Tezy
Fundacja jako organizacja społeczna może na podstawie art. 33 par. 2 w zw. z art. 25 par. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./ zgłosić udział w postępowaniu sądowym w charakterze uczestnika postępowania w sprawie dotyczącej interesu prawnego innej osoby.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem Prokuratora Prokuratury Krajowej Marii Teresy Kalocińskiej po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej w dniu 12 grudnia 2005 r. w sprawie z zażalenia Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 grudnia 2004 r. V SA/Wa 898/04 o odmowie dopuszczenia Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka do udziału w sprawie ze skargi Rahel Z.-B. i Angel-Olowu B. reprezentowanej przez Rahel Z.-B. na decyzję Rady do Spraw Uchodźców z dnia 19 marca 2004 r. (...) w przedmiocie odmowy nadania statusu uchodźcy, zagadnienia prawnego przedstawionego przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2005 r., II OZ 165/05 do rozstrzygnięcia w trybie art. 187 par. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./: czy fundacja, której zakresu statutowej działalności dotyczy sprawa
sądowoadministracyjne innej osoby, może zgłosić swój udział w charakterze uczestnika postępowania jako organizacja społeczna w rozumieniu art. 25 par. 4 i art. 33 par. 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi podjął następującą uchwałę: Fundacja jako organizacja społeczna może, na podstawie art. 33 § 2 w związku z art. 25 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zgłosić udział w postępowaniu sądowym w charakterze uczestnika postępowania w sprawie dotyczącej interesu prawnego innej osoby.
Uzasadnienie
W toku rozpoznawania sprawy ze skargi Rahel Z.-B. na decyzję Rady do Spraw Uchodźców z dnia 19 marca 2004 r. o odmowie nadania skarżącej statusu uchodźcy w Polsce i wyrażeniu zgody na pobyt tolerowany, udział w postępowaniu sądowym zgłosiła Helsińska Fundacja Praw Człowieka na podstawie art. 33 par. 2 w związku z art. 25 par. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 8 grudnia 2004 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił dopuszczenia Fundacji do udziału w tej sprawie. Zdaniem Sądu udział w postępowaniu sądowym w sprawie innej osoby może zgłosić organizacja społeczna, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności. Organizacją społeczną jest organizacja obywatelska, która ma charakter korporacyjny. Fundacja nie jest organizacją społeczną, ponieważ podstawą jej działania jest majątek przeznaczony na określony cel społeczny. Stosownie do przepisów ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach /Dz.U. 1991 nr 46 poz. 203 ze zm./ w ocenie Sądu fundacje chociaż mogą być uznane za organizacje obywatelskie realizujące cele społecznie lub gospodarczo użyteczne, to jednak nie są organizacjami społecznymi w rozumieniu art. 25 par. 4 i art. 33 par. 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz art. 5 par. 2 pkt 5 Kodeksu postępowania administracyjnego. Na poparcie takiego stanowiska Sąd przytoczył także
orzeczenia NSA, w których również przyjęty został taki pogląd /postanowienie NSA z dnia 6 maja 1998 r., IV SA 898/96; wyrok NSA z dnia 21 grudnia 2001 r., II SA 786/00/.
W zażaleniu na to postanowienie Fundacja podniosła zarzut naruszenia przepisów art. 25 par. 4 i art. 33 par. 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz art. 12 Konstytucji RP. Zdaniem Fundacji określenie "organizacja społeczna" powinno być wyjaśnione w zgodzie z art. 12 Konstytucji RP, który gwarantuje wolność samoorganizowania się społeczeństwa w różnych formach, w tym także w formie fundacji. Tak więc krąg podmiotów, które mogą być uznane za organizacje społeczne określa przepis art. 12 Konstytucji RP. Na szeroki zakres pojęcia "organizacja społeczna" wskazuje także ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie /Dz.U. nr 96 poz. 873 ze zm./, która zbliża znaczenie pojęć "organizacja społeczna" i "organizacja pozarządowa". Nie ma więc wystarczającego uzasadnienia stanowisko, iż organizacjami społecznymi są organizacje typu korporacyjnego.
