Będzie przełom w sprawie polskiego na Litwie?

Pierwsze spotkanie zostało głównie poświęcone kwestii oświaty polskiej na Litwie, ale część uwag zaprezentowali także przedstawiciele mniejszości litewskiej w Polsce.

Litewski wiceminister oświaty Vaidas Bacis oraz polski wiceminister edukacji narodowej Mirosław Sielatycki oświadczyli po spotkaniu, że w ciągu tygodnia środowiska polskiej mniejszości w uzgodnieniu z narodowym centrum egzaminacyjnym na Litwie mają przedstawić swoją propozycję zmian dotyczącą egzaminu maturalnego. Polacy chcą, by zmiany można było wprowadzić dopiero za 12 lat, kiedy maturę będą zdawały dzieci z rocznika rozpoczynającego edukację.

_ - Nie wiem, czy to wszystko, co chcemy osiągnąć, da się osiągnąć. Drogą małych kroków można przejść wielkie odległości. Jeśli da się odsunąć ujednolicenie egzaminu maturalnego w czasie to będzie nasze zwycięstwo _ - powiedział po spotkaniu Czesław Dawidowicz, dyrektor polskiego gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Wilnie, członek zespołu eksperckiego.

Jak powiedział, najwięcej uwagi było poświęcone litewskiej ustawie, która zakłada daleko idące zmiany w szkołach polskich na Litwie. Dodał, że najwięcej kontrowersji wzbudziło ujednolicenie egzaminu z języka litewskiego we wszystkich szkołach na Litwie.

Poinformował, że konkrety zostaną wypracowane podczas następnego posiedzenia, które zaplanowane jest za tydzień w Warszawie. Podobnie mówili przedstawiciele resortów edukacji obu krajów.

Wiceminister Bacis pytany przez dziennikarzy o ewentualne zmiany do ustawy o edukacji mniejszości powiedział, że litewski premier nie upoważnił go do tego typu postanowień podczas spotkania w Druskiennikach.

_ - Potrzebne jest takie ciało, w którym możemy spokojnie porozmawiać i mamy na to dużo czasu _ - powiedział wiceminister edukacji Mirosław Sielatycki, który reprezentował stronę polską. Zastrzegł, że z drugiej strony czasu nie ma aż tak wiele. _ Bo zainteresowane osoby w szkołach oczekują od nas szybkich i konkretnych propozycji i rozwiązań, które byłyby satysfakcjonujące dla obu stron _ - wyjaśnił.

Powiedział, że jest lepiej niż było, bo prowadzone są rozmowy podczas których przedstawił on bardzo jasne stanowisko polskie w sprawie edukacji mniejszości polskiej.

Według niego, szkolnictwo mniejszości powinno być z zasady chronione. _ Mniejszym powinniśmy więcej pomagać. Zdajemy sobie sprawę, że będzie potrzeba wielu takich spotkań, jak to planowane za tydzień w Warszawie _ - tłumaczył Sielatycki.

Wcześniej, w poniedziałek poseł Akcji Wyborczej Polaków na Litwie Jarosław Narkiewicz mówił, że jego zdaniem ustawa powinna być zawieszona i znowelizowana. _ Takie jest nasze stanowisko i zostało ono przekazane naszym przedstawicielom, którzy uczestniczą w posiedzeniu ekspertów _ - powiedział.

Narkiewicz wyjaśnił, że chodzi o poprawki do dwóch artykułów ustawy o oświacie, przyjętej w marcu przez Sejm Litwy. Artykuły 30 i 38 określają zasady nauczania w szkołach mniejszości narodowych. Zdaniem litewskich Polaków realizacja tych założeń prowadzi do likwidacji szkoły polskiej na Litwie.

Tymczasem premier Andrius Kubilius uważa, że strona polska nie dysponuje obiektywną informacją ma temat ustawy o oświacie i dlatego - w jego ocenie - zadaniem ekspertów jest przekazanie rzeczywistego stanu rzeczy i doprowadzenie do zmiany krytycznego nastawienia Polski wobec sytuacji Polaków na Litwie.

Zespół ekspertów Polski i Litwy został powołany po niedawnym spotkaniu premiera Donalda Tuska z szefem litewskiego rządu Andriusem Kubiliusem, a w jego skład wchodzą przedstawiciele resortów edukacji z Polski i Litwy oraz członkowie mniejszości polskiej i litewskiej. Kolejne tury rozmów mają się odbywać na zmianę w Polsce i na Litwie.

Delegacji litewskiej przewodniczy wiceminister oświaty Vaidas Bacis. Społeczność polską w litewskiej delegacji reprezentują prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie Józef Kwiatkowski i dyrektor polskiego gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Wilnie Czesław Dawidowicz.

Wiceminister Sielatycki mówił, że nie spodziewa się efektów już po pierwszym spotkaniu. _ Będzie to przedstawienie stanowisk, ustalenie formuły współpracy, pokazanie argumentów, bo jeśli są one przedstawiane tylko poprzez media czy w formie listów protestacyjnych, nie mogą być w pełni skuteczne _ - tłumaczył Sielatycki.

Zgodnie z nową ustawą o oświacie od 2013 r. w szkołach litewskich i szkołach mniejszości narodowych egzamin maturalny z języka litewskiego zostanie ujednolicony. Tymczasem program nauczania litewskiego w szkołach litewskich i nielitewskich różni się; w szkołach litewskich zakres literatury litewskiej jest szerszy.

Ustawa zakłada też, że od 1 września w szkołach mniejszości narodowych lekcje historii i geografii Litwy oraz wiedzy o świecie w części dotyczącej Litwy mają być prowadzone w języku litewskim. W całości po litewsku będzie wykładany przedmiot o nazwie _ podstawy wychowania patriotycznego _.

Polacy na Litwie zapowiedzieli kolejną akcję protestacyjną w sprawie obrony polskiej oświaty.

W minionym tygodniu grupa rodziców uczniów polskich szkół złożyła w samorządzie wileńskim wniosek o zgodę na zorganizowanie pięciotysięcznego wiecu przed litewskim parlamentem. Wiec ma się odbyć w piątek 23 września, a zgodę na demonstrację władze Wilna mają wydać w środę.