Tezy
Skoro oryginał sentencji zaskarżonego wyroku został podpisany tylko przez dwóch sędziów, to skład orzekający w sprawie był sprzeczny z przepisami prawa poskutkuje nieważności postępowania /art. 183 par. 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. nr 153 poz. 1270/.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Marek Zirk-Sadowski Sędziowie NSA Włodzimierz Kubiak (spr.) Bogusław Dauter Protokolant Magdalena Gródecka po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2004 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Stefanii W. od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie Ośrodka Zamiejscowego w Katowicach z dnia 18 lipca 2003r., sygn. akt I SA/Ka 1450/02 w sprawie ze skargi Stefanii W. na decyzję Izby Skarbowej w K. z dnia 13 maja 2002 r. (...) w przedmiocie określenia wysokości podatku dochodowego od osób fizycznych. 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach 2. odstępuje od zasądzenia kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 lipca 2003 r. I SA/Ka 1450/02 Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach oddalił skargę Stefanii W. na decyzję Izby Skarbowej w K. z dnia 13 maja 2002 r. (...) w przedmiocie określenia wysokości podatku dochodowego od osób fizycznych za 1997 r.
W motywach wyroku Sąd podał, że skarżąca w zeznaniu o wysokości dochodu osiągniętego w 1997 r. pomniejszyła dochód uzyskany z pozarolniczej działalności gospodarczej o kwotę 15.000 zł, stanowiącą równowartość świadczeń wypłaconych na rzecz jej sióstr Kazimiery G. i Stanisławy G., z tytułu rent ustanowionych na podstawie umów z dnia 10 czerwca 1997 r. Organy podatkowe obu instancji zakwestionowały to odliczenie uznając, że każda z umów przewidywała dwa niezależne, wypłacane w całości jednorazowe świadczenia i żadnego z nich nie można traktować jako świadczenia rentowego w świetle art. 903 Kodeksu cywilnego. Przepis ten definiujący pojęcie renty, określa ją jako umowę, którą jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do świadczeń okresowych na jej rzecz.
Stanowisko organów podatkowych podzielił Sąd w zaskarżonym wyroku. Sąd stwierdził, że ocena umów zawartych przez skarżącą z siostrami dokonana przez organy podatkowe jest uzasadniona. Z umów tych wynika bowiem, że świadczenia rentowe zostały spełnione z dniem 15 grudnia 1997 r. i 15 grudnia 1998 r. Trafnie więc Izba Skarbowa w K. w zaskarżonej decyzji wskazała, że tak sformułowana umowa oznacza, iż mamy tu do czynienia z wypłatą jednorazowych świadczeń w 1997 r. i w 1998 r. Brak znamion okresowości świadczeń wyklucza możliwość uznania umów zawartych w dniu 10 czerwca 1997 r. za umowy renty. Skoro w sprawie wymóg ten nie został spełniony, to już z tego względu, bez konieczności rozstrzygnięcia kwestii związanych z przyczyną tych świadczeń i obowiązkiem alimentacyjnym skarżącej wobec sióstr, wydatek skarżącej poniesiony na podstawie tych umów nie mógł być odliczony od dochodu na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze
zm./.
W skardze kasacyjnej, złożonej w oparciu o przepis art. 101 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1271 ze zm./, pełnomocnik Stefanii W. wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.
W skardze zarzucono zaskarżonemu wyrokowi naruszenie przepisów prawa materialnego, art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 903 Kodeksu cywilnego poprzez niezastosowanie tych przepisów w stosunku do skarżącej. Zarzucono nadto wyrokowi naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 217 Kpc, polegające na pominięciu zgłoszonego na rozprawie przed Sądem dowodu, a jednocześnie okoliczności faktycznej, że skarżąca od kilkunastu lat wspomagała finansowo będące w podeszłym wieku siostry i corocznie odliczała powyższy wydatek od swojego dochodu, co było wiadome organom podatkowym, a tym samym miało charakter trwałego ciężaru dla skarżącej. Zarzucono też przedmiotowemu wyrokowi naruszenie art. 233 par. 1 Kpc - polegające na całkowitym oparciu wyroku na błędnym ustaleniu materiału dowodowego przez organ podatkowy pierwszej instancji i art. 328 par. 2 Kpc - poprzez brak uzasadnienia przyczyn, dla których Sąd odmówił wiarygodności dowodom zgłoszonym przez skarżącą.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną Dyrektor Izby Skarbowej w K. wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania kasacyjnego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Z mocy przepisu art. 183 par. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/ Naczelny Sąd Administracyjny, rozpoznając sprawę w postępowaniu kasacyjnym, jest obowiązany z urzędu brać pod rozwagę nieważność postępowania. W rozpoznanej sprawie Sąd stwierdził istnienie przesłanki nieważności postępowania przewidzianej w art. 183 par. 2 pkt 4 cytowanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a polegającej na tym, że skład orzekający w sprawie był sprzeczny z przepisami prawa, gdyż oryginał sentencji zaskarżonego wyroku został podpisany tylko przez dwóch sędziów. Taki stan rzeczy narusza art. 44 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, który ma zastosowanie w rozpoznanej sprawie, gdyż zaskarżony wyrok zapadł w dniu 18 lipca 2003 r., a więc pod rządami tej ustawy. Wymieniony przepis prawa stanowił, że orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego zapadały w składzie trzech
sędziów, chyba że powołana ustawa stanowiła inaczej. W świetle przepisów ustawy ten wyjątek nie dotyczył zaskarżonego wyroku.
Mając powyższe na względzie, wobec stwierdzenia istnienia w sprawie wskazanej przyczyny nieważności postępowania, należało uchylić zaskarżony wyrok na podstawie przepisu art. 186 w związku z art. 185 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Sąd odstąpił od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania działając w oparciu o przepis art. 207 par. 2 tej ustawy.