*1. Stan faktyczny *
W przedmiotowej sprawie zmarły — spadkodawca pozostawił majątek, który stanowi masę spadkową. Zmarły nie sporządził testamentu. Spadkodawca nie miał żony ani dzieci. Jedynymi żyjącymi członkami rodziny są: siostra spadkodawcy, siostrzenica spadkodawcy wraz z małżonkiem, rodzeństwo (siostra), zstępni rodzeństwa (trzy córki).
*2. Stan prawny *
Zgodnie z zasadą dziedziczenia przyjętą w prawie polskim, w przypadku braku testamentu dochodzi do dziedziczenia z mocy ustawy.
W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz małżonek spadkodawcy. Wskazane osoby dziedziczą w częściach równych, z zastrzeżeniem wprowadzonym przez ustawodawcę w trosce o interes małżonka spadkodawcy dziedziczącego w zbiegu z dziećmi spadkodawcy, że część przypadająca w takim przypadku małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku (art. 931 1 kodeksu cywilnego, w skrócie kc). Z kolei 2 art. 931 kc wskazuje, że jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.
W braku zstępnych spadkodawcy (dzieci spadkodawcy), w drugiej kolejności powołani są do spadku z ustawy jego małżonek, rodzice i rodzeństwo (art. 932 1 kc). Analogicznie jak w przypadku dziedziczenia przez małżonka w zbiegu z dziećmi spadkodawcy, w trosce o interes małżonka ustawodawca wprowadził zasadę, że udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu bądź z rodzicami, bądź z rodzeństwem, bądź z rodzicami i rodzeństwem spadkodawcy, wynosi połowę spadku (art. 932 2 kc).
Kwestię zachówku reguluje art. 991 kc, który wprowadza zamknięty katalog osób, którym przysługuje prawo do zachówku, pod warunkiem, że byliby powołani do spadku z ustawy. Są to zstępni spadkodawcy (dzieci spadkodawcy, zaś w przypadku gdy te nie dożyły otwarcia spadku, ich dzieci itd.), małżonek spadkodawcy oraz rodzice spadkodawcy. Wysokość zachówku uzależniona jest od tego, czy uprawniony do zachowku spełnia wskazane w ustawie przesłanki (trwała niezdolność do pracy albo małoletniość) bądź nie spełnia wskazanych przesłanek. W pierwszym przypadku tytułem zachówku należą się uprawnionemu dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadały jako spadkobiercy ustawowemu, w drugim przypadku połowa wartości tego udziału.
3. Stan prawny w kontekście stanu faktycznego
W związku z tym, że zmarły — spadkodawca nie miał żony ani dzieci, w drugiej kolejności do spadku powołani z ustawy byliby rodzice i rodzeństwo. W sytuacji, gdyby rodzice zmarłego nie żyli w chwili otwarcia spadku, siostra spadkodawcy dziedziczyłaby z mocy ustawy całość spadku. Pozostali krewni spadkodawcy, za wyjątkiem rodzeństwa spadkodawcy, są poza kręgiem spadkobierców ustawowych.
Zgodnie z prawem siostra spadkodawcy, mimo iż należy do kręgu spadkobierców ustawowych, nie może się domagać zachówku z uwagi na zamknięty katalog osób, którym przysługuje prawo żądania zachówku (wskazano je wyżej). Tym bardziej, pozostali żyjący krewni spadkodawcy nie spełniają ustawowych przesłanek, a co za tym idzie nie mają prawa domagania się zachówku.