Tezy
Zarzut wadliwego zrozumienia przez Sąd I Instancji przepisu art. 162 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ nie może stanowić podstawy kasacyjnej w rozumieniu art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/. Przepis ten wymaga bowiem wskazania określonych przepisów tej ustawy lub innych ustaw, których naruszenia mógł dopuścić się sąd Administracyjny orzekający w danej sprawie.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie w Wydziale II Izby Finansowej skargi kasacyjnej Spółki z o.o. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Budowlane G. w Sz. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 22 stycznia 2004 r. SA/Sz 498/02 w sprawie ze skargi Spółki z o.o. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Budowlane G. w Sz. na postanowienie Izby Skarbowej w Sz. z dnia 8 lutego 2002 r. (...) w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia środka odwoławczego w sprawie podatku dochodowego od osób prawnych za 2000 r. - oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
- Zaskarżonym wyrokiem z dnia 22 stycznia 2004 r., SA/Sz 498/02, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę "G." Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Budowlanego Sp. z o.o. z siedzibą w Sz., na postanowienie Izby Skarbowej w Sz. z dnia 8 lutego 2002 r., w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia środka odwoławczego w sprawie podatku dochodowego od osób prawnych.
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Izba Skarbowa w Sz. stwierdziła, że decyzja Trzeciego Urzędu Skarbowego w Sz. została skutecznie doręczona stronie skarżącej w dniu 23 października 2001 r. W związku z powyższym termin do wniesienia odwołania od tej decyzji upłynął w dniu 6 listopada 2001 r. W dniu 7 listopada 2001 r. w Urzędzie Pocztowym złożony został wniosek strony skarżącej o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od wskazanej wyżej decyzji wraz z odwołaniem od tej decyzji. W złożonym wniosku pełnomocnik strony uzasadniał niedochowanie terminu okolicznościami, jak określa, pozamerytorycznymi, gdyż podatnik dostarczył jemu, jako pełnomocnikowi, decyzję oraz akta sprawy dopiero w dniu 5 listopada 2001 r., a do przygotowania odwołania pełnomocnik przystąpił w dniu 6 listopada 2001 r., tj. w ostatnim dniu terminu do jego wniesienia. Ponadto pełnomocnik skarżącej uzasadniał niedochowanie terminu wypadkiem, jakiemu uległa w dniu 6 listopada 2001 r. o godz. 22.00 pracownica kancelarii, która
zajmowała się sporządzaniem odwołania przez cały dzień i ukończyła opracowanie pisma około godz. 21.00 i około godz. 22.00 osobiście udała się na pocztę.
Zdaniem Izby Skarbowej w Sz. pełnomocnik skarżącej nie zachował w treści złożonego wniosku spójności wyjaśnień co do lokalizacji urzędu pocztowego oraz co do terminu sporządzenia odwołania, bowiem we wniosku o przywrócenie terminu stwierdza, że "poszkodowana osobiście udała się na pocztę przy Placu Grunwaldzkim", a następnie, że "w drodze na pocztę przy Pl. Sprzymierzonych została popchnięta". Organ odwoławczy stwierdził, że przy Placu Sprzymierzonych nie ma żadnego urzędu pocztowego. Według Izby Skarbowej w Sz. powyższy brak spójności wyjaśnień pełnomocnika skarżącej odbiera walor rzetelności przedstawionych przez niego zdarzeń. Według organu, przy zachowaniu należytej staranności i sumienności w realizacji podjętych zobowiązań oraz należytym traktowaniu terminów, możliwe było jej zachowanie.
- W zaskarżonym wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, iż skarga jest nieuzasadniona. Przepis art. 162 par. 1 Ordynacji podatkowej przewiduje możliwość przywrócenia terminu w sytuacji, gdy zainteresowany uprawdopodobni, że naruszenie terminu nastąpiło bez jego winy. Sąd nie negował, iż zdarzenie wskazane przez pełnomocnika jest prawdopodobne, to jednak stwierdził, że wskazany wyżej przepis wymaga nie tylko podania przyczyny uchybienia terminu, ale także wskazania, że przyczyna ta pozostawała niezależna od woli i wiedzy zainteresowanego.
Zdaniem Sądu, którego orzeczenie zaskarżono, pełnomocnik skarżącej Spółki, przy wykonywaniu, jako radca prawny, powierzonego mu zlecenia nie dochował reguł starannego działania i jednocześnie posiadał możliwość uniknięcia skutków zdarzenia, które przywołuje na dowód, że nie ponosi winy niedochowaniu terminu do wniesienia odwołania, a ponadto winien był zapewnić pracownicy kancelarii środek komunikacji bezpieczniejszy i szybszy niż publiczny środek transportu, jakim jest tramwaj, choćby miejską taksówkę, skoro nie uczynił tego osobiście.
