PO wraca do tematu ustawy metropolitalnej dla Śląska

Lider śląskiej Platformy i szef klubu parlamentarnego tej partii Tomasz Tomczykiewicz (na zdjęciu) zadeklarował, że jeśli PO zdobędzie w parlamencie wystarczającą większość, ustawa metropolitalna zostanie uchwalona w ciągu stu pierwszych dni nowej kadencji.

Przed czterema laty, po wygranych przez PO wyborach, Tomczykiewicz obiecywał, że potrzebna górnośląskiej aglomeracji ustawa metropolitalna wejdzie w życie najdalej za dwa lata. Dziś tłumaczył, dlaczego nie udało się tego zrealizować.

Jak mówił, pierwotny projekt, dotyczący wszystkich polskich metropolii, nie zyskał akceptacji koalicyjnego PSL. Zaczęto prace nad specjalnym projektem dla Śląska (podobnie jak specjalną ustawą regulowany jest np. ustrój Warszawy), ale zostały one spowolnione m.in. po katastrofie smoleńskiej, w której zginął także zaangażowany w projekt poseł Grzegorz Dolniak.

Obecny projekt - jak podkreślają jego twórcy - to pierwsze kompletne rozwiązanie, zawierające także mechanizm finansowania metropolii oraz projekt potrzebnych zmian w innych aktach prawnych. Autorzy projektu nie chcieli wprowadzać zasadniczych zmian w ustroju samorządu, dlatego zdecydowali się na formułę powiatu metropolitalnego.

Metropolia miałaby realizować strategiczne zadania, wykraczające zasięgiem poza poszczególne powiaty. Chodzi m.in. planowanie przestrzenne, organizację i zarządzanie siecią dróg, organizację transportu publicznego, przyciąganie inwestycji czy promocję. Te zadania powiatów, które dotyczą bezpośredniej obsługi obywateli (np. wydawanie praw jazdy), pozostałyby w miastach.

Mieszkańcy blisko 2,5-milionowej aglomeracji katowickiej mieliby w bezpośrednich wyborach wybierać 9-osobową radę powiatu, która ze swojego grona wybierałaby przewodniczącego - jednocześnie starostę powiatu i szefa trzyosobowego zarządu metropolii. Tomczykiewicz podkreślił, że połączenie funkcji szefa rady i starosty to nowatorskie rozwiązanie. Jak mówił, mała liczebność rady i kształt władz powiatu zwiększą odpowiedzialność ich członków i dobrze wpłyną na skuteczność zarządzania.

Metropolia ma dysponować kilkusetmilionowym budżetem - powiaty członkowskie przekazałyby jej część swoich dochodów z podatków od osób fizycznych i prawnych (dziś mają one ustawowy udział 10,25 proc. w PIT i 1,4 proc. w CIT). Dodatkowo powiat metropolitalny miałby mieć zwiększony o 5 proc. udział w PIT oraz przez pięć lat byłby zwolniony (wraz z tworzącymi go miastami) z tzw. podatku janosikowego. Szacuje się, że pierwsze rozwiązanie dałoby blisko 175 mln zł więcej, drugie ok. 76,5 mln zł.

Z mocy ustawy powiat miałyby utworzyć: Bytom, Chorzów, Gliwice, Dąbrowa Górnicza, Jaworzno, Katowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy i Zabrze. Inne miasta na prawach powiatu mogłyby przystąpić do metropolii dobrowolnie, powierzając jej realizację części zadań wraz ze środkami na ten cel.

W poniedziałek Tomczykiewicz przekazał projekt ustawy Dawidowi Kostempskiemu - szefowi Górnośląskiego Związku Metropolitalnego (GZM) - organizacji 14 miast, stworzonej przez samorządy do wykonywania funkcji metropolitalnych. Jednak z budżetem sięgającym do 7 mln zł rocznie GZM nie jest w stanie realizować większych przedsięwzięć. Kostempski ma przekazać projekt PO prezydentom 14 miast aglomeracji, którzy mają wznieść do niego swoje uwagi.

Autorzy projektu nie zaproponowali na razie nazwy powiatu metropolitalnego. Jak tłumaczył jeden z autorów projektu, poseł Marek Wójcik, chodziło o to, by przed wyborami nie skupiać uwagi opinii publicznej na nazwie metropolii, ale na proponowanych rozwiązaniach. Kwestię, czy będzie to powiat metropolitalny katowicki, górnośląski, śląsko-zagłębiowski czy np. Silesia, autorzy projektu uznają obecnie za drugorzędną.

Prace studialne nad projektem ustawy metropolitalnej (aglomeracyjnej) dla aglomeracji katowickiej trwają od kilkunastu lat. Tomczykiewicz zapewnił w poniedziałek, że w PO jest akceptacja premiera dla ustawy i pełna wola jej uchwalenia - jak mówił, nastąpi to, gdy Platforma uzyska odpowiednią większość w parlamencie.