Ustawa o cięciach w administracji niekonstytucyjna. "Nie była potrzebna"

aktualizacja: 12:22

- _ Trybunał Konstytucyjny uznał, że ustawa jest niezgodna z konstytucją _ - powiedział sędzia Marek Zubik w imieniu Trybunału Konstytucyjnego. Jak dodał, choć ustawa miała wejść w życie 1 lutego 2011 roku, to ze względu na rozpatrywanie jej przez Trybunał Konstytucyjny stało się niemożliwe.

Ustawę zaskarżył prezydent. Zarzucił jej niezgodność z konstytucją w zakresie w jakim dopuszcza wypowiedzenie stosunków pracy pracownikom zatrudnionym na podstawie mianowania. Jej celem miało być ograniczenie zatrudnienia w administracji państwowej co najmniej o 10 proc. etatów, zwiększenie efektywności wykonywania przez nią zadań i obniżenie kosztów funkcjonowania.

Minister Michał Boni przypomniał, że projekt miał na celu wzmocnienie konsolidacji finansów publicznych, co jest zadaniem zasadniczym dla równowagi finansowej i wzmocnienia pozycji gospodarczej Polski w latach 2011-2014. Dodał, że oszczędności i tak rząd wprowadza.

Zdanie odrębne do wyroku Trybunału Konstytucyjnego zgłosiła sędzia Teresa Liszcz. Jej zdaniem ustawa nie była w ogóle konieczna. Zwróciła przy tym uwagę na praktykę zatrudniania nowych pracowników podczas kryzysu.

Zdaniem Teresy Liszcz, zakres niekonstytucyjności przyjęty w wyroku Trybunału Konstytucyjnego jest stanowczo za wąski i w stosunku do zaskarżenia, i w stosunku do argumentów.

Wyrok trybunału nie zaskoczył polityków. - _ Okazało się, że prezydent miał rację, rząd bedzie musiał zastanowić się jak walczyć z niekontrolowanym przyrostem administracji państwowej i samorządowej _ - komentuje poseł PO Marek Wójcik. Zdaniem posła Wójcika, rząd wkrótce przedstawi następne projekty w tej sprawie.

Z kolei posłanka PiS Anna Zalewska podkreśla, że rząd przegrał nie z prezydentem, ale z Trybunałem Konstytucyjnym. Jej zdaniem, wyrok Trubunału świadczy o jakości ustaw uchwalanych w szybkim tempie i z irracjonalnym uzasadnieniem.

Z wyroku Trybunału Konstytucyjnego cieszy się również poseł SLD Wacław Martyniuk. Jak powiedział, nie można urządzać _ mechanicznego odstrzału _ pracowników.

Prezydent zarzucił ustawie naruszanie zasady ochrony praw nabytych przez pracowników, dopuszczenie do arbitralnego zwalniania urzędników korpusu służby cywilnej i dowolność uznawania przez premiera, który urząd podlega ustawie, a który nie. Ustawa z grudnia 2010 roku o _ racjonalizacji zatrudnienia w państwowych jednostkach budżetowych i niektórych innych jednostkach sektora finansów publicznych w latach 2011 - 2013 _ miała wejść w życie w lutym.

W maju Trybunał w pełnym składzie badał ustawę przez dwa dni i odroczył wydanie wyroku. We wniosku o zbadanie konstytucyjności ustawy przed jej wejściem w życie, skierowanym do TK w styczniu, prezydent podniósł, że obejmuje ona m.in. urzędników mianowanych i korpus służby cywilnej, co mogłoby być sprzeczne m.in. z konstytucyjną zasadą zaufania do państwa.

Inny zaskarżony przez prezydenta przepis dotyczy nadania premierowi prawa wydania rozporządzenia, w którym może wskazać, w jakich jednostkach administracji może nie być redukcji zatrudnienia. Zdaniem skarżącego, jest to sprzeczne z zasadą wyłączności ustawy, która zakłada, że najważniejsze dla funkcjonowania państwa i jego organów oraz dla obywateli sprawy powinny być regulowane wyłączenie w drodze ustawowej, a nie podrzędnych aktów normatywnych.

O tym, jak bronił ustawy rząd, czytaj na następnej stronie

W czasie majowej rozprawy, uzasadniając w imieniu prezydenta wniosek radca Aleksander Proksa podkreślał, że prezydent nie jest przeciwny racjonalizacji zatrudnienia w administracji publicznej, bo ta potrzeba jest powszechnie uznawana, nie kwestionuje również wyliczeń skutków finansowych przedstawionych przez rząd.

Proksa wskazywał, że problemem do rozstrzygnięcia jest natomiast to, czy stan finansów publicznych może wpływać na stabilność stosunków pracy w administracji i czy metody redukcji zatrudnienia w rozpatrywanej ustawie spełniają konstytucyjne standardy. Pytał też, czy możliwe jest ustalenie minimalnych standardów przy redukcji zatrudnienia z przyczyn natury finansowej.

Przedstawiciele Sejmu i rządu podnosili z kolei, że w ustawie chodzi o ochronę dóbr konstytucyjnych, takich jak stabilność finansów publicznych i budżet państwa, i ta ochrona w nadzwyczajnej sytuacji, z jaką państwo ma obecnie do czynienia, może prowadzić do ograniczenia ochrony urzędników mianowanych.

Występujący w imieniu zaproszonego na rozprawę premiera minister Michał Boni argumentował, że w sytuacji zagrożenia długiem publicznym i deficytem finansów konieczne jest wprowadzenie zasad pozwalających na oszczędności. Podkreślał, że wdrażanie ustawy pozwoliłoby na uzyskanie przy tej okazji dokładnych danych o strukturze zatrudnienia w administracji w stosunku do jej zadań, bo - jak przyznał - rząd nie ma obecnie na ten temat rzetelnej wiedzy.

W trakcie rozprawy zarówno skarżący, jak i przedstawiciele Sejmu i rządu przyznali, że ustawa, która miała zacząć obowiązywać od lutego br., wprowadzała sztywne terminy wdrażania, więc nawet jeśli Trybunał jej nie uchyli w całości bądź częściowo, to i tak trzeba ją będzie szybko nowelizować.