Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

Rękojmia i gwarancja - odpowiedzialność sprzedawców

0
Podziel się:

W prawie przewidziane są dwa tytuły odpowiedzialności za wadliwość rzeczy - ustawowy, dotyczący rękojmi oraz umowny, związany z gwarancją.

Rękojmia i gwarancja - odpowiedzialność sprzedawców

Dbałość o staranne badanie jakości sprzedawanego towaru leży przede wszystkim w interesie kupującego, ale także sprzedawcy, a to z uwagi na możliwość ponoszenia przez niego odpowiedzialności za wady rzeczy sprzedanej.

W prawie przewidziane są dwa tytuły odpowiedzialności za wadliwość rzeczy - ustawowy, dotyczący rękojmi oraz umowny, związany z gwarancją.

Problematyka rękojmi i gwarancji została ujęta przede wszystkim w dwóch głównych aktach prawnych. Należy do nich Kodeks cywilny (k.c.), odnoszący się w tej materii do sprzedaży zawieranej między podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą (tzw. umowy niekonsumenckie). Kolejnym aktem jest ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego która w sposób szczegółowy reguluje instytucję rękojmi i gwarancji udzielanych konsumentom (tzw. umowy konsumenckie).

Poniżej przedstawione zostaną zasady odpowiedzialności sprzedawców za jakość sprzedawanych przez nich towarów w ramach sprzedaży niekonsumenckiej.

Uprawnienia i roszczenia nabywcy rzeczy wadliwej

Kodeks cywilny przewiduje zakres gwarantowanych uprawnień i roszczeń, które przysługiwać będą przedsiębiorcy, który nabył wadliwy towar w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

1. *Rękojmia*

W razie ujawnienia wady rzeczy z przyczyny tkwiącej w rzeczy jeszcze przed chwilą jej wydania bądź zawarcia umowy lub w przypadku stwierdzenia przez nabywcę niezgodności towaru z zawartą umową, będą przysługiwać mu uprawnienia, których wyboru może dokonać samodzielnie, z zastrzeżeniem pewnych wyjątków.

Nabywca, który dokonał nabycia towarów oznaczonych co do gatunku (rzeczy niezindywidualizowane, np. klawiatury) może żądać od sprzedawcy dostarczenia takiej samej ilości towaru pozbawionego wad. Wraz z żądaniem naprawy nabywca może domagać się naprawienia szkody, którą poniósł na skutek opóźnienia po stronie sprzedawcy z wykonaniem umowy.

Kolejnym uprawnieniem jest żądanie usunięcia wady towaru oznaczonego co do tożsamości (rzeczy zindywidualizowane, np. określony precyzyjnie model samochodu, posiadający wyszczególnione cechy). Warunkiem skorzystania z uprawnienia jest pochodzenie towaru od jego wytwórcy oraz wyznaczenie przez nabywcę czasu do dokonania naprawy. Po jego upływie nabywca będzie mógł odstąpić od umowy. Sprzedawca może odmówić naprawy z powodu nadmiernych jej kosztów.

Skorzystanie z uprawnienia wymiany i naprawy towaru nie wyłącza uprawnienia odstąpienia od umowy albo żądania obniżenia ceny.

Obniżenie ceny albo odstąpienie od umowy (wraz z obowiązkiem zwrotu kosztów poniesionych przez nabywcę w związku z dokonaną wymianą) to ostateczne rozwiązania, z których będzie mógł skorzystać nabywca.

Przy odstąpieniu od umowy każdej ze stron przysługuje roszczenie dotyczące zwrotu tego, co zostało wydane kontrahentowi w ramach umowy sprzedaży (zwrot ceny, przedmiotu, kosztów transportu etc.). W przypadku obniżenia ceny, przyjmuje się, że obniżenie ceny będzie następowało w stosunku wartości rzeczy pozbawionej wady do wartości tej rzeczy, już po uwzględnieniu wad istniejących.

Nabywca według własnego wyboru może skorzystać z tych dwóch uprawnień. Możliwe będzie zastosowanie reguły obniżenia ceny, a następnie odstąpienia od umowy, w razie dalszego istnienia wadliwości towaru. Jednak odstąpienie od umowy nie będzie możliwe, jeżeli sprzedawca niezwłocznie dokona naprawy rzeczy lub wymiany na inną, wolną od wad. Co ważne, nabywca będzie mógł odstąpić od umowy, jeśli towar już wcześniej był oddany do naprawy lub wymiany, a wada rzeczy jest istotna.

