Tezy
Termin, o którym mowa w § 14 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolno-środowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 174, poz. 1809 ze zm.) jest terminem prawa materialnego.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Urszula Barbara Rymarska, Sędziowie asesor WSA Jacek Pruszyński, sędzia WSA Wojciech Stachurski (spr.), Protokolant Beata Borkowska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 2 marca 2009 r. sprawy ze skargi M. R. na decyzję Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. z dnia [...] sierpnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych na rok 2007 1. oddala skargę, 2. przyznaje od Skarbu Państwa (Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku) na rzecz ustanowionego z urzędu adw. M. G. kwotę brutto 1.464 zł (słownie: jeden tysiąc czterysta sześćdziesiąt cztery złote), w tym VAT 264 zł (słownie: dwieście sześćdziesiąt cztery złote) - tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej.
Uzasadnienie
W dniu [...] maja 2007 r. do Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa w B. wpłynął wniosek Pana W. R. o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolno-środowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt na rok 2007, na pakiet G01 - Ochrona lokalnych zwierząt gospodarskich, wariant G01a01 - bydło polskie czerwone. W toku postępowania w gospodarstwie rolnym wnioskodawcy została przeprowadzona kontrola, która wykazała, że gospodarstwo posiada wodę bieżącą, ale nie jest wyposażone we właściwe urządzenia do gromadzenia lub odprowadzania ścieków bytowych.
Następnie, w dniu [...] marca 2008 r. do Biura Powiatowego Agencji wpłynął wniosek o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolno-środowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt, złożony przez Pana M. R. - syna poprzedniego wnioskodawcy. We wniosku Pan M. R. zobowiązał się do kontynuowania programu rolnośrodowiskowego w pakiecie ochrona lokalnych ras zwierząt gospodarskich do końca okresu objętego zobowiązaniem. Do wniosku dołączył umowę darowizny zawartą [...] lutego 2008 r., w wyniku której otrzymał od ojca stado zwierząt ras lokalnych.
Decyzją z [...] kwietnia 2008 r., nr [...], Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w B. odmówił Panu W. R. przyznania płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolno-środowiskowych na rok 2007 r. Po rozpatrzeniu odwołania Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w Ł. w decyzji z [...] maja 2008 r., nr [...], uchylił w całości powyższą decyzję organu I instancji. Organ odwoławczy zalecił m.in. uzupełnienie materiał dowodowego dotyczącego przekazania gruntów rolnych. Ponadto zwrócił uwagę, że decyzja organu I instancji została skierowana do osoby niebędącej stroną, tj. do pełnomocnika wnioskodawcy.
W związku z powyższym Kierownik Biura Powiatowego ARiMR B. zobowiązał przejmującego Pana M. R. do dostarczenia umowy przeniesienia gruntów rolnych jak również wyjaśnienia niezgodności dotyczących numerów kolczyków bydła będącego przedmiotem wniosku. Składając w dniu [...] czerwca 2008 roku korektę wniosku, Pan M. R. wyjaśnił nieprawidłowości znaków identyfikacyjnych zwierząt oraz złożył akt notarialny Repertorium A Nr [...] sporządzony [...] października 2007 r., w którym umową darowizny Pan W. R. wraz z małżonką H. R. przenieśli własność gospodarstwa rolnego na swego syna M. R.
W tej sytuacji, decyzją z [...] lipca 2008 r., nr [...], Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w B., odmówił Panu M. R. przyznania płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolno-środowiskowych na rok 2007, uznając, że składając swój wniosek o przyznanie płatności uchybił on 35-dniowemu terminowi, o którym mowa w § 14 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolno-środowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 174, poz. 1809 ze zm.).
W odwołaniu od tej decyzji Pan M. R. wniósł o jej zmianę, poprzez przyznanie płatności rolno-środowiskowej na rok 2007 aktualnemu producentowi rolnemu lub uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.
