Chodorkowski ułaskawiony przez Putina. "To gest dobrego cara"

Dekret o ułaskawieniu Michaiła Chodorkowskiego został już podpisany przez Władimira Putina. Były szef koncernu naftowego Jukos został zwolniony z łagru. Niemiecka prasa widzi w tym decyzję dobrego cara Władimira Putina, obliczoną na poprawę wizerunku Rosji za granicą przed lutowymi igrzyskami w Soczi i niczego nie zmieniającą w kulturze prawnej Rosji.

Aktualizacja: 11:16

Prezydent Rosji dotrzymał tym samym złożonej wczoraj obietnicy. Mówił wówczas, że ułaskawienie nastąpi wkrótce. Chodorkowskiemu do zakończenia kary 10-letniego więzienia pozostało osiem miesięcy.

_ Kierując się zasadami humanizmu, postanawiam: ułaskawić skazanego Chodorkowskiego Michaiła Borysowicza, urodzonego w 1963 roku w Moskwie, zwalniając go z dalszego odbywania kary w miejscu pozbawienia wolności _ - głosi prezydencki dekret.

Cytowane przez Interfax źródło w organach ścigania podało, że znany z krytyki wobec Putina i jego polityki były prezes Jukosu około godz. 12.20 czasu moskiewskiego (9.20 czasu polskiego) opuścił kolonię karną w Siegieży w Karelii, w pobliżu granicy z Finlandią. Oficjalne źródła na razie nie potwierdziły tych doniesień.

O zamiarze ułaskawienia swojego przeciwnika politycznego Putin poinformował w czwartek po swojej dorocznej konferencji prasowej w Moskwie. Prezydent oświadczył, że uczyni to w najbliższym czasie, przekazując że Chodorkowski sam zwrócił się do niego o zastosowanie aktu łaski, a prośbę uzasadnił chorobą mamy.

_ - Michaił Borysowicz powinien był zgodnie z prawem napisać stosowny wniosek - prośbę - o ułaskawienie; nie robił tego, lecz całkiem niedawno napisał (...) prosząc o ułaskawienie _ - powiedział prezydent. _ Spędził już w miejscach odosobnienia ponad 10 lat. To poważna kara _ - dodał.

_ Decyzja o ułaskawieniu Chodorkowskiego kończy farsę prawną, którą Putin sam w dużym stopniu zainicjował. Putin uprawia politykę symboliczną i na dwa miesiące przed swoją olimpiadą zabiega o poprawę klimatu za granicą, a przynajmniej podejmuje próbę w tym kierunku _ - pisze _ Frankfurter Allgemeine Zeitung _.

_ Akt łaski Putina nie rozwiązuje żadnego z licznych problemów trapiących państwo rosyjskie. Jego gest zwraca raczej wbrew woli autora uwagę na istniejące w Rosji deficyty. Wyroki ferowane są na rozkaz Kremla. A jeśli władca wszystkich Rusinów chce to mogą one zostać unieważnione. Do cech nowoczesnego państwa należy praworządność. To pojęcie najwidoczniej nie istnieje w słownictwie Putina i jego popleczników _ - czytamy w _ FAZ _.

W podobny sposób _ przedświąteczny spektakl łaski _ komentuje lewicowo-liberalna gazeta _ Sueddeutsche Zeitung _, tłumacząc przyczynę ułaskawienia Chodorkowskiego zbliżającymi się zimowymi igrzyskami w Soczi. _ Rosja zrozumiała, że podczas igrzysk może nie tylko wygrać, ale także jeszcze więcej stracić _ - pisze komentator.

Jak zaznacza, plan władz przewidywał, że podczas dwóch olimpijskich tygodni Rosja zademonstruje całemu światu _ całą siłę, dynamikę, nowoczesność i znaczenie _ kraju. Plany te zagrożone są przez dyskusje o braku demokracji i praworządności, o autorytarnym państwie, krępowaniu wolności mediów, a także o ustawie antygejowskiej - wyjaśnia komentator _ FAZ _."Putin może dużo wytrzymać. Potrafi nawet przekuć krytykę z zagranicy na zwycięstwa na domowym podwórku. Jednak obecnie w niebezpieczeństwie jest jego dziecko, o które troszczy się od lat - Soczi" - czytamy w _ SZ _. Autor tłumaczy, że zapowiedzi zachodnich polityków, iż nie przyjadą na olimpiadę, _ zagrażają nimbowi wspaniałych igrzysk _.

