Długo oczekiwana zmiana Kodeksu pracy, która weszła w życie 4 marca, wpłynęła zarówno na sytuację pracodawców, jak i pracowników. Do najważniejszych zmian zaliczyć trzeba podniesienie płacy minimalnej, elastyczny czas pracy oraz reformę urzędów pracy, która ma pomoc w skuteczniejszej walce z bezrobociem.
Od 1 stycznia 2014 roku wzrosło wynagrodzenie minimalne i wynosi obecnie 1680 zł brutto. Przepisy dotyczące najniższej płacy dotyczą wyłącznie pracowników zatrudnionych na umowę o pracę. Wzrost ten wiąże się ze wzrostem świadczeń pracowniczych, które obliczane są jako procent lub wielokrotność. Zwiększyły się więc takie świadczenia jak:
- Maksymalna wysokość odprawy pieniężnej dla pracownika zwalnianego z pracy z przyczyn niedotyczących pracowników - nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia. Wyniesie ona 25,2 tys. zł.
- Wyższy dodatek za pracę w porze nocnej, który wynosi 20 proc. stawki godzinowej. Przy minimalnym wynagrodzeniu 1680 zł brutto, wyniesie on 2 zł. Dodatek za pracę w nocy będzie wliczany do pensji minimalnej.
- Wysokość odszkodowania dla pracownika nie może być niższe niż płaca minimalna, czyli wyniesie co najmniej 1680 zł.
- Kwoty wynagrodzenia od potrąceń z różnych źródeł.
Wyższe składki do ZUS
Podwyższenie płacy minimalnej oznaczać będzie wyższe składki ZUS dla osób prowadzących swoja działalność gospodarczą. Dla nowych firm, działających krócej niż 2 lata, podstawa wymiaru składek stanowi 30 proc. kwoty wynagrodzenia minimalnego. Poszczególne składki wzrosną zgodnie z poniższym zestawieniem zawartym w tabeli.
Rodzaj składki | Wysokość składki w 2013 r. (w złotych) | Wysokość składki w 2014 r. (w złotych) |
---|---|---|
emerytalna (19,52 proc.) | 93,7 | 98,38 |
chorobowa (2,45 proc.) | 11,76 | 12,35 |
rentowa (8 proc.) | 38,4 | 40,32 |
wypadkowa (1,93 proc.) | 9,26 | 9,73 |
Składki ZUS dla przedsiębiorców działających na rynku dłużej niż 2 lata związane są z wysokością przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. Podstawą ich wymiaru jest 60 proc. średniej krajowej. W 2014 r. jest to 3746 zł brutto, czyli o 33 zł więcej niż obecnie.
Niższe dopłaty do pensji
Od 2014 roku pracodawcy otrzymują dofinansowanie do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników w jednakowej wysokości. Dotyczy ona firm zarówno na tzw. otwartym jak i chronionym rynku pracy. Firmom posiadającym status zakładu pracy chronionej przysługiwała dopłata w wysokości 1,5 tys. i 2,7 tys., a od tego roku wynoszą one odpowiednio 960 (mniej o 540 zł) i 1920 zł (mniej o 780 zł).
Biorąc pod uwagę pracowników z niskim stopniem niepełnosprawności, dofinansowanie będzie niższe o 120 zł - z 600 zł do 480 zł. Z kolei dla osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności zmniejszy się o 90 zł - z 1050 zł do 960 zł. Analizując sytuację pracowników ze znacznym stopniem niepełnosprawności, będą oni otrzymywać o 30 zł więcej niż dotychczas, a z niskim stopniem o 60 zł więcej.
Elastyczny czas pracy
Jedna z najważniejszych nowelizacji Kodeksu pracy dotyczy możliwości przedłużenia okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy. Przed wejściem ustawy były to zaledwie 4 miesiące. Regulacja ta pozwala ograniczyć zwolnienia i ma poprawić konkurencyjność polskich firm. Przedłużenie okresu rozliczeniowego musi być uzasadnione przyczynami obiektywnymi, technicznymi lub dotyczącymi organizacji pracy. Obowiązkowo muszą być zachowane ogólne zasady dotyczące ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Pracodawca może w miesiącach, w których ma większe zapotrzebowanie na pracę, przedłużyć godziny pracy pracowników, co zrównoważy w pozostałych miesiącach okresu rozliczeniowego, zapewniając pracownikom wolne. Jeżeli w danym miesiącu pracownik nie ma obowiązku wykonywania pracy ponieważ wypracował już godziny, przysługuje mu wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie odrębnych przepisów. W przypadku zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy wysokość tego wynagrodzenia ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Ruchomy czas pracy
Inna zmiana wprowadza ruchomy czas pracy. Pracownik ma prawo decydować o jakiej porze chce rozpocząć pracę lub przedział czasu, w którym chce pracować. Nie zmieniają się gwarancje odpoczynku dla pracowników. W każdej dobie pracownikowi przysługuje prawo do minimum 11 godzin odpoczynku oraz w każdym tygodniu do minimum 35 godzin relaksu. Dzięki takim rozwiązaniom pracownikowi łatwiej jest godzić życie prywatne z pracą.
