110/7/A/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 8 października 2013 r.

Sygn. akt U 1/13

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Kotlinowski - przewodniczący

Małgorzata Pyziak-Szafnicka - sprawozdawca

Stanisław Rymar,

po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 października 2013 r., wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o zbadanie zgodności:

§ 106 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. Nr 38, poz. 249, ze zm.) z art. 41 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.) oraz z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417, z 2009 r. Nr 56, poz. 459 i Nr 178, poz. 1375, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654) umorzyć postępowanie w sprawie.

UZASADNIENIE

I

1. We wniosku z 30 stycznia 2013 r. Rzecznik Praw Obywatelskich (dalej: Rzecznik) wniósł o stwierdzenie niezgodności § 106 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. Nr 38, poz. 249, ze zm.; dalej: rozporządzenie) z art. 41 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.; dalej: u.s.p.) oraz z art. 92 ust. 1 Konstytucji.

Zakwestionowany we wniosku § 106 ust. 1 rozporządzenia zawiera, zdaniem Rzecznika, samoistną regulację dotyczącą zawieszania postępowania przez sąd, który wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego w trybie określonym w art. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zdaniem wnioskodawcy, kwestionowana regulacja nie znajduje oparcia w przepisach rangi ustawowej - zarówno w art. 41 § 1 u.s.p. (bezpośredniej podstawie prawnej do wydania rozporządzenia), jak i w art. 3 ustawy o TK, art. 177 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) czy też art. 22 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.). Rzecznik stwierdził, że Minister Sprawiedliwości nie został upoważniony do uregulowania zasad postępowania sądu w sytuacji, gdy ten wystąpi do Trybunału Konstytucyjnego w trybie art. 3 ustawy o TK. Zwrócił uwagę, że wszystkie materie, o których mowa w art. 41 § 1 u.s.p., dotyczą działalności administracyjnej, a nie jurysdykcyjnej sądów, a zaskarżony przepis - bez wątpienia i wbrew upoważnieniu ustawowemu - odnosi się do sfery wymierzania sprawiedliwości (sfery jurysdykcyjnej).

Powyższe wątpliwości skłoniły Rzecznika Praw Obywatelskich do stwierdzenia, że kwestionowany przepis jest niezgodny zarówno z art. 41 § 1 u.s.p., jak i art. 92 ust. 1 Konstytucji.

2. W stanowisku pisemnym z 4 kwietnia 2013 r. Minister Sprawiedliwości wystąpił o uznanie, że § 106 ust. 1 rozporządzenia jest niezgodny z art. 41 § 1 u.s.p. oraz z art. 92 ust. 1 Konstytucji.

Minister podzielił w pełni wątpliwości wnioskodawcy oraz dodał, że trwają prace legislacyjne dążące do zmiany obecnego stanu prawnego, zarówno w zakresie dotyczącym samego rozporządzenia, jak i k.p.c.

II

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Rzecznik Praw Obywatelskich złożył do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o skontrolowanie konstytucyjności § 106 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. Nr 38, poz. 249, ze zm.; dalej: rozporządzenie) z art. 41 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.) oraz z art. 92 ust. 1 Konstytucji.

2. W toku postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym zakwestionowany przepis utracił moc obowiązującą. Na podstawie § 1 pkt 16 rozporządzenia z dnia 18 lipca 2013 r. zmieniającego rozporządzenie - Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. poz. 895) wskazany przez Rzecznika § 106 ust. 1 został uchylony z dniem 15 sierpnia 2013 r.

Zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) Trybunał Konstytucyjny umarza postępowanie, jeżeli akt normatywny w zakwestionowanym zakresie utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał.

Trybunał Konstytucyjny nie znajduje podstaw do przyjęcia, aby w niniejszej sprawie zachodziły przesłanki zawarte w art. 39 ust. 3 ustawy o TK, umożliwiającym orzekanie o przepisach, które utraciły już moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia, jeżeli jest to „konieczne dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw”. Art. 39 ust. 3 ustawy o TK, jak wskazuje dotychczasowa praktyka orzecznicza Trybunału (zob. postanowienie z 30 marca 2009 r., sygn. K 28/07, OTK ZU nr 3/A/2009, poz. 42 i orzeczenia tam powołane), może być stosowany w sprawach o abstrakcyjną kontrolę przepisów, jednak przepis ten, jako wyjątek od ogólnej zasady orzekania wyłącznie o przepisach obowiązujących, nie może być interpretowany rozszerzająco.

Z tych względów Trybunał postanowił o umorzeniu postępowania w sprawie kontroli art. 106 § 1 rozporządzenia, na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK.

Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.

2