*W umowy licencyjnej licencjodawca (udzielający licencji) upoważnia licencjobiorcę do korzystania z utworu w zakresie w umowie takiej wskazanym. Zakres ten wyznaczają tzw. pola eksploatacji.Oprócz pól eksploatacji umowa wskazywać powinna miejsce i czas takiego korzystania, jak i wynagrodzenie. *
Zatem skutkiem zawarcia umowy licencyjnej, w odróżnieniu do umów przenoszących własność autorskich praw majątkowych, jest jedynie ograniczenie autorskich praw majątkowych licencjodawcy na rzecz licencjobiorcy. Zakres ograniczenia w sensie przedmiotowym wyznaczają pola eksploatacji. Pamiętać należy również, że w przypadku braku wyraźnego zastrzeżenia w umowie, iż jest ona umową przenoszącą autorskie prawa majątkowe, domniemywa się, że jest to umowa licencyjna.
Przedmiot umowy licencyjnej
Przedmiotem licencji jest zawsze utwór. Zgodnie z ustawą jest nim _ każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. _
Nie są utworami idee, procedury, metody działania. Sądy odmawiały także cech utworu między innymi sprawozdaniom finansowym i innym dokumentom rachunkowym. Zakres korzystania z utworu wyznaczają pola eksploatacji, którymi dla przykładu jest: utrwalenie utworu na konkretnych nośnikach (magnetycznych, cyfrowych itp.), wprowadzenie do pamięci komputera, sieci komputerowych, w tym Internetu, a także wprowadzenie do obrotu publicznego, w drodze sprzedaży, czy też najmu.
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej _ ustawa _) reguluje dwa rodzaje umów dotyczących korzystania z cudzych utworów. Pierwszy rodzaj stanowią umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych, drugim są umowy licencyjne.
W związku z tym, że przedmiotem umowy licencyjnej jest konkretny utwór, pamiętać należy, iż licencjodawcą może być jedynie podmiot, któremu przysługują do niego autorskie prawa majątkowe. Jeżeli prawo to przysługuje kilku podmiotom, np. współautorom, występować muszą oni wspólnie, jako jedna strona umowy. Ustawa nie wprowadza natomiast żadnych ograniczeń, co do osób, które mogą być licencjobiorcami.
Oznacza to, że zawrzeć umowę licencyjną można z każdym, kto zdolny jest do zawierania innych umów i zaciągania zobowiązań zgodnie z polskim prawem (dot. np. małoletnich).
Licencja wyłączna czy niewyłączna, podlicencja
Ustawa wprowadza rozróżnienie na licencje wyłączne i niewyłączne.
Umowa licencyjna wyłączna, to taka umowa, w której licencjodawca zobowiązuje się do nieudzielania licencji innym osobom na danym polu eksploatacji. Jeżeli natomiast umowa z jednym licencjobiorcą nie ogranicza udzielania przez licencjodawcę upoważnienia innym osobom do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji, mamy do czynienia z licencją niewyłączną. Również wtedy, gdy strony wyraźnie nie określiły w umowie, że licencja będzie licencją wyłączną, przyjmuje się, że udzielono licencji niewyłącznej. Co istotne, dla licencji wyłącznej ustawa wymaga formy pisemnej pod tzw. rygorem nieważności udzielenia takiej licencji.
*Umowy licencyjne niewyłączne *mogą być natomiast skutecznie zawierane w dowolnej formie, w tym także ustnej, której jednak nie rekomendujemy ze względu na potencjalne trudności związane z dowodzeniem, co i jak strony zamierzały w umowie ustnej uregulować. Zwrócić uwagę należy, że umowa o licencję wyłączną zbliża zakres uprawnień licencjobiorcy do podmiotu, na który autorskie prawa majątkowe przeniesiono. O ile, bowiem umowa taka nie stanowi inaczej, uprawniony z licencji wyłącznej może dochodzić roszczeń, jeżeli jakakolwiek osoba trzecia naruszyłaby autorskie prawa majątkowe w zakresie objętym umową licencyjną.
