Rozwód
Zgodnie z obowiązującymi przepisami rozwodu można żądać, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Jednak by mówić o zupełnym rozkładzie pożycia musi dojść do zerwania wszelkich więzi łączących małżonków, tzw. więzi duchowej, gospodarczej i fizycznej.
Drugą przesłanką umożliwiająca orzeczenie rozwodu jest istnienie trwałości rozkładu pożycia, co oznacza, iż powrót małżonków do siebie jest bezwzględnie wyłączony. Kodeks nie precyzuje terminu zerwania więzi Przesłanki zupełności i trwałości rozkładu pożycia muszą wystąpić łącznie.
_ Niezależnie od tego, pomimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, rozwód jest niedopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków, albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. _pomiędzy małżonkami, z upływem którego możemy mówić o tym, iż rozkład jest trwały. Zazwyczaj kluczowa jest tutaj ocena danej sprawy przez pryzmat doświadczenia życiowego, która pozwoli przyjąć tezę, iż powrót małżonków do siebie jest wykluczony.
Przesłanki zupełności i trwałości rozkładu pożycia muszą wystąpić łącznie.
Niezależnie od tego, pomimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, rozwód jest niedopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków, albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Spełnienie którejś z przesłanek wskazanych powyżej ocenia sąd w danej konkretnej sprawie.
Warto zaznaczyć, iż rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek, wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba, że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo, że odmowa jego zgody na rozwód w danych okolicznościach byłaby sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
W wyroku rozwodowym sąd orzekający rozwód rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem (o ile strony je posiadają) oraz obowiązku alimentacyjnym. Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie sąd w wyroku rozwodowym orzeka również o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków.
Warto zaznaczyć, iż w razie, jeżeli jeden z małżonków żąda podziału majątku wspólnego, sąd może również w wyroku rozwodowym takowego dokonać, ale tylko wtedy, o ile przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
Separacja
Od kilku lat, o ile pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację. Przesłanki zupełności rozkładu pożycia są identyczne jak w przypadku rozwodu. Różnica przy separacji polega na tym, iż między małżonkami nie jest konieczne spełnienie przesłanki trwałości rozkładu pożycia, która to jest obligatoryjna przy sprawie rozwodowej.
Podobnie jak przy rozwodzie pomimo zupełnego rozkładu pożycia, orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Należy pamiętać, co nie jest powszechnie znane, iż orzeczenie separacji ma _ Różnica przy separacji polega na tym, iż między małżonkami nie jest konieczne spełnienie przesłanki trwałości rozkładu pożycia, która to jest obligatoryjna przy sprawie rozwodowej. _skutki praktycznie takie, jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, z tą różnicą, iż małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć małżeństwa. Jedną z przesłanek wprowadzenia instytucji separacji kilka lat temu do kodeksu rodzinnego i opiekuńczego było m.in. to, iż o ile sprawa rozwodowa z prawnego punktu widzenia wyklucza reaktywowanie ,,pierwotnego" związku, o tyle na zgodne żądanie małżonków sąd może orzec o zniesieniu separacji.
Warto pamiętać, iż separację można orzec również na zgodne żądanie małżonków.
*Koszty postępowania *
W marcu br. zmieniła się ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, które dotyczą m.in. kosztów w sprawach o rozwód i separację. Obecnie opłatę stałą w kwocie PLN 600,00 pobiera się od pozwu o rozwód i separację. Przed wejściem w życie nowej ustawy sąd wyznaczał tzw. wpis stosunkowy, którego dolną i górną granicę wyznaczyła ustawa, zaś swobodę w wyznaczaniu wpisu miał sąd, przed którym zawisła konkretna sprawa.
Opłatę stałą w kwocie PLN 100,00 pobiera się od wniosku o separację na zgodne żądanie małżonków oraz o zniesienie separacji.
Nowym uregulowaniem jest to, iż sąd zwraca połowę uiszczonej opłaty w przypadku pozwu o rozwód lub separację w razie orzeczenia rozwodu lub separacji bez orzekania o winie stron.
Reasumując w zależności od przesłanek, które zaistnieją w konkretnej sprawie oraz interesu strony, małżonek będzie mógł domagać się rozwodu lub separacji. W każdej z tych spraw właściwy do wydania orzeczenia rozwodowego będzie sąd okręgowy, w okręgu którego małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania.
*Maciej Szermach *
Autor artykułu jest adwokatem LL.M, a także wspólnikiem w Kancelarii Prawnej BSO - Bramorski, Szermach, Okorowska - we Wrocławiu.