Tezy
Stosownie do treści art. 24 par. 1 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw /Dz.U. nr 169 poz. 1387/, żądanie stwierdzenia nieważności decyzji, która stała się decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, podlega rozpatrzeniu w trybie, na zasadach i w terminach określonych w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy tj. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1.01.2003 r.
Zgodnie natomiast z art. 249 par. 1 cytowanej Ordynacji podatkowej, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1.01.2003 r., organ podatkowy odmawia wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej, jeżeli żądanie zostało wniesione po upływie roku od jej doręczenia.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku Wydział I w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Józef Orzel, Sędziowie sędzia WSA Sławomir Presnarowicz (spr.), asesor WSA Urszula Barbara Rymarska, Protokolant Beata Borkowska, po rozpoznaniu w dniu 17 września 2004 r. sprawy ze skargi I. R. na decyzję Izby Skarbowej w B. z dnia [...] sierpnia 2003 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie o stwierdzenie nieważności decyzji o zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych oddala skargę
Uzasadnienie
Decyzją Nr [...] z dnia [...].08.2001 r. [...] Urząd Skarbowy w B. ustalił Panu I. R. zobowiązanie podatkowe w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodów z nieujawnionych źródeł przychodów za lata 1995-1998
w następujących kwotach: za 1995 r. - [...] zł, za 1996 r. - [...] zł, za 1997 r. - [...] zł, za 1998 r. - [...] zł.
Niezadowolony z rozstrzygnięcia, na powyższą decyzję Pan I. R. złożył w dniu 24.01.2003 r. odwołanie do Izby Skarbowej w B.
Izba Skarbowa w B. postanowieniem Nr [...] z dnia [...].03.2003 r. stwierdziła, że odwołanie z dnia 20.01.2003 r., złożone w [...] Urzędzie Skarbowym w B. w dniu 24.01.2003 r., zostało wniesione z uchybieniem terminu do jego wniesienia i w związku z powyższym pozostawiła je bez rozpatrzenia. Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Białymstoku, w postanowieniu sygn. akt SA/Bk 744/03 z dnia 13.08.2003 r. odrzucił skargę w przedmiotowej sprawie.
W dniu 10.05.2003 r. Pan I. R. wystąpił do Izby Skarbowej
w B. z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji [...] Urzędu Skarbowego w B. Nr [...] z dnia [...].08.2001 r. ustalającej zobowiązanie podatkowe w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodów z nieujawnionych źródeł przychodów za lata 1995-1998. Dodatkowe wnioski dowodowe podatnik przedstawił w piśmie z dnia 12.06.2003 r. po zapoznaniu się z aktami sprawy.
Izba Skarbowa w B. decyzją Nr [...] z dnia [...].06.2003 r. odmówiła wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności powyższej decyzji ostatecznej [...] Urzędu Skarbowego w B.
W dniu 4.07.2003 r. występujący w imieniu Pana I. R. pełnomocnik Pan W. B. W. złożył odwołanie od decyzji Izby Skarbowej w B. Nr [...] z dnia [...].06.2003 r.
Izba Skarbowa w B. decyzją Nr [...] z dnia [...].08.2003 r. utrzymała w mocy decyzję Izby Skarbowej w B. Nr [...] z dnia [...].06.2003 r.