Rozpoznając zażalenie skład orzekający, na podstawie art. 187 par. 1 w związku z art. 197 par. 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przedstawił do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów zagadnienie prawne wyrażone w pytaniu: czy fundacja, której zakresu statutowej działalności dotyczy sprawa sądowoadministracyjna innej osoby, może zgłosić swój udział w charakterze uczestnika postępowania jako organizacja społeczna w rozumieniu art. 25 par. 4 i art. 23 par. 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skład orzekający przyjął, że zagadnienie to budzi wątpliwości, ponieważ nie ma legalnej definicji pojęcia "organizacja społeczna". W dotychczasowym orzecznictwie przeważał pogląd, że fundacja nie jest organizacją społeczną /postanowienie NSA z dnia 12 stycznia 1993 r., I SA 1762/92 - ONSA 1993Nr 3 poz. 75/. Za odmiennym stanowiskiem może przemawiać art. 12 Konstytucji RP, który wskazuje formy samoorganizacji społeczeństwa obywatelskiego i zalicza do nich expressis verbis także
fundacje. Za szerokim rozumieniem pojęcia "organizacja społeczna" zdaje się przemawiać także to, że w ustawodawstwie pojęcie "organizacja społeczna" jest zastępowane określeniem "organizacja pozarządowa". Również względy celowościowe przemawiają za udziałem fundacji w postępowaniu sądowym, ponieważ udział powinien zależeć od celu i zakresu działania organizacji, a nie od prawnej formy jej utworzenia. Zdaniem składu orzekającego nie budzi wątpliwości, iż rozpoznawana sprawa dotyczy statutowej działalności Fundacji. Fundacja ta została dopuszczona do udziału w postępowaniu sądowym w innej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny /postanowienie NSA z dnia 29 czerwca 2005 r., II FSK 153/05/.
Wyjaśniając przedstawione zagadnienie prawne Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów, zważył co następuje:
W obowiązującym ustawodawstwie określenie "organizacja społeczna" występuje w przepisach regulujących postępowanie administracyjne i sądowe /Kodeks postępowania administracyjnego, Kodeks postępowania cywilnego, Kodeks postępowania karnego, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi/, jednakże przepisy te nie wskazują jakie organizacje są organizacjami społecznymi, ani też nie wyjaśniają co oznacza określenie "organizacja społeczna", czy według jakich kryteriów można zakwalifikować organizację do organizacji społecznych.
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi stanowi w art. 9, że "Organizacja społeczna, w zakresie swojej działalności statutowej, może brać udział w postępowaniu w przypadkach określonych w niniejszej ustawie". Według art. 25 par. 4 tej ustawy "Zdolność sądową mają ponadto organizacje społeczne, choćby nie posiadały osobowości prawnej, w zakresie ich statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób". Art. 25 par. 4 przyznaje zatem organizacjom społecznym zdolność sądową w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, a przepis art. 33 par. 2 stanowi o uprawnieniach procesowych w granicach tej zdolności "Udział w charakterze uczestnika może zgłosić (...) także organizacja społeczna, o której mowa w art. 25 par. 4, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności. Na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w sprawie przysługuje zażalenie".
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przyznając zdolność sądową organizacji społecznej nie określa zakresu podmiotowego pojęcia "organizacja społeczna", ponieważ nie definiuje pojęcia organizacji społecznej. O ile przy określeniu zakresu podmiotowego strony skarżącej, gdy organizacja społeczna wnosi skargę, broniąc własnego interesu prawnego, nie ma to znaczenia bowiem granice zdolności sądowej określone w art. 25 par. 1 /osoba prawna/ i w art. 25 par. 2 /organizacja społeczna nieposiadająca osobowości prawnej/ będą wystarczające, to w przypadku konstrukcji legitymacji organizacji społecznej do wniesienia skargi do sądu w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób /art. 50 par. 2 ustawy/, jak i dopuszczenia takiej organizacji do udziału w postępowaniu sądowoadministracyjnym w tych sprawach /art. 33 par. 2/, ustalenie zakresu podmiotowego pojęcia organizacja społeczna ma zasadnicze znaczenie.