W prawie autorskim uregulowana została również kwestia tzw. sublicencji, zwanej też *podlicencją. *Sublicencją jest każda kolejna licencja udzielona przez licencjobiorcę. Udzielenie sublicencji jest możliwe jednak wyłącznie wtedy, kiedy w umowie licencyjnej wyraźnie taką możliwość zastrzeżono. Brak tego zastrzeżenia powoduje natomiast, że jedynie licencjobiorca jest uprawniony do korzystania z licencji.
Czas trwania licencji i możliwość jej wcześniejszego wypowiedzenia
Licencji można udzielić na czas oznaczony albo nieoznaczony. Licencja udzielona na czas oznaczony wygasa po upływie tego czasu. W przypadku braku odrębnych postanowień umownych dotyczących ograniczeń czasowych, tj. braku wyraźnego wskazania, że licencja udzielona jest na czas nieoznaczony, upoważnienie do korzystania z utworu wygasa po upływie pięciu lat od daty wejścia w życie umowy. Jak trafnie podnosi się w doktrynie prawa, maksymalny czas trwania umowy licencyjnej nie może przekraczać czasu trwania autorskich praw majątkowych do utworu stanowiącego przedmiot umowy licencyjnej. Po tym terminie świadczenie licencjodawcy staje się bowiem świadczeniem niemożliwym do spełnienia.
[
Prawa autorskie - należą do pracownika czy szefa? ]( http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/umowa;licencyjna;w;prawie;autorskim,173,0,600493.html )
Jeżeli zatem licencji udzielono na czas nieoznaczony, licencjodawca może wypowiedzieć ją z zachowaniem terminów wskazanych w umowie, a w przypadku ich braku na rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego. Co do zasady, umów licencyjnych zawartych na czas oznaczony nie można swobodnie wypowiadać w każdej chwili. Można to zrobić natomiast z ważnych przyczyn zastrzeżonych w samej umowie. W związku z uzależnieniem możliwości wypowiedzenia licencji zawartej na czas oznaczony od zaistnienia ważnych przyczyn, ustawodawca wprowadził pewne ograniczenia dotyczące okresu obowiązywania takich umów.
Zgodnie z nimi umowę licencyjną zawartą na czas oznaczony dłuższy niż pięć lat, po upływie pięcioletniego terminu uważa się za zawartą na czas nieoznaczony. Taka regulacja ma głównie na celu uniemożliwienie zawierania umów, których w ogóle nie można wypowiedzieć. W praktyce oznacza to, że umowy licencyjnej zawartej na okres ośmiu lat - w braku odmiennych zastrzeżeń - nie można wypowiedzieć przez pierwsze pięć lat, natomiast po upływie tego czasu można ją wypowiedzieć jak każdą umowę zawartą na czas nieoznaczony.
Ustalając zakres terytorialny obowiązywania licencji pamiętać należy, że o ile strony nie postanowiły inaczej w umowie, licencja uprawnia do korzystania z utworu na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę. Jeśli intencją stron jest rozszerzenie zakresu terytorialnego używania licencji, licencjobiorca powinien dopilnować, aby zapis regulujący tę kwestię znalazł się w umowie.
Tekst powstał we współpracy z mecenasem Piotrem Płachtą, partnerem Kancelarii
Poniższa analiza omawia jedynie podstawowe cechy umów licencyjnych, które ze względu na bardzo skąpą regulację ustawową (w ustawie jedynie cztery przepisy odnoszą się do umów licencyjnych - art. 65-86), często budzą wątpliwości. Pogłębiona analiza instytucji umowy licencyjnej wymagałaby bowiem co najmniej przeprowadzenia analizy orzecznictwa, które w braku szczegółowej regulacji ustawowej odpowiada na wiele z tych wątpliwości.