Tezy
Zgodnie z art. 15 par. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - zwanej dalej p.p.s.a.) do rozstrzygnięcia sporów kompetencyjnych i sporów o właściwość stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed wojewódzkim sadem administracyjnym. Odpowiednie stosowanie przepisów może polegać na zastosowaniu przepisu (lub jego części) wprost, z modyfikacją lub nawet na odmowie zastosowania. Z tą ostatnią alternatywną mamy do czynienia przy postępowaniu z wniosku o przyznanie prawa pomocy złożonego na etapie postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, z uwagi na szczególny charakter incydentalnego postępowania o przyznania prawa pomocy wynikający z art. 258-260 p.p.s.a. Do rozpoznania wniosku w tym przedmiocie złożonego w sprawie o rozstrzygnięcie przez Naczelny Sąd Administracyjny sporu kompetencyjnego właściwy jest zatem wojewódzki sąd administracyjny.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Jan Kacprzak po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku M. G. o przyznanie prawa pomocy w sprawie wznowienia postępowania zakończonego postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 stycznia 2009 r. sygn. akt I OW 191/08 odrzucającym wniosek o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Głównym Geodetą Kraju a Prezydentem Miasta Łodzi postanawia: wniosek M. G. o przyznanie prawa pomocy przekazać według właściwości do rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi.
Uzasadnienie
W dniu 30 lipca 2008 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi wpłynął wniosek M. G. o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Głównym Geodetą Kraju a Prezydentem Miasta Łodzi. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2008 r. sygn. akt III SA/Łd 433/08 stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę do rozpoznania Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu. Dnia 9 września 2008 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi wpłynął wniosek M. G. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym. Postanowieniem z dnia 11 września 2008 r. sygn. akt III SA/Łd 433/08 referendarz sądowy tego Sądu przyznał M. G. prawo pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata. Po uprawomocnieniu się tego postanowienia zostało ono wykonane przez Wojewódzki Sąd poprzez zwrócenie się do Okręgowej Rady Adwokackiej w Łodzi o wyznaczenie adwokata, a Rada ta wyznaczyła adwokata do reprezentowania wnioskodawcy w tej sprawie.
Następnie Wojewódzki Sąd przekazał akta wraz z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 21 stycznia 2009 r. sygn. akt I OW 191/08 odrzucił wniosek o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Głównym Geodetą Kraju a Prezydentem Miasta Łodzi z uwagi na nieuzupełnienie braków formalnych wniosku polegających na niewskazaniu konkretnego przedmiotu sprawy administracyjnej.
W dniu 10 lutego 2009 r. do Naczelnego Sądu Administracyjnego wpłynął wniosek M. G. o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata w związku z zamiarem złożenia skargi o wznowienie postępowania I OW 191/08.
Naczelny Sąd Administracyjny, zważył co następuje:
Zgodnie z art. 254 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - zwanej dalej p.p.s.a.), rozpoznawanie wniosków o przyznanie prawa pomocy należy do wojewódzkiego sądu administracyjnego, w którym sprawa ma się toczyć lub już się toczy. W przepisie tym określono właściwość sądu administracyjnego do rozpatrzenia wniosku strony o przyznanie prawa pomocy. Postępowanie w takiej sprawie powinien przeprowadzić i wydać odpowiednie postanowienie na podstawie art. 258 § 1 pkt 7 lub art. 260 p.p.s.a. ten wojewódzki sąd administracyjny, w którym sprawa ma się toczyć lub już się toczy.
W tej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi rozpoznawał już wniosek M. G. o przyznanie prawa pomocy. Mimo tego (oraz mimo art. 39 pkt 1 p.p.s.a.) kolejny wniosek, który wpłynął do Naczelnego Sądu Administracyjnego po wydaniu postanowienia z dnia 21 stycznia 2009 r. I OW 191/08 wymaga procesowego rozpoznania. Zgodnie z art. 15 § 2 p.p.s.a. do rozstrzygania sporów kompetencyjnych i sporów o właściwość stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym. Co oznacza, że przy rozpoznawaniu takich sporów Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu przysługują kompetencje charakterystyczne dla sądu I instancji, jednakże nie w pełnym zakresie. Odpowiednie stosowanie przepisów może polegać bowiem na zastosowaniu przepisu (lub jego części) wprost, z modyfikacją lub nawet na odmowie zastosowania. Z tą ostatnią alternatywą mamy do czynienia przy postępowaniu z wniosku o przyznanie prawa pomocy złożonego na etapie postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. Pomimo, że sprawa
dotyczy wniosku o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego, to do rozpoznania wniosku o przyznanie prawa pomocy właściwym jest wojewódzki sąd administracyjny.
Wskazać należy, że postępowanie dotyczące wniosku o przyznanie prawa pomocy w toku postępowania sądowoadministracyjnego ma charakter incydentalny, bowiem rozpoznanie tego wniosku pozostaje bez wpływu na inne czynności procesowe podejmowane w sprawie. Ponadto jest to postępowanie wyodrębnione procesowo, gdyż ma własną pełną regulację. Ustawodawca wprowadził bowiem zasadę co do procedowania w tym przedmiocie, zgodnie z którą najpierw orzeka referendarz sądowy, a dopiero w następnej kolejności (po sprzeciwie) wojewódzki sąd administracyjny, zaś od postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego przysługuje zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 258-260 p.p.s.a.). Regulacja ta przewiduje zatem dwuinstancyjność postępowania w tym przedmiocie. Przekazanie wniosku w rozpoznawanej sprawie realizuje tę zasadę i gwarantuje wnioskodawcy możliwość skorzystania ze wszystkich środków zaskarżenia przysługujących w postępowaniu o przyznanie prawa pomocy.
Na szczególny charakter tego incydentalnego postępowania Naczelny Sąd Administracyjny wskazywał m.in. w uzasadnieniu orzeczeń z dnia: 20 listopada 2007 r.
I GSK 144/07 (Lex nr 365811), 9 lipca 2008 r. I OSK 1276/07 (niepubl.), 8 stycznia
2009 r. I OZ 946/08 (niepubl.), 20 stycznia 2009 r. I OZ 939/08 (niepubl.).
W niniejszej sprawie czynności w przedmiocie przyznania wnioskodawcy prawa pomocy z jego pierwszego wniosku wykonano w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Łodzi.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 254 § 1 w zw. z art. 193 i art. 59 § 1 p.p.s.a. orzekł o przekazaniu kolejnego wniosku M. G. o przyznanie prawa pomocy według właściwości do rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi.