Tezy
- Zasady uznawania stopni naukowych (...) nadanych za granicą za równorzędne z uzyskanymi w RP określają umowy międzynarodowe, a w przypadku ich braku stopnie te moga być uznane jedynie w drodze nostryfikacji (za wyjątkiem art. 24 ust. 4 pkt 5 ustawy), 2. Organ adm. przed wydaniem zaświadczenia może przeprowadzić postepowanie wyjasniające jedynie w koniecznym zakresie. Wydanie przez organ adm. zaświadczenia oparte jest bowiem, co do zasady, na posiadanych przez ten organ danych.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Iwona Owsińska-Gwiazda Sędziowie : Asesor WSA Iwona Kosińska (spr.) Asesor WSA Przemysław Żmich Protokolant referendarz sądowy Aneta Wirkowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 września 2007 r. sprawy ze skargi W. S. na postanowienie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia [...] stycznia 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia stwierdzającego równoważność dyplomu oddala skargę.
Uzasadnienie
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego postanowieniem z dnia [...] stycznia
2007 r. nr [...], po rozpatrzeniu wniosku W. S. o ponowne rozpatrzenie sprawy, utrzymał w mocy własne postanowienie z dnia
[...] listopada 2006 r. nr [...] odmawiające wydania zaświadczenia o uznaniu za równoważny dyplomu o nadaniu stopnia Grand Doctor of [...] wydanego przez [...] ([...]) w Królestwie Belgii z odpowiednim dyplomem o nadaniu stopnia naukowego wydawanym w Rzeczypospolitej Polskiej.
Orzeczenie to organ odwoławczy wydał w następującym stanie sprawy:
Po rozpatrzeniu wniosku W. S. dnia 30 listopada 2006 r. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego wydał postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia o uznaniu za równoważny dyplomu wnioskodawcy z dnia [...] lutego
2006 r. o nadaniu stopnia Grand Doctor of [...], uzyskanego w Królestwie Belgii z odpowiednim dyplomem o nadaniu stopnia naukowego wydawanym w Rzeczypospolitej Polskiej.
Nie zgadzając się z tym rozstrzygnięciem W. S. złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego po rozpatrzeniu złożonego wniosku stanął na stanowisku, że nie może zostać on uwzględniony. W uzasadnieniu organ odwoławczy powołał się na przepisy art. 127 § 3 w związku z
art. 144 i art. 219 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego oraz art. 24 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595, ze zm.). Odmowę wydania zaświadczenia argumentował faktem, iż załączony do wniosku dyplom wydany został przez organ nieuprawniony do nadawania stopni naukowych, w związku z czym nie jest uznawany za dyplom o nadaniu stopnia naukowego w Królestwie Belgii. Fakt ten został potwierdzony, zdaniem Ministra, drogą elektroniczną przez belgijski ośrodek ENIC/NARIC dnia 21 marca 2006 r.
Równocześnie organ odwoławczy wyjaśnił, że Rzeczpospolita Polska i Królestwo Belgii nie są związane umową międzynarodową o wzajemnej uznawalności stopni naukowych. W przypadku zaś braku umów międzynarodowych, zgodnie z przywołanymi przepisami prawa, stopnie naukowe nadane za granicą mogą być uznane za równorzędne stopniom naukowym nadawanym w Rzeczypospolitej Polskiej tylko w drodze nostryfikacji.
Mając powyższe na uwadze organ odwoławczy utrzymał swoje wcześniejsze postanowienie z dnia[...] listopada 2006 r.
Na postanowienie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożył W. S..
W uzasadnieniu skarżący podniósł, że wystąpił z wnioskiem do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za pośrednictwem Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej o wydanie zaświadczenia stwierdzającego równoważność uzyskanego stopnia naukowego Grand Doctor of [...] w Królestwie Belgii za równoważny tytułowi profesora nadawanemu w Rzeczpospolitej Polskiej. Odmawiając wydania takiego zaświadczenia organ powołał się na uzyskaną drogą elektroniczną w dniu 21 marca 2006 r. informacje o [...], która wystawiła dyplom. Skarżący podnosi, że jego wniosek o wydanie zaświadczenia został złożony o wiele później, bo dopiero 20 września 2006 r., a Ministerstwo już 21 marca 2006 r. uzyskało w tej materii informacje.
Nadto skarżący uznał, że swoją odmową wydania żądanego zaświadczenia organ publiczny dyskryminuje obywatela polskiego, który uzyskał tytuł naukowy w Królestwie Belgii. Oznacza to, że nie jest w Polsce respektowana Konwencja w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty sporządzona w Paryżu dnia 15 grudnia 1960 r., Konwencja o uznawaniu studiów, dyplomów wyższego wykształcenia i stopni naukowych w państwach regionu Europy sporządzona w Paryżu dnia 21 grudnia
1979 r. oraz Konwencja o uznawaniu kwalifikacji związanych z uzyskaniem wyższego wykształcenia w regionie Europy, podpisana w Lizbonie 11 kwietnia 1997 r.
