Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-01-12 - Tw 22/10
Repertorium:Tw | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania wniosków organów i organizacji, wymienionych w art. 191 ust. l pkt 3-5 Konstytucji podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Tw 22/10
Tytuł:Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-01-12
Opis: 
Publikacja w Z.U.Z.U. 2012 / 1B / 2

2/1/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 12 stycznia 2012 r.

Sygn. akt Tw 22/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stanisław Biernat - przewodniczący

Marek Zubik - sprawozdawca

Piotr Tuleja,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 sierpnia 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi Konfederacji Pracodawców Polskich,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

1. W dniu 28 maja 2010 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek Konfederacji Pracodawców Polskich (dalej: KPP albo Konfederacja) o zbadanie zgodności art. 5 ust. 1, art. 8, art. 10 ust. 7, art. 11 ust. 2 i art. 13 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. Nr 26, poz. 306, ze zm.; dalej: ustawa o wynagradzaniu) z art. 65 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 18 stycznia 2011 r. wnioskodawca został wezwany do usunięcia, w terminie 7 dni od dnia doręczenia zarządzenia, braków formalnych wniosku, przez: wskazanie ogólnokrajowej władzy KPP uprawnionej, zdaniem wnioskodawcy, do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego (art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji) w niniejszej sprawie, z odniesieniem się w szczególności do kompetencji trzech odrębnych organów statutowych: Zgromadzenia Ogólnego (§ 15 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 16 ust. 1 Statutu Konfederacji Pracodawców Polskich; dalej: statut), Prezydium (§ 15 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 21 ust. 1 statutu), Prezydenta (§ 15 ust. 1 pkt 3 w zw. z § 22 ust. 1 in fine oraz 23 ust. 1 pkt 11 statutu); wskazanie podstawy prawnej zobowiązania Prezydenta KPP - w uchwale nr 3/07/05/10 Prezydium KPP - „do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału”, w szczególności w kontekście § 23 ust. 1 pkt 11 statutu; powołanie przepisu prawa wskazującego, że złożenie wniosku o zbadanie konstytucyjności art. 5 ust. 1, art. 8, art. 10 ust. 7, art. 11 ust. 2 i art. 13 ustawy o wynagradzaniu, które dotyczą pracowników, mieści się w zakresie działania KPP oraz uzasadnienie tego stanowiska (w szczególności z uwzględnieniem postanowienia pełnego składu Trybunału Konstytucyjnego z 28 stycznia 2004 r., Tw 74/02, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 2, podjętego po wydaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 7 maja 2001 r., K 19/00, OTK ZU nr 4/2001, poz. 82, który został powołany we wniosku; uzasadnienie, dlaczego wnioskodawca domaga się zbadania zgodności kwestionowanych przepisów z art. 65 ust. 1 Konstytucji, występując w interesie „pracowników co do zasad i trybu kształtowania wynagrodzenia za pracę”, jeżeli KPP określiła się mianem organizacji pracodawców; wskazanie podstawy prawnej przekazania głosów „przez nieobecnych” Prezydentowi KPP i podjęcia uchwały wg takiej formuły na posiedzeniu Prezydium KPP w dniu 7 maja 2010 r.; doręczenie listy obecności wraz z podpisami z posiedzenia Prezydium KPP w dniu 7 maja 2010 r.

3. W piśmie z 3 lutego 2011 r. wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych braków formalnych wniosku.

4. Postanowieniem z 1 sierpnia 2011 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania wnioskowi dalszego biegu.

4.1. Trybunał Konstytucyjny wskazał na brak uchwały (lub inaczej nazwanego rozstrzygnięcia), w której podmiot legitymowany wyraziłby wolę wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie hierarchicznej kontroli zgodności norm, jako okoliczność przesądzającą o niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym; Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

4.2. Trybunał Konstytucyjny stwierdził ponadto, że podpisanie przez podmiot nieuprawniony pisma z 4 lutego 2011 r. (data nadania) było równoznaczne z nieusunięciem braków formalnych wniosku w wyznaczonym terminie (art. 36 ust. 3 ustawy o TK).

4.3. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania wnioskowi dalszego biegu z uwagi na oczywistą bezzasadność zarzutu rozpatrywaną w odniesieniu do ograniczonej rzeczowo legitymacji organizacji (konfederacji) pracodawców.