- W skardze kasacyjnej z dnia 26 marca 2004 r. wniesionej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, zaskarżono powyższy wyrok w całości, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez orzeczenie o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. Wnioskowano ponadto o zasądzenie na rzecz skarżącej kosztów postępowania według norm przepisanych. Przedmiotowemu wyrokowi zarzucono naruszenie przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności:
1/ art. 113 par. 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi poprzez brak wyczerpującego rozpoznania okoliczności faktycznych i prawnych sprawy polegający na:
a/ nie rozpoznaniu zarzutu naruszenia art. 122, art. 187 par. 1, art. 188 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./,
b/ nie rozpoznaniu zarzutu naruszenia art. 2 Konstytucji RP w zw. z art. 121 par. 1 Ordynacji podatkowej;
2/ art. 141 par. 4 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zw. z art. 124 Ordynacji podatkowej;
3/ art. 162 par. 1 Ordynacji podatkowej.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej, po przedstawieniu stanu faktycznego sprawy, podniesiono że Sąd Wojewódzki nie zawarł w uzasadnieniu skarżonego wyroku wszystkich elementów, które powinny się w takim uzasadnieniu znaleźć stosownie do treści art. 141 par. 4 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a mianowicie sąd pierwszej instancji nie przytoczył w uzasadnieniu w zarzutów podnoszonych w skardze. Uchybienie to należy uznać za szczególnie istotne, bo naruszające jedną z zasad postępowania podatkowego. Skarżący twierdził, że sąd, którego wyrok zaskarżono, nie wypełnił obowiązku wyczerpującego rozpoznania sprawy poprzez nie przytoczenie wszystkich zarzutów w treści uzasadnienia wyroku, a to, zdaniem skarżącego, świadczy o fakcie nie zbadania przez sąd tych zarzutów.
Ponadto autor skargi kasacyjnej podniósł, że interpretacja art. 162 par. 1 Ordynacji podatkowej dokonana przez sąd pierwszej instancji zmierza do nadmiernego zaostrzenia kryterium należytej staranności, wymaganej od profesjonalnego pełnomocnika. Założenie prawidłowości tej interpretacji prowadziłoby do zabsolutyzowania wzorca należytej staranności, czyli jego oderwania od realiów życia codziennego. Na uzasadnienie tego stanowiska wnoszący skargę kasacyjna powołał się na orzeczenia Sądu Najwyższego.
- W odpowiedzi na skargę kasacyjną Dyrektor Izby Skarbowej w Sz. wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania.
- Rozpoznając niniejszą sprawę Naczelny Sąd Administracyjny zważył co, następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw. Zgodnie z art. 162 par. 1 Ordynacji podatkowej, którego naruszenie zarzuca sądowi pierwszej instancji wnoszący skargę kasacyjną, w razie uchybienia terminu należy go przywrócić na wniosek zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Z treści tego przepisu wynika, iż adresatem nie jest sąd rozpatrujący skargę na postanowienie w tej sprawie lecz organ administracyjny. Tymczasem autor skargi kasacyjnej wskazuje na naruszenie tego przepisu przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, stawiając pod jego adresem zarzuty merytoryczne, sprowadzające się w istocie do wadliwego zrozumienia przez sąd pierwszej instancji tego przepisu, który stanowi o uprawdopodobnieniu uchybienia terminu bez winy zainteresowanego. Zarzut taki nie może stanowić podstawy kasacyjnej w rozumieniu art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./. Przepis ten wymaga wskazania
określonych przepisów tej ustawy lub innych ustaw, których naruszenia mógł się dopuścić sąd administracyjny orzekający w danej sprawie.
Rozpatrując natomiast zarzuty, nazwane przez wnoszącego skargę kasacyjną formalnymi, a dotyczące naruszenia przez Sąd przepisów postępowania, tj. art. 113 par. 1 oraz art. 141 par. 4 Prawa o postępowaniu prze sądami administracyjnymi zwrócić należy uwagę na następujące okoliczności. Po pierwsze analiza treści zaskarżonego wyroku nie daje podstaw do uznania by przewodniczący składu orzekającego zamknął rozprawę zanim Sąd uznał sprawę za dostatecznie wyjaśnioną. Uzasadnienie tego wyroku zawiera stan faktyczny, z którego wynika przebieg postępowania podatkowego w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia środka odwoławczego w sprawie podatku dochodowego od osób prawnych za 2000 r. Uwzględnia on wszystkie niezbędne elementy pozwalające na ocenę legalności wydanego, a następnie zaskarżonego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie postanowienia Izby Skarbowej w Sz. z dnia 8 lutego 2002 r. Wskazują one także na wątki stanowiące przedmiot różnych ocen, tak ze strony podatkowego organu odwoławczego,
jak i pełnomocnika strony skarżącej /strona 3 zaskarżonego wyroku/. Na tej podstawie Sąd miał prawo uznać, iż postępowanie podatkowe przeprowadzone zostało bez naruszenia norm procesowych, a w szczególności art. 122 art. 187 par. 1 oraz art. 188 Ordynacji podatkowej. Z podobnych względów nie można dopatrzyć się naruszenia prze Sąd powołanego przez autora skargi kasacyjnej przepisu art. 113 par. 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z uwagi na nie ustosunkowanie się do zarzutów naruszenia art. 2 Konstytucji RP oraz art. 121 par. 1 Ordynacji podatkowej.
Po drugie bezpodstawny jest zarzut naruszenia przepisu art. 141 par. 4 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Naczelny Sąd Administracyjny nie dopatrzył się bowiem braków w treści tego uzasadnienia. Uzasadnienie to zawiera zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, a także stanowisko stron, w tym z wyartykułowaniem ich różnic. Zwrócić przy tym należy uwagę, iż termin zwięzłe przedstawienie stanu sprawy oznacza zarówno krótki opis przebiegu sprawy toczącej się w ramach danego postępowania podatkowego, jak i zawarte w swej treści przedstawienie stanu faktycznego przyjętego przez sąd, co ma miejsce w badanym wyroku. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wreszcie podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej uzasadnienie.
Z tych przyczyn na podstawie art. 184 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzec jak w sentencji.