Tezy
Do decyzji i postanowień wydawanych w postępowaniu administracyjnym nie ma zastosowania wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, o którym mowa w art. 52 par. 3 i 4 p.p.s.a.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Stahl Sędziowie NSA Joanna Banasiewicz Jan Paweł Tarno (spr.) Protokolant Michał Zawadzki po rozpoznaniu w dniu 6 września 2007r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 17 stycznia 2007 r. sygn. akt II SA/Ke 529/06 w sprawie ze skargi M. M. na postanowienie Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty w Kielcach z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania oddala skargę kasacyjną
Uzasadnienie
FSygn. akt I OSK 675/07
U Z A S A D N I E N I E
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach wyrokiem z 17 stycznia 2007 r., sygn. akt II SA/Ke 529/06 oddalił skargę M.M. na postanowienie Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty w Kielcach z [...], nr [..] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania.
W uzasadnieniu swego orzeczenia Sąd podkreślił, że przedmiotem skargi jest postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od oceny pracy M.M. z 6 kwietnia 2002 r. Dokonując kontroli legalności tego postanowienia w granicach kompetencji przysługujących temu sądowi, Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że postanowieniu temu nie można skutecznie zarzucić naruszenia prawa. Zgodnie z art. 58 § 1 kpa w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Jak wynika z akt sprawy Dyrektor Szkoły Podstawowej w .[...] dokonał oceny pracy M.M., zatrudnionej na stanowisku nauczyciela na czas nieokreślony w tejże Szkole. Z notatki urzędowej sporządzonej 5 kwietnia 2002 r. (załącznik Nr 10) wynika, iż skarżąca odmówiła przyjęcia w tym właśnie dniu karty oceny jej pracy wraz z pouczeniem o sposobie odwołania się od dokonanej oceny. Organ prawidłowo, bo stosownie do art. 42 § 1 kpa w zw. z art. 47 § 1 kpa uznał
za skuteczne doręczenie skarżącej przedmiotowej oceny 5 kwietnia 2002 r., a to oznacza, iż w tym dniu rozpoczął dla niej bieg terminu 14 dni do wniesienia odwołania do organu nadzorczego.
Tryb dokonywania oceny pracy nauczyciela oraz postępowania odwoławczego regulują przepisy ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. 2006.97.67) - zwanej dalej ustawą oraz rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 2 listopada 2000 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz.U. 2000, Nr 98, poz. 1066) - zwane dalej rozporządzeniem. Jak wynika z art. 6a ust. 9 ustawy i § 6.1 rozporządzenia od ustalonej oceny pracy, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia, przysługuje nauczycielowi prawo wniesienia odwołania, za pośrednictwem dyrektora szkoły, do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą. W przedmiotowej sprawie organem tym jest Świętokrzyski Kurator Oświaty w Kielcach. Odwołanie zaś rozpatruje powołany przez ten organ zespół oceniający, który stosownie do § 6.5 rozporządzenia może ustalić nową ocenę pracy lub podtrzymać ocenę kwestionowaną przez nauczyciela. Skarżąca nie
skorzystała z przysługującego jej prawa i nie wniosła odwołania, przez co utraciła możliwość uzyskania nowej oceny pracy lub zweryfikowania kwestionowanej przez nią oceny dokonanej przez Dyrektora Szkoły Podstawowej w [...]. Przepisy art. 6a ust. 9 ustawy i § 6.5 rozporządzenia przewidują wydanie nowej opinii tylko w jednym przypadku, o którym mowa w tych przepisach, a mianowicie wskutek wdrożenia postępowania odwoławczego.
