Tezy
Na podstawie art. 201 par. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ zawieszenie postępowania następuje z urzędu, a nie na wniosek strony, a nadto gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji było uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.
Skoro w sprawie wymiaru spółce podatku dochodowego od osób prawnych nie zostały znalezione przyczyny uzasadniające zawieszenia z urzędu postępowania podatkowego, tym samym nie było przesłanek do zastosowania art. 54 par. 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 21 października 2004 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Przedsiębiorstwa Wielobranżowego "D." Spółki z o.o. w S. od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie OZ w Szczecinie z dnia 26 listopada 2003 r. SA/Sz 2488/02 w sprawie ze skargi Przedsiębiorstwa Wielobranżowego "D." Spółki z o.o. w S. na decyzję Izby Skarbowej w S. z dnia 2 października 2002 r. (...) w przedmiocie odsetek od zaległości podatkowych - oddala skargę kasacyjną; (...).
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 26 listopada 2003 r. /SA/Sz 2488/02/ Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie - Ośrodek Zamiejscowy w Szczecinie oddalił skargę Przedsiębiorstwa Wielobranżowego "D." Spółki z o.o. w S. na decyzję Izby Skarbowej w S. z dnia 2 października 2002 r. w przedmiocie odsetek od zaległości podatkowych w podatku dochodowym od osób prawnych za 1995 r.
W ocenie Sądu pierwszej instancji organ podatkowy określając Spółce odsetki za zwłokę nie naruszył art. 54 par. 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej. Sąd wyjaśnił, iż Inspektor Kontroli Skarbowej zawieszając postępowanie wymiarowe w części dotyczącej ustalenia podstaw opodatkowania oraz podatku dochodowego od osób prawnych za 1995 r. i 1996 r. powołał się na art. 201 par. 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, który to przepis przewidywał zawieszenie postępowania z urzędu, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji było uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zdaniem Sądu taka sytuacja nie występowała w sprawie, gdyż rozstrzygnięcie sprawy nie było zależne od rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego przez inny organ ani przez sąd, a nadto określenie podatku dochodowego od osób prawnych wobec Spółki za lata 1991-1994 oraz straty za 1992 r. były już znane, gdyż nastąpiła w wyniku kontroli z dnia 5 czerwca 1995 r., który wobec nie złożenia żądania skierowania sprawy na drogę postępowania w
sprawach zobowiązań podatkowych, nabrał cech decyzji ostatecznej.
Ponadto w ocenie Sądu pierwszej instancji postanowienie Inspektora Kontroli Skarbowej z dnia 14 stycznia 1998 r. dotyczące zawieszenia postępowania zostało wydane na wniosek strony i to bez podstawy prawnej, co pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, iż nie było podstaw do stosowania art. 54 par. 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej.
W skardze kasacyjnej autor skargi powołując się na art. 101 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz na przepis art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/ zwanej dalej "ustawą procesową" zarzucił wyrokowi rażące naruszenie prawa materialnego przez jego niewłaściwe zastosowanie a mianowicie zakwestionował zastosowanie przez Inspektora Kontroli Skarbowej nieprawidłowej /zbyt niskiej/ stawki odsetek. W świetle art. 56 Ordynacji podatkowej Izba Skarbowa nie miała prawa do akceptacji takiego stanu rzeczy nawet w sytuacji, o której mowa w art. 234 Ordynacji podatkowej, gdyż akceptowanie zaniżonej stawki odsetek rażąco narusza prawo lub interes publiczny. Zarzucił nadto wadliwą interpretację art. 54 par. 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej. Twierdzi, że Inspektor Kontroli Skarbowej, a następnie Izba
Skarbowa przyjęła błędnie, iż "za okres powodujący zawieszenie uznaje czas od daty wydania postanowienia o naruszeniu postępowania do daty postanowienia o podjęciu postępowania", gdyż brzmienie tego przepisu w takiej wersji obowiązuje dopiero od 1 stycznia 2003 r. Twierdzi nadto, że organ podatkowy na wniosek podatnika może tylko zawiesić postępowanie w sprawie ulg w zapłacie zobowiązań podatkowych. W pozostałych przypadkach zawieszenie postępowanie następuje z urzędu. Natomiast Sąd uznał, że zawieszenie postępowania nastąpiło z urzędu i to bez podstawy prawnej. Powołując się na powyższe przesłanki autor kasacji wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej odrzucenie z uwagi na nieprzytoczenie podstaw kasacji i zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego ewentualnie o oddalenie skargi. W uzasadnieniu podniósł, iż Sąd pierwszej instancji nie mógł naruszyć art. 54 par. 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej, gdyż nie stosował tego przepisy a jedynie przepisy ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, wobec czego zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego nie został wykazany ani uzasadniony. Również nie wskazano naruszenia prawa materialnego.
