Trwa ładowanie...
Notowania
Przejdź na
aktualizacja

Kiedy wierzyciel może skorzystać z wykonania zastępczego

0
Podziel się:

Wykonanie zastępcze jest możliwe tylko w przypadku zwłoki dłużnika albo gdy nie zrealizuje on zobowiązania. Dokonanie go na koszt dłużnika zależy od zgody sądu.

Kiedy wierzyciel może skorzystać z wykonania zastępczego

Istotą zawieranych umów funkcjonujących w obrocie prawnym jest ich realizacja zgodnie z ich treścią. Niestety, zdarza się, że cel umowy nie zostaje spełniony i umowa pozostaje niewykonana. Wtedy wierzyciel może skorzystać z instytucji wykonania zastępczego uregulowanej w art. 480 Kodeksu cywilnego.

W jakich okolicznościach można skorzystać z wykonania zastępczego? Najlepiej przedstawić to na przykładzie. Dwie osoby fizyczne zawierają ze sobą umowę, na podstawie której jedna z nich zobowiązuje się do wykopania dołu na 3 metry, w którym gromadzone mają być odpady naturalne, a druga do zapłaty wynagrodzenia za taką czynność. Strona zobowiązana do wykonania wykopu nie realizuje go w terminie, tym samym popadając w zwłokę. Wierzyciel pozbawiony w takim przypadku świadczenia dłużnika nie może zmusić dłużnika do wywiązania się z jego obowiązków i do realizacji umowy, co często prowadzi do poniesienia przez niego szkody. Jednakże wierzyciel ma prawo skorzystać z instytucji wykonania zastępczego przewidzianej w kodeksie cywilnym, co pozwoli mu na osiągnięcie zamierzonego celu zawartej umowy i uniknięcie konsekwencji związanych z jej niewykonaniem.

Instytucję wykonania zastępczego reguluje art. 480 Kodeksu cywilnego, który daje możliwość wierzycielowi zwrócenia się do sądu o upoważnienie do wykonania zastępczego w przypadku zwłoki dłużnika, który nie spełnia świadczenia do którego był zobowiązany (czynienie) lub też jeżeli według umowy zobowiązany był do zaniechania pewnych czynności a wbrew umowie, dokonuje tych czynności, tym samym doprowadzając do niewykonania zobowiązania.

[ ( http://static1.money.pl/i/h/136/t128904.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/jak;odzyskac;pieniadze;gdy;dluznik;wyprowadza;majatek,94,0,755294.html) Jak odzyskać pieniądze, gdy dłużnik wyprowadza majątek?
Omawiany przepis będzie miał w przeważającej większości zastosowanie do zobowiązań polegających na czynieniu, gdyż umów polegających na zobowiązaniu się do nie czynienia jest stosunkowo mało. Dokonanie czynności na koszt dłużnika może nastąpić tylko za uprzednią zgodą sądu. Tryb taki podyktowany jest ochroną pozycji dłużnika w stosunku prawnym z którego wynika czynność, do której ma upoważnić sąd. Ochrona ta polega na tym, że jeżeli wykonanie zastępcze doprowadziłoby do podjęcia przez wierzyciela nieuzasadnionych i nadmiernie obciążających osobę dłużnika czynności, to do upoważnienia takiego nie dojdzie.

Przepis § 3 omawianego artykułu daje dodatkową możliwość wierzycielowi, polegającą na wykonaniu zastępczym czynności do której był zobowiązany dłużnik bez zgody sądu w sytuacjach nagłych (tzw. samopomoc). Jednakże wierzyciel musi liczyć się z tym, że wykonanie takie odbywa się na jego ryzyko. Będzie musiał on w okolicznościach danego przypadku udowodnić nagłość wypadku. W przeciwnym razie naraża się na odpowiedzialność odszkodowawczą.

Wierzycielowi, który żąda upoważnienia przez sąd do wykonania czynności na koszt dłużnika przysługuje równolegle roszczenie o naprawienie szkody, która wynikła z powodu nie wykonania zobowiązania (Art. 480 § 1 _ in fine _k.c.)

