Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

Nowelizacja kodeksu cywilnego

0
Podziel się:

Nowelizacja kodeksu cywilnego wprowadza dłuższe terminy przedawnienia do dochodzenia roszczeń z czynów niedozwolonych.

Nowelizacja kodeksu cywilnego

W dniu 20.04 bieżącego roku Prezydent podpisał ustawę z dnia 16 lutego 2007 roku o zmianie ustawy - Kodeks Cywilny. Nowela ta wprowadza zmiany w treści przepisów regulujących terminy przedawnienia do dochodzenia roszczenia o naprawę szkody wyrządzonej czynami niedozwolonymi. Aktualne brzmienie art. 442 § 1 k.c. jest następujące:

„Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę."

Procedura legislacyjna

Sama nowelizacja została zainspirowana przez Rzecznika Praw Obywatelskich, który wystąpieniem do Ministra Sprawiedliwości z dnia 25.11.2004 roku, zwrócił uwagę na fakt, że „osoba uzyskująca pełną zdolność do czynności prawnych nie ma praktycznych szans na dochodzenie roszczeń deliktowych od sprawcy szkody, jeżeli od zdarzenia wyrządzającego szkodę upłynęło 10 lat." Jego zdaniem „wynika to z kategorycznego brzmienia art. 442 § 1 zd. 2 K.c. oraz z faktu, że dziecko osiągające pełnoletność nie może powoływać się na okoliczność, że przedstawiciel ustawowy nie spełniał należycie obowiązków reprezentacji dziecka."

W sierpniu 2006 roku Prezydent wniósł projekt zmiany k.c. W miedzy czasie Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z konstytucją zdanie 2 art. 442 § 1 k.c. ustalając moc obowiązującą tego przepisu do dnia 31.12.2007 roku.

Nowa regulacja

Problem terminu przedawnienia do dochodzenia roszczeń powstałych wskutek deliktu budził wiele wątpliwości, nie tylko w praktyce sądowej, ale także wśród komentatorów. Dotychczasowe brzmienie art. 442 § 1 k.c., a w szczególności zdania 2 tego przepisu podzieliło doktrynę prawa na dwa obozy.

_ „Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę." _Pierwszy z nich interpretował ten przepis w ten sposób, iż jego brzmienie nie budzi żadnych wątpliwości co do tego, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym przedawnia się zawsze po upływie dziesięciu lat od zdarzenia wywołującego szkodę. Bez znaczenia pozostaje nie tylko chwila powzięcia przez poszkodowanego wiadomości o szkodzie i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia, ale także chwila ujawnienia, a nawet powstania szkody. Niestety ujemną konsekwencją tego kierunku jest stwierdzenie, iż mogą wystąpić przypadki upływu terminu przedawnienia roszczeń zanim staną się wymagalne, a nawet zanim w ogóle powstaną.

Przeciwnicy tego stanowiska twierdzą, że art. 442 § 1 zdanie drugie k.c. nie stanowi wyjątku od zasady, iż roszczenie odszkodowawcze nie może ulec przedawnieniu zanim wystąpi szkoda. Za takim stanowiskiem przemawiają przede wszystkim względy natury „słusznościowej". Niestety może to pozbawić niektóre osoby ochrony swoich praw z uwagi na fakt, że przedawnieniu ulegną roszczenia, które de facto jeszcze nie powstały. Dotyczy to w szczególności szkód na osobie, związanych z błędami w leczeniu albo wyrządzonych osobom małoletnim.

Także Sąd Najwyższy podzielił pierwszą z powyższych interpretacji w swojej uchwale z dnia 17.02.2006 roku, kategorycznie stwierdzając, iż „roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę (art. 442 § 1 zdanie drugie k.c.), bez względu na to, kiedy szkoda powstała lub się ujawniła."

Wobec takiego stanu rzeczy, podjęto działania mające na celu zmianę kontrowersyjnej regulacji. Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu termin przedawnienia został wydłużony z dziesięciu do dwudziestu lat, w sytuacji gdy szkoda wynikła ze zbrodni lub występku.

_ Wprowadzono proponowaną przez Rzecznika Praw Obywatelskich regulację rozszerzającą prawa małoletnich. W ich przypadku przedawnienie roszczeń nie może nastąpić wcześniej niż z upływem dwóch lat od uzyskania przez nie pełnoletności. _Natomiast w razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może się skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Usunięto więc regulację, która ograniczała terminem dochodzenie roszczeń o naprawienie szkody na osobie.

Dodatkowo wprowadzono proponowaną przez Rzecznika Praw Obywatelskich regulację rozszerzającą prawa małoletnich. W ich przypadku przedawnienie roszczeń nie może nastąpić wcześniej niż z upływem dwóch lat od uzyskania przez nie pełnoletności.

Należy jednak pamiętać, iż nie wszystkie roszczenia, o których była mowa powyżej, od razu będą miały wydłużone okresy przedawnienia. Nowelizacja przewiduje bowiem, iż do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie zmiany, a według przepisów dotychczasowych w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, stosuje się nowe przepisy.

Autor jest aplikantem radcowskim w kancelarii BSO - Prawo & Podatki - Bramorski Szermach Okorowska we Wrocławiu; www.bramorski.pl

prawo
wiadmości
okiem eksperta
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
KOMENTARZE
(0)