Skorzystanie co najmniej z jednego powyżej przedstawionego uprawnienia może rodzić po stronie sprzedawcy dodatkową odpowiedzialność za szkodę poniesioną przez kupującego wskutek istnienia wady towaru.

Wadliwość kupionej rzeczy może spowodować wiele istotnych szkód, za które odpowiedzialnym będzie sprzedawca. Szkody te polegać mogą na powstaniu uszczerbku w dobrach także innych, niż rzecz objęta rękojmią. Nabywca może dochodzić odszkodowania także wówczas, gdy wartość rzeczy została zmniejszona z powodu napraw. Zakres odpowiedzialność obejmuje rzeczywiście poniesione szkody, ale także utracone przez nabywcę korzyści na skutek wadliwości rzeczy (np. niemożność zarobienia dodatkowych pieniędzy z powodu nieużyteczności wadliwego towaru, który służył do wykonywania usług przez nabywcę).

2. *Gwarancja*

Ochrona uprawnionego polega na przywróceniu posiadaczowi możliwości normalnego korzystania z objętego gwarancją przedmiotu, niezakłóconego przez jego wadliwość. Jednakże zakres uprawnień nabywcy zależy wyłącznie od treści gwarancji udzielonej przez sprzedawcę. Tak więc przepisy przewidują, że gwarant przede wszystkim powinien zobowiązać się do usunięcia wady fizycznej rzeczy bądź też do naprawienia rzeczy w taki sposób, by była ona zdatna do użytku.

Każdorazowo gwarancja może rozszerzać bądź ograniczać zakres roszczeń, które będą przysługiwać nabywcy. Przykładowo sprzedawca może przyjąć zobowiązanie bezpłatnej naprawy rzeczy, zastrzegając jednakowo szczegółowo warunki, które muszą powstać, by powstała zobowiązanie gwaranta.

Nie wolno jednakowoż zapominać, że kupujący ma zawsze swobodę wyboru pomiędzy realizacją uprawnień wynikających z tytułu ustawowej rękojmi jak i z tytułu uzyskanej gwarancji jakości. Zdaniem większości prawników może to rodzić skutek w postaci równoczesnego skorzystania z dwóch tytułów prawnych w przypadku stwierdzenia wady rzeczy. Skorzystanie z gwarancji nigdy nie będzie mogło wyłączyć roszczeń wynikających z rękojmi.

Może się zdarzyć taka sytuacja, że niewykonanie zobowiązania gwarancyjnego będzie uzasadniało żądanie nabywcy wymiany towaru z tytułu rękojmi lub odstąpienie od umowy sprzedaży, a w efekcie roszczenie o naprawienie szkody, jaką poniósł nabywca z powodu udowodnionej wadliwości rzeczy.

Przedstawiona powyżej charakterystyka rękojmi i gwarancji zasadza się na głównych aspektach przewidzianych przepisami prawa dla sprzedaży rzeczy ruchomych.

Przy uwzględnianiu każdego przypadku odpowiedzialności sprzedawcy za towar istotne znaczenie będzie odgrywała treść zawartej między stronami umowy. Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują możliwość ustalania przez strony zakresu odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Polega to między innymi na uprawnieniu wyłączenia, ograniczenia bądź rozszerzenia odpowiedzialności sprzedawcy, ponad to, co zostało uregulowane w Kodeksie.

Nie bez wpływu na zakres rękojmi i gwarancji może pozostać możliwość ugodowego rozwiązania sporu między kontrahentami. Najważniejszą jednak cechą gwarancji i rękojmi jest to, że ich zakres może być kształtowany przez strony umowy w zależności od ich interesów i oczekiwań. Oczywiście prawo ogranicza w pewnym stopniu swobodę kształtowania treści rękojmi i gwarancji, szczególnie w przypadku sprzedaży konsumenckiej. Jednakże jest to niezbędne z punktu widzenia zwiększenia ochrony prawnej słabszej strony umowy, jakim jest konsument.

Autorka jest aplikantką radcowską w kancelarii BSO Prawo & Podatki

prawo
wiadmości
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
KOMENTARZE
(0)