Na decyzję Izby Skarbowej w B. Nr [...] z dnia [...].08.2003 r., Pan I. R. złożył w dniu 24.09.2003 r. skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Białymstoku. W skardze Pan I. R. wskazuje na spór, jaki toczy się między podatnikiem, a organem podatkowym dotyczący skuteczności dokonanego przez organy podatkowe doręczenia decyzji w trybie doręczenia zastępczego oraz utrzymania w mocy przez Izbę Skarbową wadliwej decyzji organu podatkowego pierwszej instancji. Mianowicie skarżący podnosił, że w czasie, gdy organ podatkowy kończył postępowanie podatkowe i wysłał mu decyzję na adres domowy, podatnik przebywał poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (w aktach sprawy zaświadczenie o pobycie Pana I. R. w Republice Federalnej Niemiec). Tym samym - wywodzi skarżący decyzja [...] Urzędu Skarbowego w B. oprócz tego, iż zawiera szereg wad, m.in. została wydana z rażącym naruszeniem prawa, nie została dostarczona adresatowi, z powodu czasowego pobytu za granicą. W ocenie skarżącego skuteczne
doręczenie decyzji i jednocześnie tytułów wykonawczych nastąpiło w dniu 14 stycznia 2003 r. w siedzibie [...] Urzędu Skarbowego w B., za pokwitowaniem na odwrocie decyzji. W chwili wydania decyzji i jej doręczania przez Urząd Skarbowy adresat przebywał za granicą na wakacjach przez okres około trzech miesięcy. Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 147 § l ustawy Ordynacja podatkowa obowiązującym w chwili wydania decyzji podatnik, miałby obowiązek ustanowić pełnomocnika do spraw doręczeń, gdy wyjazd za granicę strony postępowania miał trwać powyżej sześciu miesięcy. Dalej skarżący podkreślał, iż decyzja Izby Skarbowej opierała się na błędnym ustaleniu, iż doręczenie decyzji wydanej przez organ podatkowy nastąpiło w myśl art. 149 i 150, podczas gdy artykuły te nie odnoszą się do "zmiany miejsca zamieszkania lub też wyjazdu za granicę" (por. G. Łaszczyca: Doręczenie Zastępcze w kodeksie postępowania administracyjnego; Państwo i Prawo z 1997 r. 10 str.46-47). Zgodnie z obowiązującymi przepisami Ordynacji
podatkowej, w celu podjęcia czynności nie cierpiącej zwłoki organ podatkowy powinien wystąpić o wyznaczenie kuratora dla osoby nieobecnej. Zgodnie z brzmieniem art. 138 § 1 Ordynacji podatkowej organ podatkowy występuje do sądu z wnioskiem o wyznaczenie kuratora dla osoby niezdolnej do czynności prawnych lub osoby nieobecnej, jeżeli kurator nie został już wyznaczony. § 2 ustawy stanowi, że w przypadku konieczności podjęcia czynności nie cierpiących zwłoki organ podatkowy wyznacza dla osoby nieobecnej przedstawiciela, za jego zgodą, uprawnionego do działania
do czasu wyznaczenia kuratora dla osoby nieobecnej przez sąd. Ponadto skarżący wskazywał, iż fundamentalną zasadą postępowania podatkowego jest zasada zapewnienia czynnego udziału strony w toczącym się postępowaniu, która
w zakresie swoich uprawnień ma prawo między innymi zgłaszać wnioski dowodowe, przeglądać akta, a w szczególności wnosić środki odwoławcze
od nieprawomocnych orzeczeń organów podatkowych. Art. 123 § 1 Ordynacji podatkowej stanowi, iż organy podatkowe obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić
im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Organ podatkowy oprócz tego, iż bezprawnie nie uznaje art. 147 ustawy Ordynacja podatkowa nie postarał się też wystarczająco o doręczenie korespondencji zgodnie z art. 144, 148 i 149, pełnoletnim domownikom, zamieszkałym w tym samym domu rodzinnym wraz z adresatem, sąsiadom lub dozorcy domu. Znajdujące się w aktach sprawy oświadczenia żony i rodziców adresata, potwierdzające gotowość przekazania korespondencji, gdyby taka została
im dostarczona świadczą, iż urzędnikom nie zależało na faktycznym dotarciu z tak ważną korespondencją do adresata.
W odpowiedzi na powyższą skargę Dyrektor Izby Skarbowej w B. nie zgodził się z zarzutami strony skarżącej, wnosząc o oddalenie skargi.
Na rozprawie w dniu 20 lutego 2004 r. pełnomocnik Dyrektora Izby Skarbowej w B. wniósł o zawieszenie postępowania, w związku z wniesieniem przez skarżącego skargi kasacyjnej w sprawie SA/Bk 744/03.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku postanowieniem z 20 lutego 2004 r. sygn. akt SA/Bk 1242/03, zawiesił postępowanie w sprawie.
Postępowanie w sprawie zostało podjęte przez Sąd, na wniosek skarżącego postanowieniem sygn. akt SA/Bk 1242/03, w dniu 25 czerwca 2004 r.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, zważył co następuje:
Skarga nie jest zasadna.
