Problemy finansowe, biurokracja, niewłaściwe zagospodarowanie przestrzenne - to niektóre _ choroby _ samorządu terytorialnego, na które wskazują autorzy zaprezentowanego dziś raportu o stanie samorządności w Polsce. Eksperci wezwali do podjęcia działań naprawczych.
Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce zatytułowany _ Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy i konieczne działania _ opracowała grupa ekspertów pod kierunkiem b. wicepremiera, ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej, obecnie m.in. członka Rady Polityki Pieniężnej, prof. Jerzego Hausnera.
Opracowanie - jak mówili dziś dziennikarzom jego autorzy: oprócz Hausnera, również dr Igor Zachariasz i dr Aleksander Nelicki - zawiera szczegółową analizę polskiego samorządu terytorialnego począwszy od konstrukcji systemu samorządowego i jego ustroju, przez działania w poszczególnych dziedzinach po efektywność w realizacji przewidzianych dla jednostek samorządu terytorialnego działań.
Prof. Hausner podkreślił na konferencji prasowej, że samorząd terytorialny jest silnym filarem Rzeczypospolitej. _ Natomiast patrząc na 20 lat jego funkcjonowania patrzymy także na pojawiające się dysfunkcje, czyli elementy dostosowań i zmiany, które są niekorzystne i które jeżeli nie zostaną skorygowane, to będą równoznaczne z pewnym stanem chorobowym, którego pogłębianie doprowadzi do degeneracji całego systemu _ - powiedział b. wicepremier.
W jego ocenie, teraz jest właśnie odpowiedni moment, by rozpocząć dyskusję na temat koniecznych zmian naprawczych dla samorządu. _ Jeżeli ta korekta zostanie podjęta, nawet jeśli zostanie podjęta etapowo, to samorząd będzie funkcjonował lepiej i lepiej wypełniał wszystkie oczekiwane wobec niego funkcje _ - zaznaczył.
Z kolei - zdaniem Hausnera - jeśli korekta ta nie zostanie przeprowadzona, to niekorzystne procesy będą się pogłębiać, aż do trwałej niezdolności do wypełniania funkcji przez samorząd. _ Powinniśmy więc zdobyć się na refleksję i działania korekcyjne. Teraz jest ten moment, w którym one nie będą kosztować i będą przynosić stosunków szybko efekty _ - przekonywał.
Wśród najważniejszych problemów samorządu b. wicepremier wymienił m.in. dysfunkcję etatystyczną, czyli wyraźny przechył w kierunku podporządkowywania samorządu idei decentralizacji zadań i niewystarczającą siłę samorządu w zakresie aktywizacji obywatelskiej.
_ - Mówimy o dysfunkcji autokratycznej - przesuwaniu się rzeczywistej władzy w kierunku organów wykonawczych w stosunku do organów uchwałodawczych. Mówimy o dysfunkcji biurokratycznej - o narastaniu rzeczywistego władztwa urzędników w stosunku do organów wybieralnych. Mówimy o dysfunkcji finansowej, o niespójności systemu finansowego w stosunku do zadań, które jednostki samorządu terytorialnego wypełniają _ - wyliczał Hausner.
Zwrócił ponadto uwagę na problem odpowiedniej absorpcji środków UE, czyli o system wykorzystywania tych środków, które - z jednej strony rozwijają infrastrukturę, ale z drugiej - prowadzą do zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego i przerzucania kosztów na obywateli.
Autorzy opracowania wskazali ponadto na takie problemy jak: upaństwowienie samorządu, osłabienie demokracji samorządowej, niesprawność administracji, ograniczenie samodzielności finansowej samorządu.
Dużą część prezentacji raportu eksperci poświęcili finansom samorządów. Jak mówił dr Nelicki, obecnie mamy do czynienia z kryzysem finansów komunalnych. _ - Spada w ostatnich latach w dochodach wszystkich szczebli samorządu udział dochodów własnych, udział wpływów z podatków PIT i CIT _ - powiedział ekspert.
Jak podkreślił, nie ma to wyłącznie związku z dekoniunkturą. _ - Mamy tutaj do czynienia z pewnymi błędami systemowymi, w gruncie rzeczy nie ma jednolitego, racjonalnego, poukładanego systemu dochodów komunalnych, postać dochodów komunalnych, jest wypadkową rozmaitych przypadkowych okoliczności. Nie ma tutaj konsolidacji po stronie rządu, decyzji w sprawie propozycji, które się przedkłada parlamentowi w zakresie urządzenia ustawowego finansów komunalnych _ - uważa dr Nelicki.
Według Hausnera, jednym z najważniejszych problemów jest też finansowanie oświaty w samorządach. _ - Wiele lat temu formułowałem publicznie opinię, wtedy jeszcze będąc przedstawicielem rządu: Karta Nauczyciela plus niż demograficzny równa się zapaść finansowa gminy - to się znalazło w dokumentach rządowych. Wtedy mieliśmy świadomość, jakie będą konsekwencje tego rozwiązania. Nieprzeprowadzenie wówczas tego doprowadza do sytuacji, którą dzisiaj obserwujemy, której symbolem jest szkoła z nauczycielami, a bez uczniów _ - powiedział profesor.
Wśród niezbędnych działań, które - jego zdaniem - należałoby podjąć, są m.in. - oprócz zmian dotyczący wynagrodzenia nauczycieli - także zmiany legislacyjne dotyczące zagospodarowania przestrzennego i ustanowienie regionów metropolitarnych. W raporcie znalazł się ponadto postulat wprowadzenia kadencyjności prezydentów i wójtów, silniejsze włączenie radnych w zarządzanie i współodpowiedzialność za podejmowane działania oraz wzmocnienie kontrolnej roli mediów lokalnych.
Czytaj więcej w Money.pl | |
---|---|
Posłowie zdecydowali ws. opłat za śmieci Posłowie znowelizowali ustawę śmieciową. według różnych metod, a nie tylko jednej. | |
Doradca prezydenta nie żyje. Miał 65 lat Profesor Kulesza uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu w grupie do spraw samorządu terytorialnego. | |
Dostali 150 mln euro. Na co je wydadzą? Europejski Bank Inwestycyjny przyznał PKO BP 150 mln euro kredytu. Pieniądze mają trafić na finansowanie inwestycji samorządów. |