W uzupełnieniu skargi kasacyjnej autor skargi stwierdził, iż przytoczył na stronie 1 skargi kasacyjnej obie podstawy tj. naruszenie prawa materialnego oraz naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy co wyczerpuje znamiona zawarte w art. 147 ustawy procesowej. Zdaniem skarżącej Sąd w uzasadnieniu pominął kwestię dotyczącą zastosowania przez organy podatkowe zaniżonej stopy procentowej przy obliczaniu odsetek za zwłokę, a to świadczy o naruszeniu przepisów procesowych. Ponadto według Sądu odsetki powinny być liczone za cały okres zwłoki bez jakiejkolwiek przerwy, gdy tymczasem organy podatkowe odliczyły okres zawieszenia postępowania od dnia wydania postanowienia do dnia wszczęcia postępowania w sprawie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Stosownie do przepisu art. 183 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/ zwanej dalej "ustawą procesową" Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej i bierze z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania wynikającą z zaistnienia przynajmniej jednej spośród sześciu przesłanek określonych w jego par. 2.
Artykuł 176 cyt. ustawy wprowadził dwojakiego rodzaju wymagania, którym powinna odpowiadać skarga kasacyjna, a mianowicie po pierwsze, powinna ona czynić zadość wymaganiom przepisanym pismu w postępowaniu sądowym, wymienionym w art. 46 i art. 47 cyt. ustawy i po drugie, powinna spełniać wymagania szczególne właściwe tylko dla niej, jako szczególnego środka odwoławczego, a mianowicie powinna zawierać obok oznaczenia zaskarżonego orzeczenia, wskazania, czy jest ono zaskarżone w całości czy w części - przytoczenie podstaw kasacji i jej uzasadnienia. Wskazane wymagania szczególne skargi kasacyjnej stanowiące o istocie tego środka odwoławczego mają charakter materialny a to prowadzi do konstatacji, że nie mogą one być usunięte w toku postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.
Podstawy skargi kasacyjnej oceniane są w sposób ścisły. Z istoty dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego wynika, iż legalność ostatecznego aktu administracyjnego została już stwierdzona przez Sąd administracyjny pierwszej instancji, a wobec tego postępowanie kasacyjne przed Naczelnym Sądem Administracyjnym ogranicza się wyłącznie do badania zagadnień jurydycznych i zarzutów przygotowanych przez profesjonalistów /por. R. Hauser: Reforma sądownictwa administracyjnego - podstawowe założenia - Przegląd Podatkowy 2002 nr 10 str. 56/.
Przechodząc od tych ogólnych rozważań na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, iż autor skargi kasacyjnej powołuje w jej petitum jako podstawę art. 174 pkt 1 i 2 ustawy procesowej i zarzuca wyrokowi Sądu pierwszej instancji naruszenie prawa materialnego przez błędne zastosowanie art. 56 i art. 54 par. 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej. Powyższy zarzut autor skargi powiela w jej uzasadnieniu przy czym w uzasadnieniu, w ocenie skarżącego, jest to naruszenie prawa materialnego przez jego niewłaściwe zastosowanie.
Po pierwsze, strona zarzucająca wyrokowi naruszenie przepisów postępowania powinna wskazać przepisy prawa naruszone przez Sąd, jeżeli uchybienie im mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Należy podkreślić, iż naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy jako podstawa kasacji dotyczy postępowania sądowoadministracyjnego, a nie postępowania przed organami administracji publicznej. Strona takiego przepisu nie wskazała.
Normodawca w art. 59 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym zawarł przepisy Ordynacji podatkowej, które mają zastosowanie przed sądem, a także przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Z powołanego przepisu wynika jednoznacznie, iż art. 54 par. 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej jak i art. 56 Ordynacji podatkowej. Sąd w swoim postępowaniu nie stosuje, a wobec tego nie mógł tych przepisów naruszyć. Po drugie, zarzut niewłaściwego zastosowania przez Sąd art. 56 Ordynacji podatkowej tj. błędną subsumpcję ustalonych faktów pod abstrakcyjnie określony w przepisie stan faktyczny również dotyczy postępowania organów podatkowych a nie Sądu, który zgodnie z art. 21 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym bada legalność zaskarżonej decyzji.
Natomiast ocena Sądu zawarta w zaskarżonym wyroku jest zgodna z obowiązującym stanem prawnym i ustaleniami faktycznymi.
Zasadnie Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, iż na podstawie art. 201 par. 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej zawieszenie postępowania następuje z urzędu a nie na wniosek strony, a nadto gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji było uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.
Sąd ponad wszelką wątpliwość wywiódł, iż w sprawie wymiaru spółce podatku dochodowego od osób prawnych za 1995 r. nie występowała sytuacja uzasadniająca zawieszenie z urzędu postępowania podatkowego, a tym samym nie było przesłanek do zastosowania art. 54 par. 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej.
Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 i art. 204 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - orzekł jak w sentencji wyroku.