W przedmiotowej sprawie, w świetle opisanego wyżej stanu faktycznego, Sąd nie znajduje podstaw do stwierdzenia naruszenia prawa, a tym samym uchylenia zaskarżonej decyzji Izby Skarbowej w Białymstoku.
Sąd pragnie podkreślić, iż stosownie do treści art. 24 § l ustawy z dnia 12.09.2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 169, póz. 1387), żądanie stwierdzenia nieważności decyzji, która stała się decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, podlega rozpatrzeniu w trybie, na zasadach i w terminach określonych w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa ( Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm. ), w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy tj. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 01.01.2003 r. Zgodnie natomiast
z art. 249 § l cytowanej ustawy Ordynacja podatkowa, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 01.01.2003 r., organ podatkowy odmawia wszczęcia postępowania
w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej, jeżeli żądanie zostało wniesione po upływie roku od jej doręczenia. Decyzja, o której stwierdzenie Pan I. R. wystąpił, została - w świetle dołączonego do akt sprawy zwrotnego potwierdzenia odbioru decyzji (nr 101 w spisie akt administracyjnych), doręczona z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w art. 150 § 1 tejże ustawy Ordynacja podatkowa, tj. 20.08.2001 r. Oznacza to, że termin do wystąpienia z żądaniem o stwierdzenie nieważności tej decyzji upłynął 20.08.2002 r. Z żądaniem o stwierdzenie nieważności przedmiotowej decyzji [...] Urzędu Skarbowego w B. Pan I. R. wystąpił w dniu 10.05.2003 r., czyli po upływie roku od jej doręczenia. Tym samym w oparciu o przepisy art. 249 § l ustawy Ordynacja podatkowa, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 01.01.2003 r., Izba Skarbowa w B. była zobligowana do odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności powyższej decyzji [...] Urzędu Skarbowego w B.
Odpowiadając na zarzuty skarżącego Sąd zwraca uwagę, iż [...] Urząd Skarbowy w B. wypełnił dyspozycje art. 144 i art. 148 § l przywoływanej wyżej ustawy Ordynacja podatkowa, gdyż decyzję z dnia [...].08.2001 r. Nr [...] ustalającą zobowiązania podatkowe w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodów nie znajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów za lata 1995, 1996, 1997 i 1998 - przesłał pocztą na adres zamieszkania Pana I. R. Jednak jak wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru próba doręczenia osobiście Panu R. przedmiotowej decyzji w miejscu zamieszkania okazała się nieskuteczna z powodu nieobecności adresata. Pracownik Urzędu Pocztowego w Białymstoku odnotował na zwrotnym potwierdzeniu odbioru, iż dnia 13 sierpnia 2001 r. zastał dom zamknięty. Nie oznacza to jednak, iż doręczenie przedmiotowej decyzji nie było skuteczne prawnie w myśl 150 § 2 tejże ustawy Ordynacja podatkowa. W takim przypadku bowiem przyjmuje się fikcję doręczenia, wraz z upływem ostatniego, czyli 7-ego
dnia okresu awizowania korespondencji.
Sąd zwraca uwagę, iż ze zwrotnego potwierdzenia odbioru, o którym wyżej była mowa, jednoznacznie wynika, że pracownik Urzędu Pocztowego
w Białymstoku na drzwiach mieszkania umieścił zawiadomienie o pozostawieniu przesyłki. Ten element dowodowy sprawy nigdy przez skarżącego (zarówno przed organami podatkowymi, jak też przed sądem administracyjnym) nie był podważany. Zatem do zwykłych obowiązków domowników (żony, teściów) należało zainteresowanie się korespondencją organu podatkowego, kierowaną do Pana I. R. Ponadto - w ocenie Sądu - każda osoba opuszczająca swoje miejsce zamieszkania, nawet na krótki okres czasu, ze względu na ochronę swoich szeroko rozumianych interesów, powinna zadbać o to, aby kierowana do niego korespondencja była faktycznie odbierana.
W tym stanie rzeczy nie można uznać za słuszne zarzuty skarżącego naruszenia przepisów prawa, a w szczególności art. 123, 138, 144, 147, 148, 149 i art. 150 cytowanej ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.
Mając powyższe na uwadze na mocy art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270), skarga podlega oddaleniu.