W takiej sytuacji mając na uwadze zgromadzony materiał dowodowy w postaci dokumentów urzędowych oraz treść powołanych przepisów ustawy i rozporządzenia stwierdzić należy, że organ właściwie zinterpretował pismo skarżącej z 17 maja 2006 r., przyjmując iż domaga się ona "przywrócenia terminu oceny pracy i wyjaśnienie stawianych jej zarzutów oraz konfrontacji z nauczycielami". Stwierdzić należy także, że organ prawidłowo ustalił, iż skarżąca uchybiła terminowi z własnej winy, nie uprawdopodobniła okoliczności, które spowodowały przekroczenie określonego prawem terminu 14 dni do wniesienia odwołania, a co więcej w ogóle nie istniała przyczyna uchybienia terminu. Twierdzenia zaś zawarte we wniosku z 17 maja 2006r., a także w skardze wręcz okazały się niezgodne z ustalonym stanem faktycznym. W tych okolicznościach organ nie mógł zgodnie z art. 58 § 1 kpa przywrócić uchybionego terminu do wniesienia odwołania, a tym samym - brak jest podstaw do uznania, że postanowienie to narusza prawo.
M.M. zaskarżyła wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 17 stycznia 2007 r. w całości i na podstawie przepisów art. 173 i następnych Ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 153 poz. 1270) wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uznanie oceny pracy nauczyciela M.M. dokonanej przez Dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] z 6 kwietnia 2002 roku jako niezgodnej z przepisem art. 6a ust. 8 Ustawy z 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela oraz przepisem § 5 ust. l i 3 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 2 listopada 2000 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego i nakazanie Świętokrzyskiemu Kuratorowi Oświaty i Wychowania w Kielcach skierowania pisma skarżącej M.M. z 17 maja 2006 r. do Dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] jako wniosku o wydanie oceny całego jej dorobku zawodowego za okres jej pracy w tej szkole od l września 1983 roku do
31 sierpnia 2002 roku, względnie
o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Kielcach z obciążeniem kosztami postępowania Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty i Wychowania w Kielcach.
Zaskarżając powyższy wyrok podniesiono naruszenie:
1) przepisów postępowania, a to 58 § l Kpa przez jego błędne zastosowanie oraz art. 134 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - przez zawężenie rozpoznania odwołania M.M. wyłącznie do kwestii oceny przywrócenia jej terminu do wniesienia odwołania od oceny pracy Dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] z 6 kwietnia 2002 r., bez rozstrzygnięcia, czy ocena ta może być traktowana jako ocena w rozumieniu przepisów art. 6a ust. 8 Karty Nauczyciela oraz cytowanego wyżej rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 listopada 2002 roku, a także bez rozważenia pisma M.M. z 17 maja 2006 roku jako wniosku o dokonanie oceny jej dorobku zawodowego za cały okres pracy nauczyciela w Szkole Podstawowej w [...], co niewątpliwie miało wpływ na rozstrzygniecie niniejszej sprawy (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.);
2) prawa materialnego, a to przez niewłaściwe zastosowanie przepisów art. 6a ust. 8 Karty Nauczyciela, a szczególnie nie zastosowanie art. 6a pkt l ppkt l Karty Nauczyciela - przez pominięcie uprawnienia skarżącej do żądania oceny jej pracy jako nauczyciela lub oceny dorobku zawodowego za cały okres zatrudnienia w Szkole Podstawowej w [...].
W uzasadnieniu podniesiono, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach słusznie zauważa, iż zgodnie z przepisem art. l ustawy z 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne kontrolują działalność administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, rozstrzygając w ramach danej sprawy - nie będąc jednak związanymi zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Jednakże wbrew tej zasadzie, w gruncie rzeczy nie rozważył sprawy całościowo, zawężając swe postępowanie do oceny kwestii przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od rzekomej oceny pracy skarżącej z 6 kwietnia 2002 r. dokonanej przez Dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] - bez rozstrzygnięcia kwestii, czy pismo to może być traktowane jako ocena pracy, czy też tylko jako projekt oceny w myśl przepisu art. 6a pkt 8 Karty Nauczyciela. W świetle tego przepisu oraz § 5.1 Rozporządzenia Ministra Edukacji z 2 listopada 2000 roku pismo Dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] z 6