Również w innych przepisach prawa procesowego brak jest ustawowej definicji organizacji społecznej.
Kodeks postępowania cywilnego w art. 8 stanowi "Organizacje społeczne, których zadania statutowe nie polegają na prowadzeniu działalności gospodarczej, mogą w wypadkach przewidzianych w ustawie dla ochrony praw obywatela spowodować wszczęcie postępowania, jak również brać udział w toczącym się postępowaniu".
W postępowaniu karnym według art. 90 Kodeksu postępowania karnego "W postępowaniu sądowym do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego udział w postępowaniu może zgłosić przedstawiciel organizacji społecznej, jeżeli zachodzi potrzeba ochrony interesu społecznego lub ważnego interesu indywidualnego, objętego zadaniami statutowymi tej organizacji, w szczególności ochrony wolności i praw człowieka /par. 1/. W zgłoszeniu organizacja społeczna wskazuje przedstawiciela, który ma reprezentować tę organizację, a przedstawiciel przedkłada sądowi pisemne upoważnienie /par. 2/. Sąd dopuszcza przedstawiciela organizacji społecznej, jeżeli leży to w interesie wymiaru sprawiedliwości /par. 3/". W kontekście postępowania administracyjnego wprawdzie w słowniczku, w art. 5 par. 2 pkt 5 określono, co rozumie się przez organizację społeczną, ale jest to określenie otwarte, gdyż ustawodawca posłużył się definicją według której przez organizację społeczną rozumie się "organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje
społeczne". Pojęcia organizacja społeczna nie definiuje również ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. 2005 nr 8 poz. 60 ze zm./, w której dodano art. 133a ustawą z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw /Dz.U. nr 143 poz. 1199/.
W systemie materialnego prawa administracyjnego brak jest ogólnej regulacji dotyczącej organizacji społecznych, nie ma bowiem ustawy o organizacjach społecznych. W materialnym prawie administracyjnym zawarte są jedynie regulacje, które expressis verbis stanowią o przyznaniu określonym jednostkom organizacyjnym statusu prawnego organizacji społecznych. Według art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 1964 r. o Polskim Czerwonym Krzyżu /Dz.U. nr 41 poz. 276/ "Polski Czerwony Krzyż jest organizacją społeczną działającą na zasadach dobrowolności". Takie rozwiązanie prawne, które stanowi expressis verbis o przyznaniu jednostce organizacyjnej statusu prawnego organizacji społecznej jest rozwiązaniem wyjątkowym. Z tego względu trudno przyjąć, że ilekroć w przepisach prawa procesowego jest mowa o organizacjach społecznych należy zakres tego pojęcia odnieść do tych jednostek, którym przepisy prawa powszechnie obowiązującego expressis verbis przyznały taki status prawny.
W doktrynie prawa administracyjnego i konstytucyjnego buduje się pojęcie organizacji społecznych nie w oparciu o kryterium przyznania jednostkom organizacyjnym w przepisach prawa expressis verbis statusu organizacji społecznej, a poszukuje się kryteriów materialnych, na przykład kryterium formy organizacyjnej; jako podstawowe kryterium przyjmuje się - zrzeszanie się obywateli. W takim też kierunku proponuje się budowanie definicji organizacji społecznych, a zatem odstępując od wąskiego znaczenia pojęcia organizacji społecznych na rzecz przyjęcia szerokiego znaczenia, obejmując nim wszelkie rodzaje zrzeszeń /E. Smoktunowicz, Prawo zrzeszania się w Polsce/. W oparciu o to kryterium przyjmuje się, "termin organizacje społeczne w szerokim znaczeniu, obejmującym wszelkie formy, w których urzeczywistnia się konstytucyjne prawo obywateli do zrzeszania się" /E. Smoktunowicz, Status administracyjnoprawny obywatela w: System prawa administracyjnego, Wrocław 1980, T. IV, str. 35/. Rozbudowana definicja pojęcia
organizacji społecznych w oparciu o poglądy doktryny, rozwiązania prawne przyjęte w polskim prawie oraz orzecznictwo sądowe obejmuje "wszelkie trwałe zrzeszenia osób fizycznych, a także prawnych, tzn. takie grupy tych podmiotów, które związane są wspólnym celem i stałą więzią organizacyjną, nie wchodzące w skład aparatu państwowego i nie będące zarazem spółkami prywatnymi" /E. Smoktunowicz, Prawo zrzeszania się w Polsce, R. Michalska-Badziak, w: Prawo administracyjne, Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Warszawa 2000, str. 200/.