W tej sytuacji skarżący wniósł o uchylenie skarżonego postanowienia i o nakazanie Ministrowi Nauki i Szkolnictwa Wyższego wydania zaświadczenia.
W odpowiedzi na skargę Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonym postanowieniu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd bada, czy organ administracji orzekając w sprawie nie naruszył prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Należy dodać, że zgodnie z treścią art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Analiza zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego wskazuje na niezasadność skargi.
Postępowanie administracyjne w przedstawionej sprawie zostało wszczęte na skutek złożenia przez skarżącego wniosku o wydania zaświadczenia o równoważności stopnia "Grand Doctor of [...]" wydanego przez [...] ([...]) w Królestwie Belgii. W ustawodawstwie krajowym sprawy związane m.in. z wydawaniem zaświadczeń o równoważności stopni naukowych uzyskanych za granicą regulują przepisy ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595, ze zm.). Artykuł 24 § 1 i 2 tej ustawy stanowi, że zasady uznawania stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki nadanych za granicą za równorzędne ze stopniami, o których mowa w ustawie, określają umowy międzynarodowe. W przypadku braku umów międzynarodowych stopnie naukowe i stopnie w zakresie sztuki uzyskane za granicą mogą być uznane w drodze nostryfikacji za równorzędne ze stopniami określonymi w ustawie, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 5 (dotyczącego zwolnienia z konieczności przeprowadzenia
postępowania nostryfikacyjnego, który nie miał w przedmiotowej sprawie zastosowania).
Rzeczpospolita Polska i Królestwo Belgii nie są związane żadną dwustronną umową międzynarodową o wzajemnej uznawalności wykształcenia. Skarżący w swojej skardze powołał się na Konwencję w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty sporządzoną w Paryżu dnia 15 grudnia 1960 r., Konwencję o uznawaniu studiów, dyplomów wyższego wykształcenia i stopni naukowych w państwach regionu Europy sporządzoną w Paryżu dnia 21 grudnia 1979 r. oraz Konwencję o uznawaniu kwalifikacji związanych z uzyskaniem wyższego wykształcenia w regionie Europy, podpisaną w Lizbonie 11 kwietnia 1997 r. W tej sytuacji wyjaśnić należy, że uznawanie równoważności dokumentów o wykształceniu, nadaniu stopni i tytułów naukowych dla celów akademickich nie jest objęte zakresem prawa wspólnotowego. Państwa członkowskie współpracują w tym zakresie na forum Rady Europy i większość z nich jest stroną licznych konwencji przyjmowanych w ramach tego forum. Obecnie jest to przede wszystkim sporządzona dnia 11 kwietnia 1997 r. w Lizbonie
wielostronna Konwencja o uznaniu kwalifikacji związanych z uzyskaniem wykształcenia wyższego w Regionie Europejskim (Dz. U. z 2004 r. Nr 233, poz. 2340 - tak zwana Konwencja lizbońska). Została ona ratyfikowana przez Polskę 17 grudnia 2003 r. Konwencja lizbońska zawiera jednak przede wszystkim ramowe regulacje ustanawiające ogólne zasady oceny zagranicznych kwalifikacji i dobrej praktyki w ich uznawaniu i nie stanowi ona podstawy prawnej do uznania zagranicznych dokumentów o wykształceniu. Analogicznie dotyczy to pozostałych przywołanych przez skarżącego aktów. W tej sytuacji Minister prawidłowo uznał, że w świetle art. 24 § 1 i 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, skoro Rzeczpospolita Polska i Królestwo Belgii nie są związane żadną umową międzynarodową, to co do zasady stopnie naukowe i stopnie w zakresie sztuki uzyskane w Belgii mogą być uznane za równorzędne ze stopniami określonymi w ustawie jedynie w drodze nostryfikacji (z
zastrzeżeniem ust. 4 pkt 5 tego artykułu). Zwrócić należy także uwagę na fakt, że tryb ten dotyczy jedynie uznawania stopni naukowych, którymi zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. są stopień doktora i doktora habilitowanego określonej dziedziny nauki w zakresie danej dyscypliny naukowej. Tytuł profesora określonej dziedziny (zgodnie z treścią art. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r.) nie jest stopniem naukowym lecz tytułem naukowym i dlatego co do zasady nie podlega on regulacji zawartej w art. 24 tej ustawy.
