Konstytucja na Węgrzech. Unia Europejska grozi surowymi sankcjami

W raporcie zagrożono, że jeśli władze w Budapeszcie zignorują jego zalecenia, to Parlament rozważy wniosek o wszczęcie procedury na podstawie artykułu 7 traktatu UE, zgodnie z którym za poważne naruszenie zasad demokratycznych mogą grozić sankcje, łącznie z zawieszeniem prawa głosu kraju w Radzie UE.

Impulsem do przygotowania raportu komisji europarlamentu na temat Węgier były reformy konstytucyjne w tym kraju po objęciu rządów przez premiera Viktora Orbana i jego konserwatywną partię Fidesz, która ma ponad dwie trzecie miejsc w węgierskim parlamencie. W projekcie raportu autorstwa portugalskiego Zielonego Rui Tavaresa, skrytykowano również najnowszą, tzw. czwartą poprawkę do węgierskiej konstytucji, uchwaloną w marcu tego roku.

_ - Unia ma godne pochwały wartości na papierze, które muszą być też przestrzegane w praktyce. Komisja wolności obywatelskich Parlamentu uznała dziś, że konstytucyjne zmiany na Węgrzech to problem systemowy, a ogólna tendencja tych zmian jest nie do pogodzenia z wartościami zapisanymi w artykule 2. Traktatu UE _ - powiedział Tavares po głosowaniu.

W dokumencie sformułowano około 40 zaleceń dla węgierskich władz. Wezwano do usunięcia z konstytucji tych zapisów, które zostały zakwestionowane przez sąd konstytucyjny tego kraju, a także do ograniczenia reform konstytucji i do regulowania takich dziedzin, jak rodzina, sprawy socjalne, fiskalne i budżetowe zwykłymi ustawami.

Eurodeputowani zaapelowali też do władz w Budapeszcie o zapewnienie możliwie najszerszego udziału partii politycznych w procesie konstytucyjnym, zagwarantowanie pełnej niezawisłości sądów, poszanowanie i zagwarantowanie wolności i pluralizmu mediów, jak również o powstrzymanie się od działań, które mogą zagrażać wolności mediów i niezależności dziennikarzy oraz wydawców.

W raporcie uznano też, że Komisja Europejska powinna stworzyć stabilny i niezależny od wpływów politycznych mechanizm kontroli, czy fundamentalne prawa i wolności są respektowane w krajach UE.

Za raportem Tavaresa głosowało 31 członków komisji PE, 19 było przeciw, a 8 wstrzymało się od głosu. Na początku lipca raport zostanie poddany pod głosowanie na posiedzeniu planarnym PE w Strasburgu.

Wprowadzane przez rząd Orbana i Fidesz reformy konstytucyjne na Węgrzech od początku budzą kontrowersje w UE. W zeszłym roku Komisja Europejska wszczęła przeciwko Węgrom trzy postępowania o złamanie prawa unijnego. Dotyczyły one ograniczenia niezależności urzędu ds. ochrony danych osobowych i banku centralnego oraz obniżenia obowiązkowego wieku emerytalnego sędziów z 70 do 62 lat. Sprawę banku centralnego udało się wyjaśnić już w kwietniu 2012 r., a jesienią zeszłego roku Trybunał Sprawiedliwości UE zakwestionował obniżenie wieku emerytalnego dla sędziów.

Z kolei uchwalona w marcu _ czwarta poprawka _ do konstytucji Węgier przewiduje m.in. prawo parlamentu do decydowania, które organizacje wyznaniowe zostaną przez państwo węgierskie uznane jako Kościoły, oraz ogranicza kompetencje Sądu Konstytucyjnego. Ponadto poprawka zakazuje prowadzenia kampanii przedwyborczej w mediach komercyjnych, a także umożliwia władzom lokalnym karanie mandatami albo aresztowanie osób bezdomnych przebywających w miejscach publicznych.

_ Czwartą poprawkę _ analizują eksperci KE. Wątpliwości Komisji dotyczą szczególnie trzech zmian: możliwości wprowadzenia nowego podatku, jeśli Węgry zostaną ukarane finansowo przez sąd UE za łamanie unijnego prawa, możliwości przenoszenia przez szefa Narodowego Urzędu Sądownictwa kategorii spraw z jednego sądu do innego oraz zakazu prowadzenia kampanii wyborczych w mediach komercyjnych.