Przepisy te nie dotyczą kobiet w ciąży oraz nieletnich pracowników. Podlegają oni odrębnym przepisom, które mówią, że korzystają oni z ochrony czasu pracy, który może przekraczać 8 godzin w przypadku kobiet w ciąży oraz 6 godzin w przypadku młodocianych. Możliwość wprowadzenia przedłużonego okresu rozliczeniowego oraz ruchomego czasu pracy musi być motywowana w układzie zbiorowym pracy albo w ramach porozumienia z zakładowymi organizacjami związkowymi. Jeśli planuje się stosowanie ich wobec konkretnego pracownika należy wystosować pisemny wniosek. W takim przypadku nie jest potrzebna zgoda związków zawodowych.
Wprowadzenie ruchomego czasu pracy ma ułatwić pracownikom godzenia życia rodzinnego z pracą. Obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości korzystania z elastycznego czasu pracy przez kobiety w ciąży oraz młodocianych. Korzystają oni bowiem ze specjalnej ochrony dobowego czasu pracy, który nie może przekraczać 8 godzin w przypadku kobiet w ciąży i 6 godzin w przypadku młodocianych.
Dodatkowy urlop macierzyński
Zmiana z Kodeksie pracy nowelizuje także przepisy o urlopach macierzyńskich. Łączny czas urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego obejmuje 52 tygodnie. W przypadku urodzenia bliźniaków lub trojaczków został on wydłużony do 65-71 tygodni.
Długość dodatkowego urlopu macierzyńskiego wydłużyła się do 6 tygodni po urodzeniu jednego dziecka i do 8 tygodni w przypadku urodzenia większej liczby dzieci. Może być on wykorzystany wyłącznie bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Taki urlop może uzyskać zarówno matka jak i ojciec dziecka. Jeśli pracownik pragnie powrócić do pracy po urlopie macierzyńskim w wymiarze czasu wskazanym przez siebie, musi złożyć wniosek do pracodawcy w terminie 14 dni przed planowanym powrotem do pracy.
Prawa pracowników podczas urlopu macierzyńskiego
W myśl wprowadzonych zasad policjanta, pracownika służby granicznej, pracownika administracji publicznej, strażaków i innych pracowników nie można zwolnić po ciąży, podczas urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego, rodzicielskiego czy wychowawczego. W razie zwolnienia go zgodnie z art. 41 przysługuje mu uposażenie do końca okresu ciąży oraz trwania wymienionego urlopu. Jeśli niezbędne jest zastępstwo policjanta będącego na urlopie macierzyńskim itp. pracodawca może zatrudnić pracownika podczas jego nieobecności.
Możliwość pracy w niedziele i święta
W życie weszła też zmiana Kodeksu cywilnego, która pozwoli na dobrą organizację czasu pracy pracowników wykonujących pracę na rzecz zagranicznych podmiotów. Praca w weekendy jest dozwolona pod warunkiem wykonywania pracy polegającej na świadczeniu usług z zastosowaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Pracę można wykonywać wówczas kiedy niedziele i święta zgodnie z ustawą o dniach wolnych od pracy są dniem pracy. Pracodawca jest zobowiązany do rekompensaty pracy w niedzielę lub święto poprzez udzielenie innego dnia wolnego.
Przepisy regulują, że za pracę w niedzielę, pracodawca musi udzielić inny dzień wolny w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej pracującej niedzieli. W przypadku pracy w święto, musi udzielić dnia wolnego w ciągu okresu rozliczeniowego. Pracownikowi pracującemu w niedzielę, przysługuje prawo do wolnej niedzieli co najmniej raz na 4 tygodnie.
Reforma urzędów pracy
Inną z reform wprowadzonych w tym roku jest reforma funkcjonowania urzędów pracy. Mają one podnieść efektywność walki z bezrobociem, które aktualnie wynosi około 13 proc. W urzędach pośrednictwa pracy ma być oferowana profesjonalna pomoc.
Wskutek tego bezrobotni zostali podzieleni na trzy grupy. W pierwszej znajdują się osoby aktywnie poszukujące pracy, które oczekują na przedstawienie im ofert zatrudnienia. W drugiej grupie będą osoby wymagające wsparcia w postaci szkoleń lub kursów. W trzeciej grupie będą osoby niechętne do podjęcia legalnej pracy. W urzędach będzie można skorzystać z pomocy doradcy zawodowego, zostaną uruchomione nowe sposoby aktywizacji bezrobotnych, a same urzędy będą wynagradzane w zależności od ich skuteczności.
Urlop dla nauczycieli
Jeśli nauczyciel nie wykorzysta przysługującego mu urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych przysługuje mu urlop w ciągu roku szkolnego. Jego wymiar obejmuje maksymalnie 8 tygodni. Taki urlop przysługuje także dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły za zgodą organu prowadzącego szkołę z powodu wykonywania zadań zleconych w tym czasie oraz prowadzenia w szkole remontów itp.
Czytaj więcej w Money.pl | |
---|---|
Firma może odmówić urlopu na żądanie Pracodawca może odmówić udzielenia takiego urlopu ze względu na szczególne okoliczności. | |
Pozorna likwidacja stanowiska pracy. Kiedy? Likwidacja stanowiska pracy, jako przyczyna wypowiedzenia, w razie sporu sądowego jest często trudna do wybronienia. | |
Kiedy stosować zadaniowy czas pracy? Błędne jest założenie, że w zadaniowym czasie pracy nie ma nadgodzin. |