Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

FSK 227/04 - Wyrok NSA z 2004-06-28

0
Podziel się:

W stanie prawnym obowiązującym do dnia 30 września 2002 r. podatnikowi podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 14a ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.), nie przysługiwało prawo zwrotu wpłaconej kwoty podatku, jeżeli w dniu złożenia wniosku o zwrot miał zaległość w tym podatku, nawet gdy zaległość ta decyzją organu podatkowego została rozłożona na raty (art. 14a ust. 5 pkt 2 powyższej ustawy).

Tezy

W stanie prawnym obowiązującym do dnia 30 września 2002 r. podatnikowi podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 14a ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.), nie przysługiwało prawo zwrotu wpłaconej kwoty podatku, jeżeli w dniu złożenia wniosku o zwrot miał zaległość w tym podatku, nawet gdy zaległość ta decyzją organu podatkowego została rozłożona na raty (art. 14a ust. 5 pkt 2 powyższej ustawy).

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Łodzi z dnia 24 października 2003 r. I SA/Łd 892/02 w sprawie ze skargi "M.-S." Spółka z o.o. w S. na decyzję Izby Skarbowej w Ł. z dnia 8 kwietnia 2002 r. (...) w przedmiocie podatku od towarów i usług za grudzień 2001 r. - uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę WSA w Łodzi do ponownego rozpoznania, (...).

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 24 października 2003 r. /I SA/Łd 892/02/ Naczelny Sąd Administracyjny uchylił decyzję Izby Skarbowej w Ł. z dnia 8 kwietnia 2002 r., utrzymującą w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w S. z dnia 19 lutego 2002 r., odmawiającą Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością "S.", mającej status zakładu pracy chronionej, zwrotu wpłaconego podatku od towarów i usług za grudzień 2001 r.

Sąd ustalił, że Spółka "S.", która obecnie nosi nazwę "M.-S.", uiściła wspomniany podatek w dniu 25 stycznia 2002 r. i jednocześnie wystąpiła o zwrot wpłaconej kwoty na podstawie art. 14a ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./, zwanej dalej w skrócie "ustawą VAT". Organy obu instancji odmówiły zwrotu, powołując się na fakt posiadania przez Spółkę zaległości w podatku VAT za wrzesień 2001 r., co w świetle art. 14 a ust. 7 pkt 2 ustawy o VAT nie pozwalało na dokonanie zwrotu. Wprawdzie decyzją z dnia 31 grudnia 2001 r. Urząd Skarbowy rozłożył zaległości na raty, ale w przekonaniu organów obu instancji nie zmieniło to faktu istnienia zaległości.

Spółka "M.-S." wniosła skargę na decyzję Izby Skarbowej, którą uwzględnił Naczelny Sąd Administracyjny wymienionym wyżej wyrokiem, nie podzielając poglądu organów podatkowych w zakresie wykładni art. 14a ust. 7 pkt 2 ustawy o VAT. Sąd zwrócił uwagę, że decyzja o rozłożeniu na raty stworzyła nowy stan prawnopodatkowy między podatnikiem i organem podatkowym, gdyż ustanowiła nowe terminy płatności zobowiązania /art. 49 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./. Jeżeli podatnik uiścił lub uiszcza płatności w nowych terminach, to nie można mówić o istnieniu zaległości podatkowej, wobec niespełnienia przesłanki z art. 51 par. 1 Ordynacji podatkowej.

Na poparcie swego stanowiska Sąd przytoczył dodatkowe argumenty, a mianowicie, że:

1/ podstawową cechą zaległości podatkowej jest obowiązek naliczania odsetek /art. 53 par. 1 Ordynacji podatkowej/, które w przypadku rozłożenia zaległości na raty nie mogą być naliczane;

2/ obowiązujący od dnia 1 stycznia 2003 r. art. 306e par. 5 Ordynacji podatkowej, dotyczący wydawania zaświadczeń, jednoznacznie stwierdza, że jeśli zapłata zaległości podatkowej została rozłożona na raty, to podatnik nie posiada zaległości do dnia upływu terminów, wymienionych w art. 49 par. 1 Ordynacji podatkowej.

Korzystając z trybu, przewidzianego w art. 101 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1271 ze zm./, Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. wniósł skargę kasacyjną od opisanego wyżej wyroku, zarzucając naruszenie prawa materialnego, przez błędną wykładnie art. 14a ust. 1 i ust. 7 pkt 2 ustawy o VAT.

W uzasadnieniu podniósł, że okoliczność, iż art. 51 par. 2 Ordynacji podatkowej rozszerza "formułę wyjściową" zaległości podatkowej, zdefiniowaną w par. 1, także o niezapłaconą w terminie ratę podatku, nie oznacza, że ma on zastosowanie w sprawie rozpatrywanej. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej, podstawą rozstrzygnięcia winien być wyłącznie art. 51 par. 1 Ordynacji podatkowej.

Ponadto, skoro art. 48 par. 1 mówi o rozłożeniu na raty zaległości podatkowej, to zastosowanie procedury z tego przepisu nie zmienia faktu, że rozłożony na raty podatek pozostaje zaległością podatkową. Zaległość wygaśnie dopiero z chwilą zapłaty.