kwietnia 2002 r. może być potraktowane wyłącznie jako projekt oceny pracy M. M., gdyż wcześniej takiego projektu Dyrektor jej nie przedłożył. M.M. przysługiwało uprawnienie do zgłoszenia do tego projektu swoich uwag i zastrzeżeń (art. 6a pkt 8 Karty Nauczyciela), ale nie została ona pouczona o możliwości złożenia uwag i zastrzeżeń. Została natomiast nieprawidłowo pouczona o prawie złożenia odwołania. Skoro skarżąca nie została prawidłowo pouczona o przysługującym jej uprawnieniu, a z odwołania nie skorzystała, to nie można jej czynić zarzutu, iż oceny swej pracy w terminie nie zaskarżyła. Brak bowiem zarówno właściwego postępowania Dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] w fazie opracowywania projektu oceny, jak i niewłaściwe pouczenie skarżącej M.M. o środku odwoławczym - nie może rodzić dla skarżącej ujemnych skutków prawnych. W tej sytuacji potraktowanie przez Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty i Wychowania w Kielcach pisma wnioskodawczyni M.M. z 17 maja 2006 roku jako odwołania od oceny jej pracy dokonanej
przez Dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] z 6 kwietnia 2002 roku z wnioskiem o przywrócenie jej terminu do złożenia tegoż odwołania - nie jest właściwy. Wniosek o przywrócenie tego terminu byłby niezasadny i to jest oczywiste. Natomiast oceniając pismo Dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] z 6 kwietnia 2002 roku w świetle powołanych przepisów Karty Nauczyciela i Rozporządzenia wykonawczego z 2 listopada 2000 roku - jako ewentualny projekt oceny pracy wnioskodawczyni - należy przyjąć, iż skarżąca ma prawo oczekiwać właściwej procedury przy ocenie jej pracy przez organy administracji szkolnej. Jeżeli dotąd tej procedury nie zastosowano, to zachodzi uzasadniona podstawa do skorygowania postępowania organów administracji szkolnej wobec skarżącej. Wnioskodawczyni M.M. nie powoływała się nigdy na przepis art. 58 § l Kpa i niesłusznie przepis ten został zastosowany zarówno przez Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty i Wychowania, jak i przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach.
Niezależnie od podniesionych wyżej zarzutów co do nieprawidłowości, których dopuścił się zarówno Dyrektor Szkoły Podstawowej w [...] jak i Świętokrzyski Kurator Oświaty i Wychowania w Kielcach, w sytuacji wszczętej oceny pracy skarżącej z urzędu, to należy podnieść, iż skarżącej M. M. przysługuje prawo składania wniosku o dokonanie oceny jej pracy względnie nawet oceny jej dorobku zawodowego, a to zgodnie z przepisem art. 6a pkt l ppkt l Karty Nauczyciela. Wnioskodawczyni była zatrudniona w Szkole Podstawowej w [...] przez okres 19 lat tj. od l września 1983 roku do 31 sierpnia 2002 roku i obecnie ubiega się o tytuł nauczyciela dyplomowanego. W odwołaniu od decyzji Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty i Wychowania w Kielcach z 26 lipca 2006 roku wskazała, że pisma swego z 17 maja 2006 roku adresowanego do tegoż Kuratora - nie traktowała jako odwołania od oceny pracy z 6 kwietnia 2002 roku, ani też jako wniosku o przywrócenie jej terminu do wniesienia takiego odwołania, ale traktowała to pismo jako właśnie
wniosek wynikający z jej uprawnienia do oceny dorobku zawodowego. Powołała się również na wcześniejsze jej pismo adresowane do tegoż Kuratora z 25 stycznia 2006 roku dotyczące także wniosku o dokonanie oceny jej dorobku zawodowego, oczekując właściwego potraktowania jej żądania przez Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty i Wychowania w Kielcach w drodze nadzoru administracyjnego nad podległymi szkołami. Wskazywała tam również na błędne potraktowanie pisma Dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] z 6 kwietnia 2002 roku, jako oceny jej pracy i podnosiła niezgodność tej oceny z wymogami i wzorem takiej oceny stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 2 listopada 2000 r.