Decyzją z [...] sierpnia 2008 r., nr [...], Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w Ł., utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu stwierdził, że Pan M. R. składając [...] marca 2008 r. swój wniosek o przyznanie płatności nie dołączył do niego aktu notarialnego Repertorium A Nr [...], sporządzonego [...] października 2007 r., na mocy którego zostało przekazane gospodarstwo rolne. To z dniem podpisania tego aktu nastąpiło przeniesienie stada zwierząt. Dlatego też ręcznie sporządzona umowa z [...] lutego 2008 roku, przenosząca stado zwierząt już po formalnym i faktycznym przeniesieniu go w październiku 2007 r., została przez organ potraktowana jako czynność pozorna, stworzona jedynie na potrzeby postępowania w celu uniknięcia negatywnych skutków prawnych upływu terminu materialnego określonego w przepisie § 14 ust. 1 cyt. rozporządzenia.
W skardze skierowanej do tut. Sądu Pan M. R. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie płatności rolno-środowiskowej na rok 2007 aktualnemu producentowi. Decyzji Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w Ł. zarzucił naruszenie:
a) art. 138 Kpa, poprzez wydanie zaskarżonej decyzji administracyjnej bez uwzględnienia zmiany stanu faktycznego i prawnego istniejącego w dacie rozpatrywania odwołania i ograniczenie się przez organ II instancji do stanu sprawy z daty wydania decyzji przez organ I instancji, w którym rzekomo stwierdzono, że gospodarstwo rolne skarżącego M. R. nie jest wyposażone we właściwe urządzenia do gromadzenia lub odprowadzania ścieków bytowych, podczas gdy w istocie w gospodarstwie znajdują się wymienione niżej urządzenia do gromadzenia ścieków bytowych;
b) art. 7, art. 8 i art. 9 Kpa, przez niepodjęcie wszelkich kroków niezbędnych
do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy i tym samym nie wyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy, a w szczególności dotyczących kwestii, że gospodarstwo rolne skarżącego: jest wyposażone we właściwe urządzenia do gromadzenia lub odprowadzania ścieków bytowych,
w gospodarstwie rolnym skarżącego zgodnie z obowiązującymi procedurami, nie przeprowadzono żadnej kontroli gdyż M. R. nie był formalnie zawiadomiony czynnościach przeprowadzonych w jego gospodarstwie w dniu [...] grudnia 2007 r. i nie brał w nich udziału a także, że skarżący nie został poinformowany o konsekwencjach dalszego nieprzestrzegania Zasad Zwykłej Dobrej Praktyki Rolniczej - co czyni iż nie mogą być wyciągane względem niego negatywne konsekwencje;
c) art. 7, art. 77 § 1 i 3 oraz art. 138 § 1 pkt 1 Kpa, poprzez utrzymanie w mocy decyzji organu I instancji, wydanej pomimo braku dostatecznego wyjaśnienia okoliczności faktycznych sprawy oraz pomimo braku wyczerpującego
i wszechstronnego ustalenia i rozważenia materiału dowodowego przez organ I instancji;
d) § 15 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r., poprzez niewłaściwe jego zastosowanie polegające na bezpodstawnym uznaniu,
że aktualny producent rolny został pouczany o skutkach dalszego nieprzestrzegania zasady zwykłej dobrej praktyki rolniczej, co było warunkiem koniecznym do ewentualnego zmniejszenia bądź zawieszenia płatności rolno-środowiskowej na rok 2007 oraz bezpodstawnym uznaniu, że skarżący nie przestrzega Zasad Zwykłej Dobrej Praktyki Rolniczej.
Skarżący wyraził również pogląd o błędnym stanowisko organu II instancji, że termin o którym w § 14 ust. 1 rozporządzenia z 20 lipca 2004 r. jest terminem materialnoprawnym. Jego zdaniem wskazany w tym przepisie termin jest jedynie terminem instrukcyjnym. Żaden bowiem przepis rozporządzenia espressis verbis nie wskazuje negatywnych skutków materialnych jego nie dochowania.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w Ł. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje.
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z § 11 ust. 2 cyt. wyżej rozporządzenia z 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolno-środowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich, płatność rolno-środowiskowa jest udzielana na wniosek producenta rolnego. W przepisie § 14 ust. 1 tego aktu prawnego uregulowana została kwestia związana z możliwością ubiegania się o płatności przez producenta rolnego, na rzecz którego przeniesiono posiadanie gospodarstwa rolnego lub jego części, lub stada zwierząt ras lokalnych w okresie od dnia złożenia wniosku do dnia wydania decyzji administracyjnej. W takiej sytuacji płatność rolno-środowiskowa przysługuje nowemu producentowi rolnemu, na rzecz którego dokonano takiego przeniesienia, jeżeli w terminie 35 dni od dnia przeniesienia złoży on wniosek do kierownika biura powiatowego Agencji i zobowiąże się do kontynuowania realizacji programu rolno-środowiskowego do końca okresu objętego zobowiązaniem,
złożonym przez poprzedniego posiadacza gospodarstwa rolnego. Przejmujący gospodarstwo rolne lub jego część, lub stada zwierząt ras lokalnych ma obowiązek dołączyć do wniosku kopię umowy sprzedaży lub innej umowy, w wyniku której nastąpiło przeniesienie (§ 14 ust. 2).
