Tezy
Zgodnie z art. 22a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /t.j. Dz.U. 2000 nr 14 poz. 176 ze zm./ własność /lub współwłasność/ danej rzeczy jest jednym z podstawowych warunków dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Wniesienie przez spółkę cywilną samochodu do jej majątku w trakcie kontroli podatkowej nie jest wiążące dla organów podatkowych.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2005 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Witolda M. od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie Ośrodek Zamiejscowy w Bydgoszczy z dnia 10 lipca 2003 r., SA/Bd 1574/03 wydanego w sprawie ze skargi Witolda M. na decyzję Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 18 lutego 2003 r. (...) w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1999 r. - oddala skargę kasacyjną; (...).
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 10 lipca 2003 r. SA/Bd 157403 Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Bydgoszczy oddalił skargę Witolda M. na decyzję Izby Skarbowej w B. z dnia 18 lutego 2003 r. (...) w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1999 r.
W motywach wyroku Sąd wskazał, że istota sporu w sprawie sprowadza się do rozstrzygnięcia czy samochód osobowy marki Skoda Felicja Kombi w 1999 r. był objęty współwłasnością wspólników spółki cywilnej "H." czy też był własnością skarżącego Jacka M. Kwestia ta jest o tyle istotna, że w razie uznania przedmiotowego pojazdu za środek trwały wskazanej spółki cywilnej, mogłaby ona dokonywać stosownych odpisów amortyzacyjnych, stanowiących koszt uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Na omówioną okoliczność skarżący przedstawił dowód rejestracyjny pojazdu, wystawiony na Jacka M., dowody zawarcia umowy ubezpieczenia pomiędzy Jackiem M. a Powszechnym Zakładem Ubezpieczeń. Nadto w dniu rozpoczęcia kontroli, to jest w dniu 30 października 2001 r. Jacek i Witold M. złożyli pisemne oświadczenie, że wymieniony pojazd jest własnością Jacka M. Następnego zaś dnia, a więc 31 października 2001 r. kontrolującym przedłożono dokument w postaci aneksu do umowy spółki cywilnej, z treści którego wynikało, że w dniu 23 maja 1998 r. Jacek M. wprowadził do majątku spółki cywilnej przedmiotowy pojazd. Na tym dokumencie widniała data pewna, 31 października 2001 r.; w tym dniu umowa została przedstawiona w Urzędzie Skarbowym we W. i od tej czynności została uiszczona opłata skarbowa wraz z odsetkami, wobec uchybienia terminowi do zgłoszenia umowy do wymiaru tej opłaty.
Zdaniem Sądu dokonana przez organy podatkowe ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie odpowiada w pełni regułom swobodnej oceny dowodów i nie nosi znamion dowolności. Uznano, że skarżący nie uzasadnił w sposób racjonalny przyczyn sprzeczności pomiędzy składanymi oświadczeniami a przedstawionymi następnie dokumentami, ograniczając się do zarzucenia organom podatkowym bezprawnej ingerencji w treść zobowiązań cywilnoprawnych. Sąd wskazał, że organy podatkowe, na podstawie art. 191 Ordynacji podatkowej, mają prawo do oceny dowodów zgłoszonych przez podatnika w toku postępowania.
Sąd uznał za zasadne stanowisko zawarte w zaskarżonych decyzjach organów podatkowych, że skarżący nie wykazał, iż w 1999 r. przedmiotowy samochód stanowił współwłasność wspólników spółki cywilnej; wniosek taki wynika z treści pisemnego oświadczenia złożonego organom podatkowym przez właściciela samochodu. Podniesiono dalej, że zasady doświadczenia życiowego nakazują poddawać w wątpliwość treść aneksu do umowy spółki cywilnej, który złożony został następnego dnia po rozpoczęciu kontroli podatkowej, po uiszczeniu w tym samym dniu należnej od tej czynności opłaty skarbowej. Za w pełni uzasadnione zasadami logicznej oceny dowodów, Sąd uznał stwierdzenie, że dokument ten sporządzony został na potrzeby kontroli, w trakcie jej trwania.
W skardze kasacyjnej, złożonej na podstawie przepisu art. 101 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1271 ze zm./, Witold M. wniósł o uchylenie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Bydgoszczy z dnia 10 lipca 2003 r. SA/Bd 1574/03 i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uchylenie wydanych w sprawie decyzji organów podatkowych obu instancji oraz o ustalenie, że zaległość podatkowa w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1999 r. nie istniała.