W nieco wcześniejszej literaturze /na tle analizy odpowiednich postanowień Kpa/ formułowany był też pogląd, że organizacją społeczną jest każda jednostka organizacyjna nie należąca do aparatu państwowego /W. Dawidowicz, Ogólne postępowanie administracyjne, Warszawa 1962, str. 65/.
Przytoczone poglądy nauki na temat pojęcia organizacji społecznej prowadzą do wniosku, że za podstawowe kryterium w budowie pojęcia organizacji społecznych przyjmuje się kryterium - trwałego zrzeszenia określonej grupy społecznej. W tym zakresie nie ma rozbieżności w poglądach doktryny prawa administracyjnego. Do tego podstawowego kryterium dodaje się niekiedy kryteria pomocnicze: 1/ dobrowolność członkostwa, 2/ szczególne rozwiązania dotyczące struktury organizacyjnej wewnętrznej, tzn. takiej, w której najwyższą pozycję zajmuje ogół członków, wszelkie zaś inne organy są mu bezpośrednio lub pośrednio podporządkowane.
W tym miejscu należy poczynić następujące uwagi: 1/ brak jest legalnej definicji pojęcia organizacja społeczna, 2/ nauka prawa administracyjnego typując cechy organizacji społecznej zakres tego pojęcia ustaliła szeroko, uznając różnorodność form organizacyjnych jakie może przybrać organizacja społeczna.
Odpowiedzi na pytanie czy fundacja jest organizacją społeczną należy poszukiwać w postanowieniach Konstytucji gdzie pojęcie fundacji występuje w kontekście organizacji /np. związki zawodowe, stowarzyszenia/, które niewątpliwie są organizacjami społecznymi. I mimo, że Konstytucja RP nie posługuje się określeniem "organizacja społeczna", to jednak na gruncie Konstytucji możliwe jest wnioskowanie, że wskazanie w samej Konstytucji różnych typów organizacji pozwala na przyjęcie wspólnego dla nich określenia i wyznaczenie cech wspólnych łącznie je charakteryzujących.
Podstawowe znaczenie dla tego rodzaju rozumowania ma przepis art. 12 Konstytucji, zamieszczony w rozdziale "Rzeczpospolita" określającym ustrój państwa. Art. 12 Konstytucji wyraża zasadę udziału obywateli w funkcjonowaniu państwa, poprzez tworzenie różnego rodzaju organizacji i struktur, które umożliwiają obywatelom realizację ich interesów oraz wyrażenie opinii. Jest to zasada społeczeństwa obywatelskiego, pozostająca w ścisłym związku z zasadą pomocniczości, o której mowa we wstępie do Konstytucji, która gwarantuje obywatelom wolność samoorganizowania się w celu formułowania zróżnicowanych programów i tworzenia organizacji /wspólnot/ służących ich realizacji. W ramach tej zasady społeczeństwo obywatelskie korzysta z wolności tworzenia organizacji i struktur w wybranej przez siebie formie. W art. 12 Konstytucji wymienia się wprost związki zawodowe i organizacje społeczno-zawodowe rolników, stowarzyszenia, ale także ruchy obywatelskie i inne dobrowolne zrzeszenia oraz fundacje.
Analiza cech poszczególnych organizacji wymienionych w art. 12 Konstytucji prowadzi do następujących wniosków:
Pierwszy - Konstytucja zakłada różnorodność form organizacyjnych realizacji prawa do zrzeszania się obywateli, a wyliczenie w art. 12 Konstytucji organizacji nie jest wyczerpujące.