Tryb postępowania w przypadku *wykonania *zastępczego

[ ( http://static1.money.pl/i/h/113/t80497.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/lista;wierzytelnosci;w;postepowaniu;upadlosciowym,109,0,652397.html) Lista wierzytelności w postępowaniu upadłościowym
Podkreślenia wymaga fakt, że wykonanie zastępcze będzie możliwe tylko w przypadkach zwłoki dłużnika a nie w przypadku opóźnienia w spełnieniu świadczenia oraz w przypadku niewykonania zobowiązania, a nie jego nienależytego wykonania. Jeżeli dojdzie do zwłoki w wykonaniu świadczenia, do którego była zobowiązana jedna ze stron stosunku prawnego a tym samym do jego niewykonania, druga strona po bezskutecznym wezwaniu do dobrowolnego wykonania czynności zgodnie z umową może żądać upoważnienia przez sąd do jej dokonania na koszt tej strony, która popadła w zwłokę.

Uprawnienie to realizuje się w drodze stosownego powództwa. To sąd decyduje, czy wierzyciel może dokonać takiej czynności na koszt dłużnika biorąc pod uwagę charakter umowy oraz jej ekonomiczne znaczenia dla strony, która z takim żądaniem do sądu się zwraca. Jeżeli sąd stwierdzi, że żądanie wierzyciela jest uzasadnione i nie ma przeszkód prawnych (ewentualne naruszenie interesu dłużnika) do zezwolenia na dokonanie czynności wykonania zastępczego, to upoważni wierzyciela do dokonania takiej czynności.

Co zrobić po uzyskaniu upoważnienia do wykonania zastępczego?

Wyrok sądu wydany w procesie ma charakter wyroku konstytutywnego, czyli tworzącego po stronie wierzyciela konkretnie wskazane uprawnienie. Wierzyciel legitymujący się takim wyrokiem może wykonać świadczenie, do którego był zobowiązany dłużnik na jego koszt- osobiście, albo przy udziale osób trzecich. Wierzyciel może po uzyskaniu upoważnienia zawrzeć z osobą trzecią umowę, na podstawie której osoba trzecia spełni świadczenie, za co wierzyciel jej zapłaci albo za zgodą tej osoby zawrze umowę, mocą której to dłużnik niewykonanej umowy stanie się dłużnikiem osoby trzeciej.

Na dłużniku w przypadku, gdy nie stanie się on dłużnikiem osoby trzeciej ciąży obowiązek zwrotu kosztów wykonania zastępczego. Na podstawie wyroku wydanego przez sąd, wierzyciel może po nadaniu przez sąd takiemu orzeczeniu klauzuli wykonalności wszcząć postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi o zwrot poniesionych kosztów. Taka ewentualność nastąpi w momencie, gdy dłużnik nie będzie chciał zwrócić wierzycielowi poniesionych kosztów dobrowolnie.

Wykonanie zastępcze uregulowane w innych przepisach

Instytucję wykonania zastępczego przewidują również inne przepisy kodeksu cywilnego. Takim przepisem będzie art. 479 k.c. Dotyczy on umów, w których przedmiotem świadczenia są rzeczy oznaczone co do gatunku. Stanowi on, że: _ jeżeli przedmiotem świadczenia jest określona ilość rzeczy oznaczonych co do gatunku, wierzyciel może w razie zwłoki dłużnika nabyć na jego koszt taką samą ilość rzeczy tego samego gatunku albo żądać od dłużnika zapłaty ich wartości, zachowując w obu wypadkach roszczenie o naprawienie szkody wynikłej ze zwłoki. _

[ ( http://static1.money.pl/i/h/170/t77994.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/weksle;in;blanco;-;wygodne;zabezpieczenie;wierzytelnosci,57,0,825657.html) Weksle in blanco - wygodne zabezpieczenie wierzytelności
Wierzyciel w przypadku zwłoki dłużnika ma tu więc możliwość samodzielnego nabycia na koszt dłużnika takiej samej ilości rzeczy tego samego gatunku albo może żądać od dłużnika zapłaty ich wartości. Nabycie rzeczy na koszt dłużnika jest aktem samopomocy wierzyciela, nie wymagającym tak jak w przypadku art. 480 § 2 k.c. upoważnienia sądu. Wierzyciel nabywając rzeczy oznaczone co do gatunku, winien zastosować się do wymagań wynikających z art. 357 k.c.

