Posłem nie zostanie osoba skazana na więzienie np. za rozbój czy kradzież. Ale ta sama osoba bez problemu może zasiąść w fotelu premiera lub ministra.
Posłowie zmienili konstytucję. Od teraz do Sejmu lub Senatu nie będzie mogła być wybrana osoba skazana prawomocnym wyrokiem na karę więzienia za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego.
_ - Tym samym mandatu posła nie otrzymają osoby skazane na więzienie np. za kradzież, włamanie, rozbój czy przestępstwo karno-skarbowe _ - tłumaczyGrzegorz Karpiński, poseł PO, który brał udział w pracach komisji sejmowej przygotowującej zmiany.
Korupcja, oszustwo, przestępstwa przeciwko zdrowiu czy życiu - to kolejne przestępstwa które zamkną drogę do parlamentu. _ - Ale już wycinka drzew, wydawanie czasopisma bez pozwolenia - nie znajdują się w tym katalogu, nie mają tak negatywnego ładunku, poza tym nie grozi za nie więzienie - _tłumaczy poseł.
Zakaz ten nie będzie dotyczył też osób, które zostały skazane za przestępstwo nieumyślne, np. spowodowanie wypadku samochodowego czy sprawy rozpatrywane na drodze powództwa prywatnego.
Chodzi o sytuacje częste w polityce, gdy sąd cywilny zajmuje się tzw. naruszeniem dobór osobistych. Przykładowo ostatnio do sąduLecha Wałęsępozwał Ryszard Czarnecki za _ pozbawianie go jego bohaterskiego życiorysu. _
Dlaczego posłowie zajęli się zmianą? W powszechnym odczuciu nowy przepis wprowadzono, by wyeliminować z życia politycznegoAndrzeja Lepperai część jego kolegów i koleżanek z Samoobrony. Pośrednia potwierdza to poseł Platformy. _ - Przyczyną wprowadzenia zakazu kandydowania osób skazanych jest sytuacja jaką mieliśmy w Sejmie poprzedniej kadencji. Nie brakowało posłów z wyroka _mi - tłumaczy Karpiński.
Takie zakazy obowiązują obecnie w wielu innych krajach. _ - Przed wojną w Polsce była tzw. niegodność wyborcza, która eliminowała przestępców z ław sejmowych. Jest dysonans w tym, że ktoś kto łamie prawo a potem je tworzy.To legło u podstaw tego, by powiedzieć stop osobom z wyrokami _- argumentuje poseł.
Obraza prezydenta zamknie drogę parlamentarzyście
Ale nie tylko członkowie Samoobrony mogą boleśnie odczuć skutki obowiązywania nowego prawa. Może ono uderzyć rykoszetem kogoś, kto obrazi prezydenta i otrzyma za to wyrok. Problemy może mieć znany wszystkim z różnych happeningów antyprezydenckichJanusz Palikot. O czym przypomniałaJoanna Senyszyn, posłanka z SLD.
Taka możliwość budzi jednak wątpliwości specjalistów. Pytanie o zasadność karania za obrazę prezydenta stawia prof. Piotr Winczorek. - _ Obraza prezydenta to jest taka resztówka po czasach królewskich, gdzie za obrazę majestatu króla można było zapłacić głową. Finansowe przekręty, korupcja, handel narkotykami to są przestępstwa które powinny eliminować od pełnienia funkcji publicznych _ - mówi profesor.
_ Zawiasy _ nie pomogą
Nie ma też znaczenia czy ktoś karę wiezienia dostał w zawieszeniu czy nie. Tak czy owak istotny jest fakt prawomocnego skazania.
_ - Obecnie posłem może zostać obywatel Polski, która ukończył 21 lat. Senatorem osoba, która ma 30 la _t - tłumaczy Krzysztof Lorenz z Państwowej Komisji Wyborczej.
Parlamentarzystą nie zostanie ktoś pozbawiony praw publicznych, praw wyborczych przez Trybunał Stanu ubezwłasnowolnienia - to obecne ograniczenia. W czwartek dodano kolejne dotyczące osób skazanych. Oczywiście zacznie ono obowiązywać od kolejnych wyborów, po zatwierdzeniu tych zmian przez Senat i prezydenta.