Wyrokowi zarzucono naruszenie prawa materialnego poprzez rażące naruszenie art. 21 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym przez uznanie w wyroku za zgodne z prawem zastosowanie w postępowaniu podatkowym obu instancji przepisów art. 189 Kpc w związku z art. 58 Kc, czego następstwem w istocie było uznanie za nieważny aneksu do umowy spółki, podczas gdy prawo takie przysługiwało tylko sądom powszechnym. Zarzucono nadto wyrokowi naruszenie art. 2 Konstytucji RP, to jest zasady państwa prawnego, poprzez oparcie rozstrzygnięcia na przepisach, do stosowania których ani organy podatkowe ani Sąd nie miały ustawowego upoważnienia.
W uzasadnieniu skargi wskazano ponadto, że Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku popełnił istotne omyłki w opisie stanu faktycznego, które mogły mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia. Polegają one, zdaniem wnoszącego skargę, na stwierdzeniu, że pisemne oświadczenie o własności spornego samochodu złożyło dwóch wspólników, gdy tymczasem uczynił to jeden z nich oraz przypisanie skarżącemu twierdzenia, iż sam wpis środka trwałego do ewidencji spółki tworzy tytuł prawny do tego środka.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną Dyrektor Izby Skarbowej w B. wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do przepisu art. 183 par. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./ Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę tylko w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod rozwagę z urzędu tylko nieważność postępowania, czego w sprawie niniejszej nie stwierdzono. Taka regulacja prawna powoduje związanie Sądu podstawami kasacyjnymi w skardze określonymi, a nadto pozbawia Sąd możliwości dokonywania samodzielnych ustaleń w zakresie nie objętym skargą kasacyjną.
W świetle przedstawionego przedmiotu kontroli orzeczeń sprawowanej przez Naczelny Sąd Administracyjny skargę kasacyjną wniesioną w niniejszej sprawie należało uznać za oczywiście nieuzasadnioną.
W skardze kasacyjnej zarzuca się zaskarżonemu wyrokowi naruszenie przepisu art. 21 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./. Przepis ten stanowi, że Sąd sprawuje w zakresie swojej właściwości kontrolę pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Naczelny Sąd Administracyjny nie stwierdził, aby zaskarżony wyrok w jakikolwiek sposób naruszył wymieniony przepis prawa. Nie wynika to ani z treści zapadłego w sprawie rozstrzygnięcia ani też z jego uzasadnienia. Zarzut uznania w przedmiotowym wyroku za zgodne z prawem zastosowanie w postępowaniu podatkowym art. 189 Kpc w związku z art. 58 Kc, czego następstwem miało być w istocie uznanie za nieważny aneksu do umowy spółki, jest niczym nie poparty i stanowi rezultat nieuprawnionej nadinterpretacji treści motywów zaskarżonego wyroku. Nie wynika bowiem z ich treści, aby Sąd wymienione przepisy prawa stosował i uznał aneks do umowy spółki cywilnej za nieważny. Organy podatkowe miały natomiast
prawo do dokonania swobodnej oceny czy podniesiona przez skarżącego okoliczność, wniesienie do spółki cywilnej przedmiotowego pojazdu, została udowodniona i z uprawnienia tego skorzystały, zgodnie z przepisem art. 191 Ordynacji podatkowej. Z kolei Sąd w zaskarżonym wyroku, dokonując kontroli legalności decyzji organów podatkowych wydanych w sprawie, nie stwierdził, żeby wymieniony przepis prawa organy te naruszyły. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia, że Sąd przekroczył w ten sposób swoją właściwość określoną w art. 21 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Stanowi to także o nie uwzględnieniu zarzutu naruszenia przez Sąd pierwszej instancji naruszenia art. 2 Konstytucji RP.
Wniosek skargi kasacyjnej o "ustalenie, że zaległość podatkowa w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1999 r. nie istniała" jest wadliwy, gdyż nie jest on przewidziany w przepisie art. 176 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Wskazane w uzasadnieniu skargi kasacyjnej istotne omyłki, jak to określono "w opisie stanu faktycznego", nie mogą być rozpoznane przez Naczelny Sąd Administracyjny, zarówno z uwagi na nie wskazanie w zarzutach skargi naruszeń konkretnych przepisów postępowania przed Sądem jak i wobec treści powołanego wyżej przepisu art. 183 par. Prawa o postępowaniu przed sądami Administracyjnymi.
Mając zatem na względzie powyższe ustalenia, w oparciu o przepisy art. 184 i art. 204 pkt 1 cytowanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, należało orzec jak w sentencji wyroku.