Tezy
Nie można skutecznie dokonać doręczenia "zastępczego" wezwania o wpis jeżeli - niezależnie od przyczyn - nie zostało ono skierowane na adres skarżącego.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny Izba Finansowa po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2004 r. na posiedzeniu niejawnym zażalenia Ryszarda R. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 14 stycznia 2004 r. SA/Sz 1325/03 w sprawie ze skargi Ryszarda R. na decyzję Izby Skarbowej w Sz. z dnia 28 maja 2003 r. (...) w przedmiocie podatku od spadków i darowizn postanawia: 1/ uchylić postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 14 stycznia 2004 r. 2/ umorzyć postępowanie sądowe z wniosku Ryszarda R. z 3.09.2003 r. o przywrócenie terminu do wniesienia opłaty sądowej.
Uzasadnienie
Dnia 26 czerwca 2003 r. (...) Ryszard R. wniósł, do Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodka Zamiejscowego w Szczecinie, skargę na decyzję Izby Skarbowej w Sz. z 28.05.2003 r. (...) utrzymującą w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w Ś. z 28.02.2003 r. w sprawie wymiaru podatku od spadków i darowizn od spadku po zmarłej 6.04.1999 r. Józefie R.
30 czerwca 2003 r. Sąd wezwał skarżącego do uiszczenia wpisu należnego od skargi w terminie 7 dni pod rygorem jej odrzucenia - w wypadku uchybienia terminowi. Takie działanie znajdowało umocowanie w art. 16 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych /Dz.U. 2002 nr 9 poz. 88 ze zm./ w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./.
Wezwanie zostało wysłane na adres skarżącego wskazany w skardze i na kopercie, w której skarga została wysłana. Przesyłka została Sądowi zwrócona przez pocztę 11.07.2003 r. z informacją /stemple na kopercie/, że "adresat nieobecny, awizowano 3.07." i "zwrot nie podjęto w terminie". Z informacji na dołączonym do przesyłki potwierdzeniu odbioru wynikało ponadto, że była ona złożona w placówce pocztowej o czym umieszczono zawiadomienie w skrzynce pocztowej adresata.
W piśmie z 3.09.2003 r. Ryszard R. wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia opłaty od "pozwu" wniesionego do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Szczecinie.
Z uzasadnienia wniosku wynikało, że o fakcie nieskutecznego doręczenia wezwania o wpis dowiedział się telefonicznie w sekretariacie Sądu, do którego zadzwonił zaniepokojony brakiem wezwania mimo upływu określonego czasu od złożenia skargi.
Do wniosku dołączył odpowiedź na reklamację pocztową, z której to odpowiedzi wynikało, że doręczenie zostało dokonane pod adresem wskazanym przez nadawcę.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie postanowieniem z 14 stycznia 2004 r. SA/Sz 1325/03, podjętym na podstawie art. 220 par. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/ oddalił wniosek o przywrócenie terminu do uiszczenia wpisu, odrzucił skargę.
Sąd wskazał, że prowadząc swoje sprawy i dokonując czynności procesowej wniesienia skargi podatnik nie dochował należytej staranności przy wskazaniu swego właściwego adresu; jego własne niedbalstwo doprowadziło do tego, iż zawiadomienie o złożeniu pisma sądowego w placówce pocztowej nie dotarło do jego wiadomości i że tym samym nie odbierając tego pisma nie dokonał on w terminie czynności wpisu sądowego od złożonej skargi. Skoro zatem skarżący nie uprawdopodobnił, że uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy brak było podstaw do przywrócenia terminu.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał również na treść przepisów art. 85-87 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
W zażaleniu na postanowienie Ryszard R. wniósł o jego uchylenie poprzez przywrócenie terminu do uiszczenia należnego wpisu i zmianę postanowienia w przedmiocie odrzucenia skargi.
