Tezy
W toku postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym strona nie może powoływać innych podstaw skargi kasacyjnej, niż wskazane w samej skardze. Zgodnie z art. 183 par. 1 zdanie 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/ strony mogą przytaczać nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Spółki z o.o. I. C. w Ł. wniesionej od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Łodzi z dnia 26 listopada 2003 r. I SA/Łd 1271/02 wydanego w sprawie ze skargi Spółki z o.o. I. C. w Ł. na decyzję Izby Skarbowej w Ł. z dnia 8 maja 2002 r. (...) w przedmiocie uchylenia rozstrzygnięcia w sprawie uznania za bezprzedmiotowe zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym i umorzenia postępowania w sprawie postanawia - odrzucić skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Pełnomocnik I.-C. Sp. z o.o. w Ł. powołując się na art. 101 par. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/, wniósł skargę kasacyjną od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego OZ w Łodzi z dnia 26 listopada 2003 r. oddalającego skargę Spółki na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia 8 maja 2002 r. w przedmiocie umorzenia postępowania.
Stan sprawy przedstawiał się następująco:
Organ egzekucyjny - Naczelnik Urzędu Skarbowego Ł.-Ś. na podstawie wydanego tytułu wykonawczego (...) podjął wobec Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. "I.-C." postępowanie egzekucyjne, poprzez zajęcie konta bankowego podatnika, doręczając mu w dniu 22 października 2001 r. odpis ww. tytułu wykonawczego.
W dniu 24 października 2001 r. strona skarżąca wniosła zarzuty w sprawie prowadzonego postępowania egzekucyjnego.
Postanowieniem z dnia 23 listopada 2001 r. organ oddalił zarzuty.
Na powyższe postanowienie strona złożyła zażalenie do Izby Skarbowej w Ł. Postanowieniem z dnia 10 stycznia 2002 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji.
W dniu 15 lutego 2002 r. powyższe postanowienie zaskarżono do Naczelnego Sądu Administracyjnego /I SA/Łd 411/02/.
W dniu 16 stycznia 2002 r. adwokat Adam M. wniósł zarzuty dotyczące tego samego postępowania egzekucyjnego. Decyzją z dnia 8 marca 2002 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego Ł.-Ś. uznał za bezprzedmiotowe postępowanie w sprawie wniesionych zarzutów na podstawie art. 105 Kpa, wyjaśniając w uzasadnieniu, że zarzuty w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym w oparciu o tytuł egzekucyjny (...) zostały oddalone wymienionymi wyżej orzeczeniami.
Decyzją z dnia 8 maja 2002 r. Izba Skarbowa w Ł. uchyliła rozstrzygnięcie organu egzekucyjnego i umorzyła postępowanie w sprawie. Izba wskazała na fakt wniesienia przez podatnika zarzutów z uchybieniem terminu. W ocenie Izby Skarbowej organ I instancji nie powinien rozpatrywać zarzutów wniesionych z uchybieniem terminu do ich wniesienia, a zatem wniesionych bezskutecznie. Odnosząc się do podnoszonej w zarzutach jak i w odwołaniu kwestii nie doręczenia tytułu wykonawczego pełnomocnikowi strony Izba Skarbowa wyjaśniła, że w aktach sprawy znajduje się jedynie odpis pełnomocnictwa z dnia 28.01.2002 r. doręczonego do Urzędu Skarbowego w dniu 29.03.2002 r. udzielonego Mirosławowi N. Tytuł wykonawczy został natomiast doręczony skutecznie stronie skarżącej w dniu 22.10.2001 r. Termin na wniesienie zarzutów upłynął zatem w dniu 29.10.2001 r.
Na rozstrzygnięcie Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia 8 maja 2002 r. /bez podania jego oznaczenia/ strona wniosła skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wnosząc o uchylenie zaskarżonego rozstrzygnięcia. Zarzuciła naruszenie prawa, a w szczególności art. 40 poprzez uznanie, że pełnomocnik strony skarżącej nie był umocowany do reprezentowania podatnika oraz art. 238 par. 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, poprzez błędną interpretację.
W odpowiedzi na skargę Izba Skarbowa w Ł. wniosła o jej oddalenie.
Po rozpoznaniu sprawy Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie. Jak wynika z dokumentów załączonych do akt administracyjnych sprawy, istotą sporu jest zasadność rozpoznania zarzutów w sprawie postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego (...). Okolicznością niesporną jest, że strona skarżąca otrzymała wskazany tytuł egzekucyjny w dniu 22.01.2001 r., a w dniu 24.10.2001 r. wniosła zarzuty, które były przedmiotem rozpatrzenia przez organy egzekucyjne. Zarzuty zostały oddalone postanowieniem Urzędu Skarbowego Ł.-Ś. z dnia 23.11.2001 r. (...), utrzymanym w mocy postanowieniem Izby Skarbowej z dnia 10.01.2002 r. (...). Orzeczenie o umorzeniu postępowania w przedmiocie zarzutów wniesionych po raz kolejny w dniu 16.01.2002 r. w tym samym postępowaniu egzekucyjnym wszczętym na podstawie tego samego tytułu wykonawczego (...) nie narusza w tej sytuacji art. 105 Kpa, nakazującego umorzenie postępowania, gdy z jakiejkolwiek przyczyny stało się ono
bezprzedmiotowe, zastosowanego w zw. z art. 18 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /t.j. Dz.U. 2002 nr 110 poz. 968/, pozwalającym na odpowiednie zastosowanie przepisów Kpa, jeżeli przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie stanowią inaczej.
