Spór o Okrągły Stół. "Trzeba było osądzić komunistyczne władze zamiast..."

Należało osądzić komunistyczne władze Polski zamiast dotrzymywać warunków przyjętych w rozmowach Okrągłego Stołu - uważają politycy i publicyści, którzy wzięli udział w czwartkowej debacie 25 lat po Okrągłym Stole, zorganizowanej przez Solidarną Polskę.

Debata SP, która odbyła się w Sejmie, została zorganizowana w przypadającą w czwartek 25. rocznicę rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu. Wzięli w niej udział: europoseł Jacek Kurski oraz publicyści - Bronisław Wildstein, Tomasz Terlikowski i Łukasz Warzecha.

Kurski, otwierając debatę, podkreślił, że w czasie Okrągłego Stołu działał w gdańskiej Solidarności i patrzył na ówczesne wydarzenia z nadzieją, podobnie jak jego otoczenie. Zauważył jednak, że _ jest to jedno z niewielu zdarzeń, które choć bezkrwawe, dzieli polskie społeczeństwo _. Jak podkreślił Kurski, niektórzy uważają wydarzenia Okrągłego Stołu za zdradę, za _ coś w rodzaju rozmowy władzy ze swoją agenturą _.

_ - Jest i drugie podejście, lewicowo-liberalne, euforyczne, że to było jedyne możliwe rozwiązanie, które należy otaczać sakralnym kultem i czcić uchwałami. My tej opinii nie podzielamy _ - podkreślił.

Nawiązał w ten sposób do sprzeciwu klubu SP ws. uchwały z okazji rocznicy Okrągłego Stołu, która miała być przyjęta jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu. W związku ze stanowiskiem Solidarnej Polski, która zgłosiła do projektu poprawkę - trafił on do komisji kultury. W projekcie uchwały, który zaakceptowały wszystkie kluby, oprócz SP, _ Sejm RP wyraża uznanie dla uczestników obrad Okrągłego Stołu, którzy wytyczyli drogę ku wolnej i demokratycznej Polsce _.

Kurski powiedział, że dla niego osobiście i - w jego przekonaniu - dla większości obywateli o solidarnościowym rodowodzie, najbardziej pasuje opcja trzecia: że _ S _ do Okrągłego Stołu przystąpiła po to, _ by złapać oddech, a potem zdynamizować polskie przemiany _. _ Było to najczęstsze podejście, ale ono przegrało z podejściem lewicy solidarnościowej reprezentowanej przez Adama Michnika, Bronisława Geremka i Tadeusza Mazowieckiego _ - ocenił Kurski.

Jego zdaniem kontrakt zawarty przy Okrągłym Stole można było odrzucić zaraz po wyborach 4 czerwca 1989 r. Europoseł wyraził żal, że reprezentanci _ S _ okazali się _ bardziej ugodowi, niż o wiele radykalniejsze społeczeństwo _.

Kurski uważa, iż podczas negocjacji okrągłostołowych panowało przekonanie, że _ agenturze komunistycznej w życiu publicznym włos spaść z głowy nie może _. Zdaniem polityka w wyniku tego _ doszło do skażenia nowej demokracji przez ludzi dawnego systemu _, zapoczątkowało to również _ niesprawiedliwy tryb przemian, także ekonomiczny, który okaleczył wielu ludzi niepotrzebną biedą _.

Krytycznie spuściznę Okrągłego Stołu ocenili też publicyści biorący udział w debacie. _ Wyobraźmy sobie bandytę, który łapie ofiarę, męczy ją, a potem - wskutek kaprysu, zmęczenia czy nagłego przypływu zaufania ją wypuszcza, mówiąc: 'dziś cię puszczam, ale jutro musisz tu wrócić'. I ta ofiara karnie wraca. Ten przykład najlepiej obrazuje sytuację Okrągłego Stołu _ - przekonywał Warzecha.

Poparł go Terlikowski, który przekonywał, że _ skutek czasowego dogadania się, co zostało utrwalone jako podstawy państwa, jest taki (..), że stworzono w Polsce mit o dobrych oprawcach, dobrych mordercach i jednocześnie dobrych ofiarach _. _ To, czy wybraliśmy służbę obcemu mocarstwu, czy wybraliśmy zdradę narodową, czy też wierność Polsce, okazało się równie dobrym wyborem _ - zauważył. Zdaniem Terlikowskiego miejsce np. generała Wojciecha Jaruzelskiego jest _ w najlepszym wypadku w więziennym szpitalu _.

Z kolei Wildstein ubolewał, że _ część solidarnościowych elit porozumiała się z komunistami _, w wyniku czego ówczesne władze nie zostały osądzone. _ Z tego porozumienia wyrosły nasze późniejsze porządki aż po dzisiaj. Demokracja wskutek tamtych zdarzeń ma taki rys oligarchiczny i ten establishment dąży do tego, by wyeliminować opozycję _ - przekonywał.

Okrągły Stół miał też - zdaniem Wildsteina - negatywny wpływ na sytuację gospodarczą kraju. - _ Pod osłoną rządu Tadeusza Mazowieckiego pozwolono uwłaszczyć się nomenklaturze i zbudować obecny system dominacji ekonomicznej spleciony z politykami _ - ocenił publicysta. Według Wildsteina skaz nie uniknął też wymiar sprawiedliwości, który został _ zainfekowany przez część ludzi dawnego systemu _.

Obrady Okrągłego Stoły, które zapoczątkowały proces demokratycznych przemian ustrojowych w Polsce oraz całej Europie Środkowej i Wschodniej, toczyły się od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 r. Do negocjacji przystąpili przedstawiciele władz PRL, opozycji solidarnościowej oraz strony kościelnej.