Jeżeli jakość rzeczy nie wynika ani z przepisów lub czynności prawnej, ani też z okoliczności, powinien nabyć rzeczy średniej jakości. W razie gdyby wierzyciel nabył rzeczy o wyższej jakości, za ewentualną nadwyżkę wartości dłużnik nie będzie odpowiadał. Przepis art. 479 k.c. nie wymaga od wierzyciela szczególnego trybu działania. Jeżeli dojdzie do zastępczego nabycia rzeczy oznaczonych co do gatunku, wierzyciel powinien poinformować dłużnika o dokonanym zakupie i wezwać go do zapłaty poniesionych przez niego kosztów kalkulowanych według ceny rynkowej. Wierzyciel niezależnie od powyższych uprawnień zachowuje możliwość dochodzenia roszczenia o naprawienie szkody wynikłej na skutek zwłoki dłużnika.

[ ( http://static1.money.pl/i/h/37/t86053.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/bankowy;tytul;egzekucyjny;-;co;oznacza;w;praktyce,231,0,599271.html) Bankowy tytuł egzekucyjny - co oznacza w praktyce?
Funkcją instytucji wykonania zastępczego jest podjęcie przez wierzyciela czynności zmierzających do wykonania zobowiązania zgodnie z jego treścią, tj. zaspokojenie interesu wierzyciela w wypadku, gdy dłużnik zwleka ze spełnieniem świadczenia. Racjonalnym rozwiązaniem w zawieranych umowach, zabezpieczającym ich realizację i przeciwdziałającym eskalacji sporu w razie niewykonania umowy, jest zawarcie odpowiedniej klauzuli o wykonaniu zastępczym.

Klauzula taka służy interesom obu stron i wzmacnia zawiązany między nimi stosunek prawny. Postulat jej powszechnego stosowania należy ocenić pozytywnie, jako wzmacniający pewność obrotu zwłaszcza w stosunkach obustronnie profesjonalnych. Celowym wydaje się więc jak najszersze propagowanie tej mało znanej instytucji w obrocie gospodarczym i uświadomienie profesjonalnym uczestnikom obrotu często nie docenianych korzyści umieszczania stosownych klauzul w zawieranych umowach.

Czytaj w Money.pl
[ ( http://static1.money.pl/i/h/75/t17227.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/jak;zlozyc;skarge;na;komornika,90,0,816730.html) Jak złożyć skargę na komornika Środkiem dyscyplinowania opieszałego komornika może być częste kierowanie do niego zapytań o bieżące szczegóły prowadzonej egzekucji.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/113/t80497.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/kiedy;mozna;skorzystac;z;potracenia;wzajemnych;wierzytelnosci,206,0,771278.html) Kiedy można skorzystać z potrącenia wzajemnych wierzytelności Dopuszczalność potrącenia ustawodawca uzależnia od wzajemności wierzytelności, czyli sytuacji w której podmioty są względem siebie jednocześnie dłużnikami i wierzycielami.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/218/t20698.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/ochrona;wierzyciela;w;razie;niewyplacalnosci;dluznika,144,0,790416.html) Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika Czym jest instytucja _ skargi pauliańskiej _ i kiedy można ją zastosować.

Autor jest aplikantem radcowskim w Kancelarii Radców Prawnych K&L Legal Granat i Wspólnicy Sp.k.

porady
porady prawne
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
Źródło:
K&L LEGAL
KOMENTARZE
(0)