Odnosząc się do podnoszonej w sprawie nieskuteczności doręczenia tytułu wykonawczego stronie w dniu 22.10.2001 r. - a nie jej pełnomocnikowi, Sąd stwierdził, że okoliczność ta nie była podnoszona w postępowaniu, wszczętym prze stronę wniesieniem zarzutów z dnia 24.10.2001 r., bez pośrednictwa pełnomocnika. Ze znajdujących się w aktach notatek służbowych Działów: podatku dochodowego od osób prawnych i egzekucji wynika, że w aktach nie stwierdzono istnienia pełnomocnictw do działania pod organami podatkowymi w imieniu strony skarżącej zaległości w tym podatku dla adwokata Adama M. Pełnomocnictwo dla mecenasa Mirosława N. złożone zostało do akt administracyjnych dopiero w marcu 2002 r.
W skardze kasacyjnej wniesionej na podstawie art. 101 par. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1271/ zaskarżono powyższy wyrok w całości.
Autor skargi powołując się na podstawę kasacyjną z art. 174 pkt 2 prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zarzucił rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez nieuzasadnione przyjęcie, iż datą wszczęcia postępowania egzekucyjnego jest data doręczenia podatnikowi tytułu egzekucyjnego, a tym samym naruszenie, na skutek pominięcia pełnomocnika strony w toku postępowania, przepisu art. 40 par. 2 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 18 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, które to naruszenie miało istotny i decydujący wpływ na wynik sprawy.
Ze względu na powyższe wniesiono o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości oraz uchylenie decyzji organów podatkowych i uwzględnienie skargi oraz zwrot kosztów postępowania, w tym zwrot kosztów zastępstwa adwokackiego.
Zaskarżone rozstrzygnięcie, zdaniem strony skarżącej, w sposób rażący narusza przepisy prawa materialnego, określające moment wszczęcia postępowania egzekucyjnego oraz dotyczące obowiązku doręczania pism pełnomocnikowi strony w toku postępowania.
Według strony skarżącej, zgodnie z dominującym w nauce poglądem: datą wszczęcia postępowania egzekucyjnego jest data nadania tytułowi wykonawczemu klauzuli wykonalności /np. P. Przybysz, Egzekucja administracyjna, Warszawa 1999 str. 140/, a nie data doręczenia tytułu podatnikowi.
W niniejszej sprawie poprzez niewłaściwe ustalenie momentu wszczęcia postępowania egzekucyjnego naruszono dyspozycję przepisu art. 40 par. 2 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez pominięcie pełnomocnika strony w toku postępowania.
Nawet jeśliby przyjąć, iż postępowania egzekucyjne jest wszczynane z datą doręczenia stronie tytułu, to jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika to tylko jemu doręcza się skutecznie wszystkie pisma procesowe w danej sprawie. Tak więc od momentu zawiadomienia organu o ustanowieniu pełnomocnika brak podstaw prawnych do kierowania pism procesowych bezpośrednio do strony, takie doręczenie stronie nie wywołuje żadnych skutków prawnych.
Na rozprawie w Naczelnym Sądzie Administracyjnym w dniu 27 sierpnia 2000 r. pełnomocnik strony skarżącej wniósł o uwzględnienie skargi kasacyjnej z uwagi na naruszenie zaskarżonym wyrokiem art. 26 ust. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Pełnomocnik Dyrektora Izby Skarbowej wnosił natomiast o oddalenie skargi kasacyjnej i zasądzenie od wnoszącego skargę zwrotu kosztów postępowania.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
W myśl art. 183 par. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/ - sąd rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej co oznacza, że Sąd jest związany wskazanymi w niej podstawami i wnioskami.
Pełnomocnik strony skarżącej powołał się na podstawę z art. 174 par. 1 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi tj. na naruszenie przepisów prawa materialnego nie wskazując jednakże na przepis prawa materialnego, który miałby być naruszony zaskarżonym wyrokiem.
Skarga kasacyjna, wbrew art. 176 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie przytacza też prawidłowo, przez ich skonkretyzowanie, podstaw kasacyjnych, ani nie zawiera ich uzasadnienia.
Pełnomocnik strony wskazując na podstawę kasacyjną z art. 174 pkt 1 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przedstawia zarzuty, które odnoszą się do przepisów postępowania administracyjnego /art. 40 par. 2 Kpa/ mających zastosowanie na podstawie art. 18 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - w postępowaniu egzekucyjnym.
Należy jednak zauważyć, że są to, po pierwsze, zarzuty odnoszące się do naruszenia przepisów procesowych /a nie przepisów prawa materialnego/, po drugie, dotyczą postępowania przed organem egzekucyjnym i organem odwoławczym, a nie postępowanie przed sądem administracyjnym, po trzecie, nie odnoszą się do okoliczności, które zaważyły na sposobie załatwienia nin. sprawy. Prawidłowość doręczenia tytułu wykonawczego mogła podlegać ocenie przy rozpatrywaniu zarzutów wniesionych przez stronę w dniu 24 października 2001 r. /o czym mowa na wstępie uzasadnienia/, a nie w nin. sprawie.
Zaskarżony wyrok został wydany w sprawie zakończonej decyzją o umorzeniu postępowania jako bezprzedmiotowego, a autor skargi kasacyjnej nie wskazał żadnego przepisu prawa materialnego, który został tym wyrokiem naruszony, mimo powołania się na art. 174 pkt 1 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jako podstawę skargi kasacyjnej.
Nie może wywrzeć skutku powołanie się dopiero na rozprawie na naruszenie art. 26 par. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, skoro z art. 183 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wynika, że strony mogą przytaczać nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych, a nie wskazywać nowe podstawy skargi kasacyjnej w toku postępowania.
Wobec tego, że skarga kasacyjna nie odpowiada wymogom z art. 174 i art. 176 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 180 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł o jej odrzuceniu.