Gdy jesteśmy niezadowoleni z pełnomocnika mamy prawo wypowiedzieć umowę.
Powody tego mogą być różne: od rozbieżności charakterów pomiędzy prawnikiem a jego mocodawcą, odmienny pogląd na taktykę prowadzenia sprawy, czy też na szanse jej końcowego powodzenia, po poczucie zaniedbywania sprawy przez mandatariusza, czy wręcz podejrzenie o jego celowe działanie na niekorzyść klienta. Kiedy napięcia te paraliżują wzajemne relacje do tego stopnia, że nie jest możliwe osiągnięcie porozumienia i wspólnej wizji dalszego postępowania, wówczas warto pomyśleć o zmianie pełnomocnika.
Wypowiedzenia pełnomocnictwa w sprawie cywilnej można dokonać w każdym czasie, zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej - poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia przed sądem, które następnie zostanie wciągnięte do protokołu. Co jednak bardzo istotne, pomimo iż samo wypowiedzenie, w przypadku jego złożenia w formie pisemnej, należy kierować bezpośrednio do pełnomocnika, to oświadczenie takie odnosi skutek prawny w stosunku do sądu dopiero z chwilą zawiadomienia go o tym, w stosunku zaś do przeciwnika i innych uczestników - z chwilą doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd.
Dla szybszego osiągnięcia efektu należy więc dołączyć do pisma zawiadamiającego sąd odpowiednią ilość odpisów dla innych podmiotów postępowania, co znacznie ułatwi sądowi poinformowanie tych osób o zaistniałych okolicznościach. Powiadomienia sądu o wypowiedzeniu pełnomocnictwa może dokonać zarówno mocodawca, jak i pełnomocnik - z tym, że w przypadku profesjonalnych pełnomocników jest to nie tylko prawo tych podmiotów, ale i obowiązek.
Do czasu zawiadomienia sądu, wypowiedzenie wywołuje skutek jedynie w relacji pełnomocnik - mocodawca, co oznacza, że dotychczasowy pełnomocnik jest uważany za upoważnionego do dokonywania czynności procesowych wynikających z udzielonego pełnomocnictwa ze skutkiem dla klienta i to bez względu na to, że pełnomocnictwo w stosunku wewnętrznym już wygasło. Jednakże już po zawiadomieniu sądu, wszelkie doręczenia byłemu pełnomocnikowi nie będą odnosiły skutku. Tak więc, na przykład, zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, doręczenie w takiej sytuacji wyroku sądu pierwszej instancji byłemu mandatariuszowi, nie spowoduje rozpoczęcia biegu terminu do wniesienia apelacji.
Pamiętać należy, że co do zasady udzielenie umocowania innemu prawnikowi nie stanowi wypowiedzenia upoważnienia do działania w jego imieniu pełnomocnikowi dotychczasowemu. W takiej sytuacji będziemy mieli bowiem do czynienia z dwoma lub większą ilością równorzędnych pełnomocnictw. Inaczej będzie jednakże w przypadku, gdy dotychczasowy pełnomocnik był przyznany z urzędu - wówczas zatrudnienie nowego pełnomocnika traktuje się jako wypowiedzenie tego pełnomocnictwa, które wynikało z udzielonej przez sąd bezpłatnej pomocy prawnej.
Warto jednakże wiedzieć, że zgodnie z zasadami etyki, adwokatowi ani radcy prawnemu nie wolno przyjąć upoważnienia do prowadzenia sprawy bez wiedzy i zgody innego profesjonalnego pełnomocnika, który dotychczas reprezentował danego klienta w tej samej sprawie.
Jeżeli to adwokat lub radca prawny, a nie mocodawca, wypowiedział pełnomocnictwo, wówczas obowiązany jest on działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że zostanie on wprost zwolniony od tego obowiązku. Powinność taka nie ciąży jednak na profesjonalnych pełnomocnikach w sytuacji, gdy to klient wypowie im pełnomocnictwo. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wypowiedzenie umocowania adwokatowi przez klienta oznacza bowiem wręcz tyle, co zabronienie prowadzenia mu jego sprawy. Mocodawca musi liczyć się więc z tym, że do czasu ustanowienia nowego pełnomocnika pozostanie bez profesjonalnej pomocy prawnej.
Wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego powoduje wygaśnięcie również dalszych pełnomocnictw (oraz powoduje upadek zastępstwa udzielonego aplikantowi), stąd też nie ma potrzeby składania odrębnych oświadczeń woli w stosunku do substytutów. Po wygaśnięciu umocowania pełnomocnik obowiązany jest zwrócić klientowi dokument pełnomocnictwa i może żądać poświadczonego odpisu tego dokumentu. W takim wypadku jednak wygaśnięcie umocowania powinno być zaznaczone na odpisie.
Autor jest partnerem zarządzającym wKancelarii Mamiński i Wspólnicy