W uzasadnieniu wskazał, iż nie otrzymał żadnego dowodu doręczenia przesyłki przez Urząd Skarbowy ani awiza. We wskazanym czasie przebywał w domu i nie było żadnych przeszkód formalnoprawnych i innych do odebrania wezwania z Sądu, na które czekał i którego się spodziewał.
Pracownik Urzędu Pocztowego osobiście zna wnioskodawcę stąd winien był zachować należytą staranność przy doręczaniu listu poleconego, a nie bez sprawdzenia czy adresat mieszka pod wskazanym adresem pozostawić awizo nie wiadomo gdzie.
Jest faktem, że wnioskodawca wskazał adres: ul. H.P. 8/7 zamiast 8A /błąd w zapisie komputera/ ale stanowiło to jedynie oczywistą pomyłkę, o sprostowanie której wnosi.
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził i zważył, co następuje:
Podstawowym problemem w rozpoznawanej sprawie było ustalenie czy skierowane do skarżącego wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego od złożonej skargi zostało mu w ogóle doręczone.
Art. 59 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, pod rządami której miało miejsce wystosowanie wezwania o wpis, w przedmiocie doręczeń, w sprawach z zakresu prawa podatkowego odsyłał do postanowień art. 144-154 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./. Art. 144 Ordynacji stanowił, iż doręczeń - co do zasady - dokonuje się za pokwitowaniem przez pocztę. Osobom fizycznym pisma należało doręczać w ich miejscu zamieszkania, miejscu pracy, bądź w innym miejscu wskazanym w art. 148 par. 2 i par. 3 Ordynacji podatkowej.
W razie niemożności dokonania doręczenia bezpośredniego: do rąk adresata bądź jednej spośród osób wymienionych w art. 149, nadawca pisma mógł wykorzystać fikcję prawną doręczenia wskazaną w art. 150 Ordynacji podatkowej.
Polegała ona na przechowaniu przesyłki przez pocztę przez okres 7 dni w placówce pocztowej z równoczesnym umieszczeniem zawiadomienia o przechowaniu w oddawczej skrzynce pocztowej lub innym miejscu wskazanym w art. 156 par. 2 omawianej ustawy. Ostatni dzień terminu był dniem doręczenia przesyłki.
Jak wynikało z akt sądowych wezwanie zostało wysłane do Ryszarda R. na wskazany przez niego adres: Świnoujście ul. H.P. 8/7.
Pod takim adresem poczta dokonała opisanego doręczenia zastępczego.
Tymczasem z wniosku o przywrócenie terminu do uiszczenia wpisu i z zażalenia wynikało, że adres skarżącego to ul. H.P. 8A. Faktu tego Wojewódzki Sąd Administracyjny nie kwestionował; w uzasadnieniu postanowienia z 14.01.2004 r. wskazanie niewłaściwego adresu Sąd uznał za brak staranności wykluczający, m.in. przywrócenie uchybionego terminu.
Tymczasem wskazane przepisy Ordynacji podatkowej nie dawały podstaw do uznania, że w rozpoznawanej sprawie doręczenie w ogóle miało miejsce.
Wskazanie niewłaściwego adresu uniemożliwiało doręczenie wezwania bezpośrednio podatnikowi, pełnoletniemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy /art. 149 Ordynacji/. Do tego trzeba było bowiem stwierdzić obecność lub nieobecność adresata w mieszkaniu. Doręczenie zastępcze, na które powołał się Sąd miało miejsce w razie niemożności dokonania doręczenia w sposób wyżej wskazany.
Awizowanie przesyłki w skrzynce pocztowej innej osoby nie mogło wywrzeć skutku wobec skarżącego.
Tak więc, niezależnie od braku staranności skarżącego, skoro wezwanie o wpis nie zostało doręczone to nie można było mówić o uchybieniu zakreślonego terminu; wniosek o jego przywrócenie okazał się bezprzedmiotowy.
Uznając, że w sprawie wystąpiła przesłanka z art. 174 pkt 2 w zw. z art. 197 par. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/ Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 189 w zw. z art. 197 par. 2 tej ustawy, miał obowiązek orzec jak w postanowieniu.