Ponadto zwrócić należy uwagę na fakt, że tryb wydawania zaświadczeń (a o to wystąpił skarżący) uregulowany w Kodeksie postępowania administracyjnego różni się w sposób istotny od pozostałych unormowań w nim zawartych. Zgodnie z treścią przepisu art. 218 § 1 kpa, w przypadkach, o których mowa w art. 217 § 2 pkt 2 organ administracji jest obowiązany wydać zaświadczenie jedynie, kiedy chodzi o potwierdzenie faktów lub stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Przepis art. 218 § 2 kpa stanowi, że organ administracji, przed wydaniem zaświadczenia, może przeprowadzić w koniecznym zakresie postępowanie wyjaśniające. Wydawanie zaświadczeń oparte jest więc, co do zasady, na posiadanych przez organ danych. Konieczne postępowanie wyjaśniające odnosić się może do zbadania okoliczności wynikających z posiadanych przez organ ewidencji, rejestrów i innych danych, czy też wyjaśnienia, czy dane te odnoszą się do osoby wnioskodawcy,
faktów, stanu prawnego, którego poświadczenia domaga się wnioskodawca, a także ustalenia, jakiego rodzaju ewidencja i rejestry mogą zawierać żądane dane i ustalenia ewentualnych ich dysponentów. W wyroku z dnia 21 lipca 2005 r. sygn. akt OSK 1777/04 Naczelny Sąd Administracyjny, powołując się na wcześniejsze orzecznictwo sądowoadministracyjne wskazał, że na postępowanie wyjaśniające poprzedzające wydanie bądź odmowę wydania zaświadczenia składają się czynności o charakterze materialno-technicznym. W ramach takiego postępowania organ bada, jakiego rodzaju źródło może zawierać żądane dane, a także czy dane te dotyczą stanu faktycznego bądź stanu prawnego, którego poświadczenia domaga się wnioskodawca. Nie można drogą zaświadczenia wywołać skutków kształtujących stosunki prawne, tj. przyznawać albo ograniczyć bądź pozbawić uprawnienia. Ponadto zgodnie z treścią art. 77 § 4 kpa fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu. Fakty znane organowi z urzędu należy zakomunikować
stronie, dlatego, jak zostało to wyjaśnione w odpowiedzi na skargę, Minister powołał się na uzyskane wcześniej w analogicznej sprawie informacje dotyczące pozycji prawnej w Królestwie Belgii organizacji [...] ([...]), które otrzymał z belgijskiego ośrodka ENIC/NARIC będącego odpowiednikiem polskiego Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej.
Ustosunkowując się do zawartego w złożonej skardze zarzutu odmowy wglądu do zgromadzonej w sprawie dokumentacji Sąd stanął na stanowisku, że brak jest w aktach sprawy jakichkolwiek dokumentów mogących świadczyć o fakcie zwracania się skarżącego do organu administracji z takim wnioskiem. Również skarżący nie przedstawił w tym zakresie żadnych dokumentów. Jedynie z udzielonej przez Ministra odpowiedzi na skargę (k-6) można wnioskować, że wniosek w tej sprawie skarżący powinien był złożyć do właściwego organu administracji, czyli Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a nie (jak zapewne to miało miejsce) do Dyrektora Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej, który samodzielnie nie prowadzi postępowania administracyjnego, lecz jest jedynie jednostką opiniodawczą Ministra. O tej okoliczności (jak należy domniemywać z treści skargi, niestety w aktach administracyjnych sprawy nie ma powołanego przez skarżącego pisma Dyrektora Biura z dnia 18 grudnia 2006 r., k-3) skarżący został poinformowany w
trakcie postępowania administracyjnego.
Po zapoznaniu się z całością zgromadzonego materiału dowodowego Sąd uznał, że nawet jeśli wystąpiły w tym zakresie nieprawidłowości, to pozostają one bez wpływu na merytoryczną prawidłowość wydanego przez organ orzeczenia i dlatego nie mogłyby one stanowić podstawy do jego skutecznego kwestionowania.
Nie pozostawia wątpliwości fakt, że Minister Edukacji Narodowej i Sportu nie mógł w formie zaświadczenia potwierdzić, że uzyskany przez skarżącego dyplom o nadaniu stopnia Grand Doctor of [...] wydanego przez [...] ([...]) w Królestwie Belgii jest równoważny z tytułem profesora nadanym w Polsce. Uwzględnienie żądania skarżącego nie mieściło się więc w prawnych ramach zaświadczenia, którego istotą jest nie ocena, nie weryfikacja, a informacja oparta na posiadanych przez organ danych. Zwrócił na tę kwestię uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 kwietnia 2003 r., sygn. akt III RN 51/02, (Wokanda 2004/1). Skoro zatem istnienia określonego stanu prawnego organ nie stwierdził, obowiązany był wydać postanowienie odmowne, o którym mowa w Kodeksie postępowania administracyjnego.
Z wyżej wyjaśnionych względów Sąd na podstawie art. 151 ustawy z dnia
30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) orzekł jak w sentencji.