W samorządzie stop dla skazanych już jest
_ - Od 2006 roku kandydowanie skazanej osoby na stanowisko wójta, burmistrza, prezydenta miasta nie jest możliwe, gdy się jest skazanym. Traci się wówczas bierne prawo wyborcze _ - mówi Lorenz z PKW.
Wcześniej możliwa była sytuacja że burmistrz, skazany wyrokiem sądu tracił mandat, ale mógł ponownie kandydować w wyborach uzupełniających. Zdarzało się, że ponownie obejmował stanowisko, które utracił w niesławie.
| ORDYNACJA WYBORCZA DO RAD GMIN, RAD POWIATÓW I SEJMIKÓW WOJEWÓDZTW (tekst jednolity - Dziennik Ustaw z 2003 r. Nr 159, poz. 1547) Art. 7. 1. Prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) przysługuje osobie mającej prawo wybierania do danej rady. 2. Nie mają prawa wybieralności osoby: 1) karane za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego; 2) wobec których wydano prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne w sprawie popełnienia przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego; 3) wobec których wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności, o którym mowa w art. 21a ust. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. Nr 218, poz. 1592 i Nr 249, poz. 1832 oraz z 2007 r. Nr 25, poz. 162). 3. Prawa wybieralności nie ma obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim pozbawiony prawa wybieralności w państwie członkowskim Unii
Europejskiej, którego jest obywatelem. |
| --- |
Możliwość wykluczenia z kandydowania już jest
Konstytucjonalista prof. Wiktor Osiatyński ma mieszane uczucia co do tej zmiany.
_ - Niedobrze jest by ludzie skazani zasiadali w parlamencie. Z drugiej jednak strony już teraz sąd może pozbawić praw publicznych skazanego. Wystarczy by sądy częściej korzystały z tej możliwości. Ta zmiana konstytucji to trochę jak zaklinanie rzeczywistości _ - podsumowuje profesor.
Faktem jednak jest, że sądy niezbyt często orzekają karę pozbawienia praw publicznych. Poza tym nie za każde przestępstwo sąd może ją orzec.
| Zgodnie z art. 40 § 2 Kodeksu karnego sąd może pozbawić praw publicznych osobę w razie skazania ją *na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie, *a pozbawienie praw publicznych skutkuje m.in. czynnego i biernego prawa wyborczego do organu władzy publicznej. |
| --- |
Pozbawianie praw publicznych to nie tylko brak możliwości głosowania (czynne prawo wyborcze) i kandydowania (bierne prawo wyborcze). Oznacza też inne dolegliwości.
_ -Traci się ordery, tytuły, nie można też uhonorować tej osoby w jakikolwiek inny sposób - _tłumaczy profesor prawa Piotr Winczorek.
Skazanie nie oznacza, że dana osoba na wieki wieków nie pojawi się wśród kandydatów na parlamentarzystę. Po upływie odpowiedniej liczby lat następuje zatarcie skazania._ _
_ - Wówczas ta osoba odzyskuje wszystkie prawa. Termin kiedy następuje zatarcie skazania zależy od rodzaju przestępstwa - _mówi prof. Winczorek.
Skazany premierem? Dlaczego nie?
Co ciekawe nie ma zakazu by premierem czy wicepremierem została osoba z wyrokiem. Premierem nie musi zostac poseł zwycieskiej partii.
_ - Faktycznie takie osoby jak Andrzej Lepper moga zostac wicperemirem.Przynajmniej teoretycznie. _ - przyznaje Karpiński z PO.
To samo dotyczy prezydenta. W konstytucji czytamy, że na Prezydenta Rzeczypospolitej może być wybrany obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu. _ _Oczywiście prezydent za naruszenie konstytucji, ustawy lub za popełnienie przestępstwa może być pociągnięty do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu. _ _
| Postawienie Prezydenta Rzeczypospolitej w stan oskarżenia może nastąpić uchwałą Zgromadzenia Narodowego podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego na wniosek co najmniej 140 członków Zgromadzenia Narodowego. |
| --- |
dźwięk pochodzi z IAR