Zapowiedziane gesty nie zmienią polityki, a kultura surowego karania nie zniknie z Rosji i nie zostanie zastąpiona przez państwo prawa. Gdy olimpiada w Soczi dobiegnie końca, atmosfera szybko może ulec ponownemu pogorszeniu - przewiduje _ SZ _.

_ Die Welt _ pisze o _ geście cara _, który jest tylko kontynuacją samowoli rosyjskiej władzy. _ Skazani zostają ci, którzy są dla władzy cierniem w oku. Zwalnia się ich wtedy, kiedy car ma na to ochotę, a nie wtedy, gdy wymiar sprawiedliwości uzna swój błąd _.

Ten akt prezydenckiej suwerenności _ nie jest początkiem rosyjskiej wiosny, lecz pokazuje raczej, jak pewnie Putin siedzi w siodle _ - ocenia _ Die Welt _. Dwa lata temu, gdy setki tysięcy osób protestowały przeciwko fałszerstwom wyborczym, taka decyzja byłaby nie do pomyślenia, gdyż uznana byłaby przez prezydenta za przejaw słabości.

Putin ma wszelkie powody, by być w dobrym humorze i okazywać łaskę tym, którzy i tak nie mogą już zagrozić jego władzy. _ System putinowski jest obecnie stabilniejszy niż kiedykolwiek wcześniej. To jest zła wiadomość ukryta za dobrym humanitarnym gestem _ - pisze _ Die Welt _.

Chodorkowski - podobnie jak jego partner biznesowy Płaton Lebiediew - odbywał karę 10 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności za domniemane przestępstwa gospodarcze, w tym pranie brudnych pieniędzy.

Biznesmeni byli sądzeni w dwóch procesach - w 2005 i 2010 roku. Pierwotnie byli skazani na 13 lat łagru, jednak w grudniu 2012 roku Prezydium Moskiewskiego Sądu Miejskiego skróciło im kary o dwa lata. W sierpniu 2013 roku Sąd Najwyższy złagodził im wyroki jeszcze o dwa miesiące.

Obaj przedsiębiorcy konsekwentnie odpierali wszystkie wysunięte wobec nich zarzuty, uważając je za sfabrykowane i politycznie umotywowane. Obaj odwoływali się też od wyroków, jednak ich apelacje były odrzucane. Obaj ubiegali się także o przedterminowe zwolnienie, argumentując, że odsiedzieli już więcej niż połowę wyroku. Również te wnioski zostały odrzucone.

Chodorkowski miał wyjść na wolność w sierpniu 2014 roku. Lebiediew opuści kolonię karną w maju 2014 roku. Gest Putina odbierany jest jako krok mający na celu złagodzenia międzynarodowej krytyki jego rządów przed rozpoczynającymi się 7 lutego 2014 roku zimowymi igrzyskami olimpijskimi w Soczi.

Chodorkowski urodził się 26 czerwca 1963 roku w rodzinie inżynierów chemików. W 1986 roku ukończył Moskiewski Instytut Technologii Chemicznych. Po studiach rozpoczął działalność gospodarczą, wykorzystując znajomości z czasów członkostwa w Komsomole.

W czasie rządów Borysa Jelcyna stał się jednym z oligarchów nowej Rosji. Później zaangażował się w promowanie w Rosji zachodnich standardów demokracji i społeczeństwa obywatelskiego. W 2001 roku założył fundację charytatywną Otwarta Rosja, która postawiła sobie za cel realizację projektów w dziedzinie kultury i edukacji.

W konflikt z Putinem popadł, gdy oskarżył jego otoczenie o korupcję i zaczął finansowo wspierać opozycyjne partie. W październiku 2003 roku został aresztowany, a jego koncern doprowadzono do bankructwa.

Wyrok na byłego szefa Jukosa spotkał się z międzynarodową krytyką. W 2011 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu orzekł, że Rosja naruszyła prawa Chodorkowskiego po jego aresztowaniu. Trybunał uznał za uzasadnioną skargę m.in. na _ nieludzkie i uwłaczające godności człowieka warunki przetrzymywania go w areszcie śledczym, a także w sali sądowej podczas przesłuchań _. Sędziowie odrzucili jednak inną skargę, wskazującą na motywy polityczne aresztowania i procesu Chodorkowskiego. Chodorkowski jest tegorocznym laureatem Nagrody Lecha Wałęsy.