Działanie Dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] było podjęte z urzędu, ukierunkowane na rozwiązanie z wnioskodawczynią umowy o pracę i nacechowane było pośpiechem, który doprowadził do niezgodności tegoż postępowania z przepisami Karty Nauczyciela i Rozporządzenia wykonawczego Ministra Edukacji Narodowej, co zostało podniesione w punkcie l niniejszego uzasadnienia. Od postępowania Dyrektora Szkoły podjętego "z urzędu" należy wyodrębnić uprawnienie wnioskodawczyni do składania wniosku o dokonanie oceny jej pracy na jej życzenie i właśnie w tym kierunku zmierzają starania skarżącej. Przedkłada ona w załączeniu zaświadczenie Dyrektora Przedszkola Nr[...] w Kielcach, z którego to zaświadczenia wynika, iż skarżąca podjęła staż o awans na nauczyciela dyplomowanego.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną wniesiono o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podniesiono w szczególności, że Świętokrzyski Kurator Oświaty w Kielcach podziela w pełni interpretację przepisów prawa zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W postępowaniu przed NSA prowadzonym na skutek wniesienia skargi kasacyjnej obowiązuje generalna zasada ograniczonej kognicji tego sądu (art. 183 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). NSA jako sąd II instancji rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, wyznaczonymi przez przyjęte w niej podstawy, określające zarówno rodzaj zarzucanego zaskarżonemu orzeczeniu naruszenia prawa, jak i jego zakres. Z urzędu bierze pod rozwagę tylko nieważność postępowania. ta jednak nie miała miejsca w rozpoznawanej sprawie.
Na wstępie należy zauważyć, że pismo M.M. do Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty w Kielcach jest z 16 maja 2006 r., a nie - jak to wskazano zarówno w zaskarżonym wyroku, jak i w skardze kasacyjnej - z 17 maja 2006 r. Jednakże usterkę tą Naczelny Sąd Administracyjny uznał za oczywistą omyłkę, której popełnienie nie ma najmniejszego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.
Po drugie należało rozważyć, czy w rozpoznawanej sprawie doszło do wyczerpania środków zaskarżenia przysługujących skarżącej w postępowaniu przed Świętokrzyskim Kuratorem Oświaty w Kielcach. Przepis art. 59 § 2 kpa stanowi, że o przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia. Oznacza to, że na postanowienie Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty w Kielcach z [...], nr [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania zażalenie nie przysługiwało.
Z kolei art. 52 p.p.s.a. stanowi: § 1. Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich.
§ 2. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie.
§ 3. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4 a, można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu - w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności - do usunięcia naruszenia prawa.
§ 4. W przypadku innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej, należy również przed wniesieniem skargi do sądu wezwać na piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa. Termin, o którym mowa w § 3, nie ma zastosowania.
Z treści przytoczonego przepisu wynika, że do rozpoznawanej sprawy mają zastosowanie unormowania zawarte w § 1 i 2, ponieważ § 3 i 4 dotyczą zaskarżania do sądu administracyjnego aktów i czynności organów administracji publicznej innych niż decyzja lub postanowienie. Płynie stąd wniosek, że do decyzji i postanowień wydawanych w postępowaniu administracyjnym nie ma zastosowania wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, o którym mowa w art. 52 § 3 i 4 p.p.s.a.
W tym stanie rzeczy uznać należy, że w rozpoznawanej sprawie doszło do wyczerpania środków zaskarżenia, ponieważ postanowienie Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty w Kielcach z 26 lipca 2006 r. nie podlegało zaskarżeniu ani w drodze:
- zażalenia, co wynika z art. 59 § 2 kpa, ani
- odwołania, co wynika z art. 127 § 1 kpa (odwołania przysługują wyłączenie od decyzji), ani
- wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, co wynika z art. 127 § 3 kpa (wniosek ten przysługuje tylko od decyzji i postanowień wydanych przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze). Tym samym skarżącej nie przysługiwał żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w kpa.
Skarga kasacyjna nie mogła być uwzględniona, albowiem podniesione w niej zarzuty przeciwko zaskarżonemu wyrokowi Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie nie są trafne.