Drugi - że wszystkie wymienione w art. 12 Konstytucji organizacje mają co najmniej 5 cech wspólnych, które można uznać za minimalny zespół cech charakteryzujących je razem:
a/ są to organizacje obejmujące wyodrębniony zespół osób, oparte na dobrowolności przynależności do nich;
b/ do organizacji tych odnosi się właściwy zespół przepisów określających jej strukturę, zakres praw i obowiązków stanowiący o ich organizacyjnej odrębności i samodzielności;
c/ działalność i cele organizacji określone są przede wszystkim statutem i muszą pozostawać w zgodzie z celami państwa;
d/ organy tych organizacji pochodzą z wyboru tych, którzy te organizacje tworzą;
e/ organizacje, o których powyżej mowa pozostają pod kontrolą lub nadzorem organów władzy publicznej.
Wymienione cechy posiada także fundacja.
Z tych względów należy opowiedzieć się za stanowiskiem, iż art. 12 Konstytucji RP wskazując różnego typu organizacje społeczne, zalicza do organizacji społecznych także fundacje. Na takim stanowisku stoją też komentatorzy art. 12 Konstytucji /zob. np. P. Sarnecki, Wolność zrzeszania się, Warszawa 1998, str. 29 i J. Boć /red./, Prawo administracyjne, Kolonia Limited 2000, str. 163 i n./.W każdym razie nie ma wystarczających podstaw, na gruncie przepisów konstytucyjnych, do przyjęcia poglądu, iż zasadniczą, konstytutywną cechą organizacji społecznej jest kryterium korporacyjne rozumiane w ten sposób, że istotą organizacji społecznej jest zrzeszanie obywateli w formie członkostwa. Łączenie się grup obywateli lub określonych społeczności w celu realizacji ich zamierzeń nie musi być oparte na zasadzie członkostwa. Korporacyjność organizacji nie jest zatem zasadniczym wyróżnikiem organizacji społecznej, rozumianej jako organizacja lub struktura tworzona przez obywateli w celu realizacji ich zamierzeń. Zrzeszanie
się /tworzenie zrzeszeń obywatelskich/ nie może być utożsamiane z tworzeniem organizacji opartych na formalnym członkostwie osób tworzących organizacje. Wolność tworzenia organizacji to także wolność wyboru prawnej formy realizacji tej wolności.
Podstawy prawne działania fundacji reguluje ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach /Dz.U. 1991 nr 46 poz. 203 ze zm./. Według art. 1 ustawy o fundacjach "Fundacja może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami". Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o fundacjach "Fundacje mogą ustanawiać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą". W oświadczeniu woli o ustanowieniu fundacji fundator powinien wskazać cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację /ust. 2/. Składnikami majątkowymi mogą być pieniądze, papiery wartościowe, a także oddane fundacji na własność rzeczy ruchome i nieruchomości".
W doktrynie podkreśla się, że określając "istotę fundacji, można wskazać, że polega ona na przeznaczeniu majątku na cele użyteczności publicznej przez utworzenie osobnego podmiotu prawnego. Elementami fundacji są: - istnienie majątku przeznaczonego na określone cele, a zwłaszcza cele użyteczności publicznej, - trwałe źródła dochodu, - posiadanie osobowości prawnej" /Z. Leoński, Zarys prawa administracyjnego, Warszawa 2004, str. 84/. Tak też przyjmuje określenie istoty fundacji E. Ochendowski "Fundacja jest instytucją opartą na majątku przeznaczonym przez jej założyciela na określone, niegospodarcze cele, zazwyczaj naukowe, kulturalne, oświatowe bądź dobroczynne" /E. Ochendowski, Prawo administracyjne. Część ogólna. Toruń 2002, str. 236/.
Sposób tworzenia fundacji, cele ich działania, ale także włączanie się do działalności fundacji obywateli jednoznacznie wskazują, że fundacje mogą być formą samoorganizowania się obywateli w celu realizacji celów społecznych. Nie ma więc argumentów zasadniczej natury, które przemawiałyby za nie zaliczeniem fundacji do organizacji społecznych.
Udział organizacji społecznych w postępowaniach administracyjnych i sądowych ma na celu umożliwianie tym organizacjom prezentowanie własnego stanowiska w kwestiach, które mają znaczenie dla sposobu załatwienia sprawy. W samym założeniu więc celem udziału organizacji społecznej w postępowaniu jest nie tyle wspieranie strony, której interesu prawnego sprawa dotyczy, co przedstawianie własnego stanowiska odnośnie rozpoznawanej sprawy, z wykorzystaniem środków procesowych przysługujących stronie. Taki też jest cel udziału organizacji społecznej w postępowaniu sądowoadministracyjnym, na podstawie art. 25 par. 4 i art. 33 par. 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Udział fundacji w tym postępowaniu w żadnym stopniu nie podważa tego celu.
W postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 stycznia 1993 r., I SA 1762/02 /ONSA 1993 Nr 3 poz. 75/ wyrażone zostało stanowisko, iż fundacja nie jest organizacją społeczną, jednakże stanowisko to było następstwem odwołania się do obowiązującego wówczas art. 84 przepisów Konstytucji, utrzymanych w mocy przez ustawę konstytucyjną z dnia 17 października 1992 r. Przepis ten posługiwał się określeniem "organizacja społeczna" i wiązał je z prawem zrzeszania się obywateli. Stanowisko to odnosiło się więc do innego stanu prawnego.
Ustalenie treści pojęcia organizacja społeczna należy zdecydowanie oddzielić od zagadnień prywatyzacji zadań administracji publicznej i roli w tym zakresie organizacji pożytku publicznego. Prywatyzację zadań publicznych łączy się z poszukiwaniem sposobów rozwiązywania problemów wynikających z rozbudowania zadań administracji publicznej, w tym potrzeby zmniejszenia kosztów wykonywania administracji i zwiększenia jej efektywności, tworzenia alternatywnych sposobów zaspakajania potrzeb społecznych. Zagadnienie prywatyzacji zadań publicznych jest w doktrynie rozważane z punktu widzenia odejścia od tradycyjnego sposobu wykonywania zadań publicznych przez podmioty administracji publicznej /organy administracji rządowej i samorządowej/ w formach prawa publicznego /S. Biernat, Prywatyzacja zadań publicznych, Problematyka prawna. Warszawa-Kraków 1994/. Przez prywatyzację rozumie się wszelkie przejawy odstępowania od wykonywania zadań przez podmioty administracji publicznej działające w formach prawa publicznego.
Pojęciem prywatyzacji są obejmowane różne przypadki zmiany cech podmiotu wykonującego zadania /miejsce podmiotu publicznego zajmuje podmiot niepubliczny/, zmiany form wykonywania zadań - z form prawa publicznego /administracyjnego/ na formy prawa prywatnego /S. Biernat, Prywatyzacja zadań publicznych. Problematyka prawna, Warszawa-Kraków 1994/. Prywatyzacja zadań administracji publicznej przez powierzenie jej wykonywania innym od władzy publicznej podmiotom, w tym organizacjom społecznym, osobom fizycznym, osobom prawnym nie może mieć znaczenia prawnego dla zmiany pojęcia organizacji społecznej. Nie ma żadnych podstaw do zastępowania pojęcia organizacji społecznej przez wprowadzanie w to miejsce pojęcia organizacji pozarządowej lub uważania, że są to pojęcia synonimiczne. Przeciwko temu przemawiają wprost rozwiązania przyjęte w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie /Dz.U. nr 96 poz. 873 ze zm./, która reguluje zasady uzyskania przez organizacje pozarządowe
statusu organizacji pożytku publicznego. Pojęcie organizacji pozarządowej obejmuje wszelkie jednostki, które nie są jednostkami sektora finansów publicznych, w tym organizacje społeczne. Stanowi o tym art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie "Organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4".
Z przytoczonych względów należało dojść do wniosku, iż fundacja jako organizacja społeczna może na podstawie art. 33 par. 2 w związku z art. 25 par. 4 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zgłosić udział w postępowaniu sądowym w charakterze uczestnika postępowania w sprawie dotyczącej interesu prawnego innej osoby.
W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 15 par. 1 pkt 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi podjął uchwałę jak w sentencji.