Należy podkreślić, że termin o którym mowa w § 14 ust. 1 cyt. rozporządzenia, wbrew temu co twierdzi strona skarżąca, jest terminem prawa materialnego. Zachowanie tego terminu jest jednym z niezbędnych warunków do przyznania przedmiotowej płatności w przypadku, gdy po złożeniu pierwotnego wniosku nastąpi przeniesienie gospodarstwa rolnego lub stada zwierząt ras lokalnych z osoby składającej taki wniosek na rzecz innego producenta rolnego. Skutkiem uchybienia omawianego terminu jest wygaśnięcie prawa do ubiegania się o płatność rolno-środowiskową, a więc wygaśniecie uprawnienia o charakterze materialnoprawnym,
a nie procesowym.
W realiach niniejszej sprawy Skarżący złożył wniosek o przyznanie płatności
z tytułu realizacji przedsięwzięć rolno-środowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt w dniu 4 marca 2008 r. Jednocześnie zobowiązał się do kontynuowania programu rolno-środowiskowego w pakiecie ochrona lokalnych ras zwierząt gospodarskich do końca okresu objętego zobowiązaniem. Do wniosku dołączył umowę darowizny zawartą [...] lutego 2008 r., mającą wskazywać, że w tym dniu otrzymał od ojca stado zwierząt ras lokalnych. Niemniej jednak z akt sprawy wynika, że Pan W. R. wraz z małżonką H. R. przenieśli własność gospodarstwa rolnego na swego syna M. R. dużo wcześniej, tj. w dniu [...] października 2007 r. (vide: akt notarialny Repertorium A Nr [...] - k. 85-93). Z tym dniem na własność Skarżącego zostało również przeniesione stado bydła. Zgodnie bowiem z art. 553 Kodeksu cywilnego, gospodarstwo rolne obejmuje grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem
gospodarstwa rolnego.
W takim stanie rzeczy przyjąć trzeba, że 35-dniowy termin do złożenia wniosku o płatności swój bieg rozpoczął [...] października 2007 r., tj. w dniu, w którym dokonano przeniesienia na rzecz Skarżącego gospodarstwa rolnego. Późniejsze sporządzenie umowy darowizny bydła z [...] lutego 2008 r. nie może mieć znaczenia, gdyż faktyczne przejęcie gospodarstwa wraz z bydłem nastąpiło na mocy przywołanego aktu notarialnego. W konsekwencji nie ma wątpliwości, że wniosek M. R. o przyznanie płatności został złożony po wskazanym w § 14 ust. 1 cyt. rozporządzenia terminie. W sprawie nie został zatem spełniony istotny warunek, który uzależnia możliwość ubiegania się o przedmiotową płatność od zachowania Dlatego też organy zasadnie odmówiły przyznania stronie wnioskowanej płatności.
W związku z powyższym bez znaczenia są pozostałe sformułowane
w skardze zarzuty, dotyczące prowadzenia gospodarstwa w dobrej kulturze rolnej. Jak już wyżej stwierdzono, przekroczenie terminu przewidzianego w § 14 ust. 1
cyt. rozporządzenia spowodowało, że Skarżący utracił uprawnienie do wnioskowania o płatność rolno-środowiskową.
Skarga jako bezzasadna podlegała więc oddaleniu, o czym Sąd orzekł
na podstawie art. 151 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
O przyznaniu wynagrodzenia ustanowionemu z urzędu adwokatowi
i zwrocie niezbędnych wydatków, Sąd orzekł na podstawie art. 250 cyt. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz przepisów § 2 ust. 1-3, § 18 ust. 1 pkt 1 lit. "a" w zw. z § 6 pkt 4 i § 19 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).