Doradcy podatkowi nie mogą występować w sprawach celnych i ubezpieczeń społecznych.
Doradcy podatkowi, mimo że mogą występować przed sądami administracyjnymi w sprawach podatkowych, to jednak mają ograniczone uprawnienia.
Nie tylko nie mogą reprezentować klientów w sprawach celnych, karnych skarbowych czy ubezpieczeń społecznych, ale nie są chronieni przez prawo w takim stopniu jak radcowie prawni i adwokaci. Doradcy nie mają też prawa do udzielania dalszego pełnomocnictwa (substytucji). Te ograniczenia powodują, że doradcy podatkowi czują się traktowani jak pełnomocnicy niepełnowartościowi.
Potrzebne wzmocnienie
Prawo do wystawiania substytucji to jeden z podstawowych postulatów Krajowej Rady Doradców Podatkowych (KRDP), które zostały przekazane Ministerstwu Finansów w zakresie reprezentacji przed sądami. Dlaczego jest to prawo istotne dla doradców?
- Obecna regulacja uniemożliwiająca udzielanie substytucji przez doradców podatkowych powoduje w praktyce kłopoty z codzienną obsługą techniczną spraw sądowoadministracyjnych w ramach kancelarii doradczych. Doradca podatkowy nie może bowiem - w świetle ustawy i orzecznictwa - wystawiać substytucji - wyjaśnił Dominik Szczygieł, przewodniczący Komisji Prawnej KRDP.
Dodał, że aby zapewnić ciągłość zastępstwa procesowego, doradca musi już na etapie przyjęcia sprawy pobrać od klienta pełnomocnictwo na rzecz wszystkich doradców wykonujących zawód w danej kancelarii.
- Z treści takiego dokumentu nie wynika, który z pełnomocników jest osobą wiodącą, odpowiedzialną za prowadzenie sprawy, co może mieć znaczenie np. w przypadku wykonywania zawodu w spółce partnerskiej - stwierdził Dominik Szczygieł.
Rozszerzenie uprawnień
Zbigniew Maciej Szymik, przewodniczący KRDP, zwrócił natomiast uwagę, że doradcy w obecnym stanie prawnym nie mogą udzielać pełnomocnictw substytucyjnych ani radcom prawnym, ani adwokatom, co jest niezrozumiałe. Chcieliby więc wprowadzenia możliwości wystawiania substytucji również przedstawicielom zawodów prawniczych, jak i możliwości udzielania substytucji przez radców i adwokatów na rzecz doradców w zakresie posiadanych uprawnień.
Doradcy chcieliby także zrównania pozycji procesowej z innymi zawodami prawniczymi.
- Nie może być tak, że doradca jest przez ustawodawcę traktowany jak pełnomocnik niepełnowartościowy, którego należy pouczać na każdym etapie sprawy o zakresie jego praw i obowiązków - twierdzi Dominik Szczygieł.
Środowisko doradców proponuje ponadto poszerzenie zakresu upoważnienia do reprezentacji przed sądami o sprawy celne, ubezpieczeń społecznych, niektóre należności publicznoprawne (np. renta planistyczna, opłata adiacencka), a także o wykroczenia karne skarbowe. Obecnie klienci nie mogą korzystać z usług doradców w tym zakresie. O pomoc muszą zwracać się albo do radców prawnych, albo do adwokatów.
Większe wymagania
Zakres uprawnienia do występowania przed sądami mógłby się zwiększyć, ale jeśli doradcy spełnią dodatkowe wymagania. Andrzej Kalwas, były prezes Krajowej Rady Radców Prawnych, przekonuje, że profesjonalne świadczenie pomocy prawnej w sprawach podatkowych wymaga posiadania komplementarnej wiedzy prawniczej, w szczególności z zakresu prawa cywilnego materialnego i procesowego, a także z prawa karnego.
- Jeżeli doradcy podatkowi posiadają tę niezbędną wiedzę, to wydaje się, że mogliby posiadać prawo do występowania w sprawach celnych, karnych skarbowych czy ubezpieczeń społecznych. Wszystko zależy od tego, czy system szkolenia uprawnionych doradców podatkowych obejmuje przygotowanie do występowania przed sądami i daje gwarancję do wypełnienia roli w pełni profesjonalnego pełnomocnika - wyjaśnia Andrzej Kalwas.
Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej
Zbigniew Maciej Szymik zwraca uwagę, że potrzebne jest zrównanie ochrony doradców w tym zakresie do ochrony, którą posiadają inne zawody prawnicze. Obecnie z tajemnicy zawodowej radców prawnych i adwokatów może zwolnić jedynie sąd, od decyzji którego mają oni prawo odwołania. Natomiast doradców podatkowych może zwolnić prokurator bez możliwości odwołania.
- Skoro doradców podatkowych z tajemnicy zawodowej może zwolnić prokurator, może to być przesłanka ujemna do pełnienia roli pełnomocnika procesowego w sprawach, które powinny być objęte ścisłą tajemnicą zawodową. Doradcy musieliby zatem popracować nad zmianą statusu - uważa Andrzej Kalwas.
Jeśliby więc uzyskali gwarancję ochrony tajemnicy zawodowej, jaką posiadają adwokaci i radcowie prawni, mogliby ubiegać się o pełnienie funkcji pełnomocnika procesowego.