną wykładnię /mylne rozumienie normy prawnej/, bądź przez błędną subsumcję /wadliwe uznanie, że ustalony stan faktyczny odpowiada hipotezie normy prawnej/, obie te podstawy nie mogą zachodzić jednocześnie. Albo przepis został źle zinterpretowany, albo niewłaściwie zastosowany /zob. T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Komentarz, Warszawa 2005 r./.
Skarga kasacyjna Spółdzielni, w odniesieniu do postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 grudnia 2004 r., VII SA/Wa 1650/04 nie spełnia powyżej omówionych wymogów ustawowych, wobec czego, nie może być merytorycznie rozpatrzona.
Omawiana skarga kasacyjna, zawierająca jednocześnie zaskarżenie kilku różnych orzeczeń sądu pierwszej instancji, jest przykładem tego, jak nie powinna być sporządzana skarga kasacyjna przez pełnomocnika, który formalnie legitymuje się profesjonalnym przygotowaniem zawodowym, a więc jest adwokatem lub radcą prawnym. Skarga ta, stanowi zaprzeczenie ratio legis przepisu art. 175 par. 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, którym ustawodawca wprowadził przymus adwokacko-radcowski w zakresie sporządzania skarg kasacyjnych, co miało zapewnić tym pismom odpowiedni poziom merytoryczny.
Przykładem tego, że skarga ta jest sporządzona poniżej poziomu merytorycznego, jakiego można by oczekiwać od profesjonalnego pełnomocnika, jest chociażby to, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie został tam określony jako "pozwany" zaś wszystkie zarzuty skargi kasacyjnej dotyczą naruszeń przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, których sąd pierwszej instancji w ogóle nie stosował, nie odpowiada więc to podstawom skargi kasacyjnej, określonym w art. 174 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Ponadto, omawiane pismo nazwane "skargą kasacyjną" zawiera wnioski, które w swej treści, jak i formie dalekie są od prawnie przewidzianych środków zaskarżenia, czego przykładem mogą być, zawarte na str. 2 /u dołu/, wnioski o:
"1. skomasowanie całości zapadłych w sprawie niżej wymienionych rozstrzygnięć Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego w W. (...)
- stwierdzenie nieważności całości przedmiotowych decyzji i postanowień Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego w W. oraz Wojewody D. we W., oraz poprzedzającej je decyzji Burmistrza Miasta Sz.-P. (...)".
Należałoby również zauważyć, że postanowieniem Sądu z dnia 2 grudnia 2004 r., VII SA/Wa 1650/04 odrzucono skargę Spółdzielni na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 27 sierpnia 2003 r., a nie skargę na Spółdzielni na postanowienie ww. organu z dnia 6 listopada 2003 r. tak, jak to zapisano w pkt 1 "skargi kasacyjnej" /str. 2 u góry/.
Opierając się więc na literalnym brzmieniu omawianej "skargi kasacyjnej", pismo to nie obejmuje postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 grudnia 20004 r., VII SA/Wa 1650/04 odrzucającego skargę Spółdzielni na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 27 sierpnia 2003 r., (...), chociaż wskazano tam odpowiednią sygnaturę akt sprawy.
Z powyżej wskazanych przyczyn, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 180 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w sentencji postanowienia.