Powyższe wywody prowadzą - zdaniem autora skargi kasacyjnej - do wniosku, że brak było podstaw do uznania, iż Spółce przysługiwało prawo do zwrotu wpłaconego podatku na podstawie art. 14a ust. 1 ustawy o VAT, a wyrok Sądu naruszył ostatnio powołany przepis w związku z art. 14a ust. 7 pkt 2 tej ustawy.

Dodatkowo w skardze kasacyjnej podniesiono, że dopiero ustawą z dnia 30 sierpnia 2002 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 153 poz. 1272/ do ustawy o VAT wprowadzono przepis art. 14a ust. 7a pkt 2, zgodnie z którym przepisu ust. 7 pkt 2 nie stosuje się, jeżeli w dniu złożenia wniosku o dokonanie zwrotu kwoty, o której mowa w ust. 1, zaległości objęte są decyzją właściwego urzędu skarbowego o ich rozłożeniu na raty, pod warunkiem terminowej wpłaty poszczególnych rat, przypadających do zapłaty do dnia złożenia wniosku. Zgodnie jednak z zasadą lex retro non agit nowy przepis nie miał zastosowania w rozpatrywanej sprawie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Trafny jest zarzut naruszenia art. 14a ust. 7 pkt 2 ustawy o VAT. Przepis ten nie pozwalał w styczniu 2002 r. na stosowanie ust. 1 omawianego artykułu w sytuacji, gdy u podatnika występowały zaległości w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa. Takim podatnikiem jest m.in. podatek od towarów i usług /art. 1 ust. 2 ustawy o VAT i art. 62 pkt 1 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych /Dz.U. nr 155 poz. 1014 ze zm./. Z kolei pojęcie zaległości zostało wyjaśnione w art. 51 par. 1 Ordynacji podatkowej. Zaległością jest podatek nie zapłacony w terminie płatności. Rozłożenie zaległości na raty i ustanowienie nowych terminów płatności nie zmieniło faktu, że zaległość istniała.

Art. 48 par. 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej pozwalał rozłożyć na raty zarówno bieżącą należność podatkową jak i zaległość podatkową. W odniesieniu do Spółki M.-S. zastosowano ostatnio wymienioną możliwość. Bez znaczenia dla oceny przedmiotu decyzji ratalnej był fakt, że od jej wydania przestały narastać odsetki za zwłokę, a w zamian powstał obowiązek uiszczenia opłaty prolongacyjnej, będącej ceną za skredytowanie podatnika w postaci umożliwienia mu spłaty zobowiązań podatkowych w terminach innych niż wynikające z decyzji czy przepisów prawa. O jedynie "warunkowym" charakterze układu ratalnego, co do terminu płatności, świadczyły postanowienia art. 49 par. 2 Ordynacji podatkowej.

Bez związku ze sprawą pozostawał powołany przez Sąd przepis art. 306e par. 5 Ordynacji podatkowej. Niezależnie od tego, że wszedł on w życie dnia 1 stycznia 2003 r., dotyczył zaświadczeń wydawanych przez organy podatkowe, a nie praw i obowiązków podatników ustalonych bądź określonych w postępowaniu podatkowym. Tym samym Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Łodzi podzielił pogląd prawny wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 21 czerwca 2002 r. I SA/Łd 1800/00, I SA/Łd 2025/00, I SA/Łd 2026/00 i I SA/Łd 398/01 wydanych w sprawach analogicznych do sprawy niniejszej.

Trafnie również wywiedziono w skardze kasacyjnej, że zasadność przedstawionego wyżej poglądu potwierdza okoliczność, iż dopiero z dniem 1 października 2002 r. wprowadzono do art. 14a ustawy o VAT przepis ust. 7a pkt 2, zgodnie z którym nie stosuje się zakazu z ust. 7 pkt 2, jeżeli w dniu złożenia wniosku o dokonanie zwrotu podatku, zaległości objęte są decyzją właściwego urzędu skarbowego o rozłożeniu zaległości podatkowych na raty, pod warunkiem terminowej wpłaty poszczególnych rat przypadających do zapłaty do dnia złożenia wniosku /Dz.U. nr 153 poz. 1272/. Zmianie tej nie można było przypisać charakteru wyłącznie porządkowego. Wyraźnie odnosi się ona do zaległości podatkowych rozłożonych na raty, a nie do płatności ratalnych w ogóle.

Naruszenie art. 14a ust. 7 pkt 2 ustawy o VAT doprowadziło w konsekwencji także do naruszenia art. 14a ust. 1 tej ustawy, przez błędne przyjęcie, iż Spółce przysługiwało prawo do zwrotu wpłaconego podatku.

Z tych przyczyn, na podstawie art. 185 par. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/ Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, postanawiając o zwrocie kosztów postępowania kasacyjnego zgodnie z art. 204 pkt 2 tej ustawy. Wysokość kosztów zastępstwa określono w oparciu o par. 14 ust. 2 pkt 2 lit. "a" w związku z par. 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego w urzędu /Dz.U. nr 163 poz. 1349 ze zm./ na kwotę 2.400 zł. Do kwoty tej należało doliczyć 605,74 zł z tytułu uiszczonego wpisu.

orzecznictwo nsa
orzecznictwo
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
KOMENTARZE
(0)