Ustawa o dochodach samorządów. Co będą zmieniać?

Na zdj. prezes Związku Miast Polskich, prezydent Poznania Ryszard Grobelny

Poprzez proponowane zmiany samorządy chcą _ przywrócić równowagę finansową _ swych budżetów zachwianą - ich zdaniem - na skutek licznych zmian ustawowych wprowadzonych przez władze centralne. Chodzi o to - mówią - że rząd z jednej stronny zmniejsza dochody własne gmin, powiatów i województw, a z drugiej - obciąża władze lokalne nowymi zadaniami bez przekazywania na nie pieniędzy.

Na zebranie 100 tys. podpisów pod projektem - co umożliwi złożenie go w Sejmie - samorządowcy mają czas do 5 października. Zapewniają, że zbiorą ich znacznie więcej.

Prezes Związku Miast Polskich, prezydent Poznania Ryszard Grobelny podkreślił na dzisiejszej konferencji prasowej w Warszawie, że samorządowcy nie walczą o dodatkowe pieniądze, ale o uzupełnienie ubytków, które powstały w budżetach samorządów na skutek _ nieprzemyślanych _ zmian ustawowych.

_ - Szacujemy, że na zadania, które nałożono w ostatnim czasie na samorządy, powinno być przeznaczone o co najmniej 8 mld zł więcej niż dzisiaj się przeznacza _ - powiedział. Zaznaczył jednocześnie, że _ gra toczy się o dużo większą stawkę niż o 8 mld zł, chodzi bowiem o tempo rozwoju Polski i możliwość wykorzystania kolejnych funduszy unijnych _.

Aby - jak mówił Grobelny - przywrócić samorządom równowagę finansową, korporacje samorządowe chcą zwiększonego udziału w dochodach z podatku CIT. Proponują, by w przypadku gmin zwiększyć go z 39,34 proc. do 48,78 proc., w przypadku powiatów z 10,25 proc. do 13,03 proc., a w przypadku województw z 1,6 proc. do 2,3 proc.

Samorządowcy postulują ponadto wprowadzenie nowej, ekologicznej subwencji ogólnej dla gmin, na terenie których znajdują się prawnie chronione obiekty lub obszary o szczególnych walorach przyrodniczych. Jak argumentują, obecność takich obszarów ogranicza gminom możliwości rozwoju, ponieważ uniemożliwia prowadzenie inwestycji.

W projekcie zaproponowano także przywrócenie usuniętej w 2004 r. zasady rekompensowania samorządom ubytków w dochodach spowodowanych zmianami prawa. Samorządowcy podkreślają, że zasada mówiąca, iż jednostki samorządu terytorialnego powinny mieć zapewniony udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań, zapisana jest w konstytucji.

_ - Chcemy świadomego i zrównoważonego prawodawstwa. Celem tej akcji jest również pokazanie ustawodawcy, jakie błędy robi w procesach legislacyjnych. To prawda, że dobrą rzeczą jest wprowadzanie nowych reguł opieki nad dziećmi w zakresie pieczy zastępczej, ale nie można tych reguł wprowadzać, jeśli się na to nie przeznacza pieniędzy, bo jak nie ma pieniędzy, to nowy pomysł jest fikcją _ - powiedział Grobelny.

Jak zaznaczył, w latach 2005-2011 zmniejszono dochody własne samorządów, jednocześnie zwiększono liczbę zadań przekazywanych samorządom. Według prezydenta Poznania szczególnie negatywny skutek dla finansów samorządów miały wprowadzone w 2006 i 2007 roku zmiany w systemie podatku PIT, m.in. wprowadzenie dwustopniowej w miejsce trzystopniowej skali podatkowej oraz wprowadzenie ulgi prorodzinnej. _ Tylko te dwie zmiany to dla samorządów strata dochodów wynosząca rocznie 6,8 mld zł _ - powiedział.

Grobelny przekonywał, że ubytek dochodów samorządów ma negatywny wpływ na rozwój Polski, ponieważ to właśnie samorządy są głównym inwestorem w kraju. Jak powiedział, tylko w latach 2008-11 samorządy wydawały na inwestycje do 44 mld zł rocznie, podczas gdy z budżetu centralnego przeznaczano na ten cel blisko trzy razy mniej środków - ok. 15 mld zł rocznie.

Według prezydenta Poznania istnieje jednak realna groźna, że na skutek nieprzemyślanych działań legislacyjnych rządu i parlamentu w 2015 r. inwestycje samorządów spadną do ok. 19 mld zł. _ - Nie chcielibyśmy, żeby tym okresem skoku cywilizacyjnego były tylko lata 2004-2012; chcielibyśmy, żeby kolejne lata 2013-2020 także były okresem silnego rozwoju. Dlatego zależy nam na uzyskaniu poparcia każdego mieszkańca Polski _ - powiedział Grobelny.

Szef Biura Związku Miast Polskich Andrzej Porawski podkreślił, że projekt jest inicjatywą wszystkich korporacji samorządowych. _ Wszystkie samorządy lokalne ją wspierają, wszystkie się w nią angażują _ - powiedział. Na konferencji byli obecni przedstawiciele: Związku Miast Polskich, Związku Miasteczek Polskich, Związku Gmin Wiejskich oraz Związku Powiatów Polskich.

_ - Doszliśmy wspólnie do wniosku, że dłużej tak nie można trwać, że nie może być takiej sytuacji, że rząd przekazuje nam zadania niedofinansowane, udaje, że je dofinansowuje, a musimy przed obywatelami odpowiadać za rzeczywistość _ - podkreślił prezes Związku Gmin Wiejskich Mariusz Poznański.

Zawiadomienie o utworzeniu Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej trafiło do marszałek Sejmu Ewy Kopacz 5 lipca. Od tamtej pory - jak informują autorzy projektu - w ramach akcja zbierania podpisów, która przebiega pod nazwą _ Stawka większa niż 8 mld _, udało się zebrać około 20 tys. podpisów.