Niekwestionowanym faktem jest, że skarżąca odmówiła przyjęcia w dniu 5 kwietnia 2002 r. karty oceny jej pracy wraz z pouczeniem o sposobie odwołania się od dokonanej oceny. Zatem Sąd I instancji prawidłowo ocenił, że stosownie do art. 42 § 1 kpa w zw. z art. 47 § 1 kpa doszło do skutecznego doręczenia skarżącej przedmiotowej oceny w tej dacie, co oznacza, iż w tym dniu rozpoczął dla niej bieg terminu 14 dni do wniesienia odwołania do organu nadzorczego. Skarżąca nie zaprzecza również, że odwołania nie wniosła. Skoro tak, to Sąd I instancji nie mógł przedmiotem swego rozpoznania uczynić kwestii, które zdaniem skarżącej błędnie zostały pominięte w postępowaniu przed Świętokrzyskim Kuratorem Oświaty w Kielcach (w szczególności żądanie dokonania oceny jej dorobku zawodowego za cały okres pracy nauczyciela w Szkole Podstawowej w [...]; żądanie dokonania oceny pismo Dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] z 6 kwietnia 2002 r. może być traktowane jako ocena pracy, czy też tylko jako projekt oceny w myśl przepisu art.
6a pkt 8 Karty Nauczyciela), ponieważ w tej sprawie skarżąca nie wyczerpała przysługujących jej środków zaskarżenia (art. 52 § 1 p.p.s.a.). Także Kurator nie mógł rozpoznać sprawy w tym zakresie, ponieważ M.M. nie wniosła odwołania od pisma Dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] z 6 kwietnia 2002 r., a postępowanie odwoławcze nie może być wszczęte z urzędu. W zaistniałej sytuacji Świętokrzyski Kurator Oświaty mógł potraktować pismo skarżącej z 16 maja 2006 r. tylko i wyłącznie jako wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. Nie mógł zaś go uwzględnić, bo nie zostały spełnione przesłanki uzasadniające przywrócenie terminu stosownie do art. 58 kpa, co zresztą skarżąca przyznaje w skardze kasacyjnej.
Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny uznał skargę kasacyjną za niemającą usprawiedliwionych podstaw i na podstawie art. 184 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji.
Sąd nie znalazł podstawy prawnej do zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego w treści § 14 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Min. Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1349, zm. Dz. U. 2003 r., nr 97, poz. 888 i nr 212, poz. 2074). Świętokrzyski Kurator Oświaty wniósł o zasądzenie należnych kosztów postępowania według norm przepisanych, nie przedstawiając przy tym zestawienia kosztów, jakie poniósł w związku z postępowaniem kasacyjnym. Powołany wcześniej przepis rozporządzenia Min. Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. stanowi, że stawki minimalne wynoszą w postępowaniu przed sądami administracyjnymi w drugiej instancji:
a) za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej oraz udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym - 75 % stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli w drugiej instancji nie prowadzi) sprawy ten sam radca prawny - 100 % tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł,
b) za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej albo za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej - 50 % stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli nie prowadził sprawy ten sam radca prawny w drugiej instancji - 75% tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł,
c) za udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym - 50 % stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli nie prowadził sprawy w drugiej instancji ten sam radca prawny, nie sporządził i nie wniósł kasacji - 75% tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł,
d) w postępowaniu zażaleniowym - 120 zł.
W świetle tego unormowania jest rzeczą oczywistą, że przytoczony przepis nie przewiduje stawki minimalnej za udział w postępowaniu kasacyjnym polegający na sporządzeniu i przesłaniu do NSA odpowiedzi na skargę kasacyjną, a zatem żądanie organu administracyjnego zwrotu kosztów postępowania było niezasadne.
Jednocześnie należy zauważyć, że przepis § 14 ust. 2 pkt 2 lit. c) cyt. rozporządzenia Min. Sprawiedliwości, choć nie określa stawek minimalnych w postępowaniu przed sądami administracyjnymi w drugiej instancji za sporządzenie przez radcę prawnego odpowiedzi na skargę kasacyjną, to nie pozostaje w sprzeczności z unormowaniem zawartym w art. 204 p.p.s.a. Wykładnia systemowa obu tych przepisów prowadzi bowiem do wniosku, że w tym stanie prawnym warunkiem otrzymania zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego przez stronę przeciwną stronie, która wniosła skargę kasacyjną, jest złożenie sądowi wykazu niezbędnych kosztów postępowania kasacyjnego, poniesionych np. w związku ze sporządzeniem odpowiedzi na skargę kasacyjną.