4.4. Trybunał Konstytucyjny uznał, że wyznaczony we wniosku zakres zaskarżenia wykracza poza granice ograniczonej rzeczowo legitymacji procesowej przysługującej ogólnokrajowym władzom organizacji pracodawców (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).

4.5. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego zarzut niekonstytucyjności, stawiany kwestionowanym przepisom rozpatrywanym bez związku z uregulowaniami określającymi sposób wynagradzania pracowników faworyzowanych, cechowała oczywista bezzasadność.

4.6. Trybunał Konstytucyjny uznał ponadto, że żądanie oceny zaskarżonych przepisów w aspekcie celowości spowodowało niedopuszczalność wydania orzeczenia.

5. W dniu 16 sierpnia 2011 r. wnioskodawca złożył zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 sierpnia 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 ustawy o TK wnioskodawcy przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania wnioskowi dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje skutecznie wniesione zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 3 lit. b w zw. z art. 36 ust. 6-7 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

2. Na wstępie należy zwrócić uwagę, że argumentacja zażalenia opiera się zasadniczo na odesłaniu do pisma z 3 lutego 2011 r. zatytułowanego „Uzupełnienie braków formalnych wniosku”, „w którym zostało zawarte dodatkowe uzasadnienie do wystąpienia z niniejszym wnioskiem”, ale które pochodziło od podmiotu nieuprawnionego. Jak trafnie stwierdził Trybunał w zaskarżonym orzeczeniu, wobec braku, po pierwsze, podstawy prawnej do zobowiązania (przez Prezydium) Prezydenta do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego, po drugie zaś - samoistnej decyzji Prezydenta, wyrażającej wolę takiego wystąpienia, odpadła kwestia umocowania innego podmiotu do jej wykonania. W świetle powyższego nieusunięcie braków formalnych wniosku w wyznaczonym terminie zostało prawidłowo wskazane w zaskarżonym orzeczeniu jako podstawa odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o TK.

3. Niezależnie od powyższego Trybunał Konstytucyjny rozpatrzył pozostałe zarzuty zażalenia.

4. KPP twierdzi, że w niniejszej sprawie kieruje się „doświadczeniem w zakresie składania wniosku do Trybunału Konstytucyjnego”. Zdaniem wnioskodawcy „uzasadnienie postanowienia z dnia 1 sierpnia 2011 r. (…) może rodzić wątpliwości, czy Trybunał Konstytucyjny kieruje się ustalonymi regułami odnośnie do przyjmowania wniosków do dalszego rozpoznania”.

4.1. Ustosunkowując się do przywołanego stanowiska, trzeba podkreślić, że badanie legitymacji w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym następuje każdorazowo i ogranicza się wyłącznie do konkretnego wniosku, który inicjuje rozpoznanie wstępne. Oznacza to, że wynik tej analizy zależy w danym przypadku od okoliczności rozpatrywanej sprawy. Tym samym należy zastrzec, że uznanie zdolności wnioskowej w jednej sprawie nie przekłada się automatycznie na stwierdzenie jej istnienia w innej, ani tym bardziej we wszystkich przyszłych postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Rolą Trybunału Konstytucyjnego jest zbadanie legitymacji wnioskodawcy w rozpatrywanej sprawie, nie zaś odnoszenie się do argumentacji przedstawionej we wnioskach złożonych przez dany podmiot w poprzednich postępowaniach. W konsekwencji, polski sąd konstytucyjny nie może sugerować się poglądem wyrażonym w orzeczeniu, które wydał w ramach innego postępowania. Trybunał Konstytucyjny ocenia legitymację procesową podmiotu występującego z wnioskiem, biorąc pod uwagę konkretne okoliczności rozpatrywanej sprawy.

Z powyższych względów nie można wykluczyć sytuacji, w której Trybunał Konstytucyjny odmówi nadania dalszego biegu wnioskowi pochodzącemu od podmiotu, którego zdolność wnioskowa została stwierdzona w poprzednim postępowaniu. Może się bowiem okazać, że legitymacja procesowa podmiotu, który poprzednio wszczął procedurę na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, nie zostanie uznana w kolejnym postępowaniu z uwagi na charakterystyczne wyłącznie dla tej sprawy (niewystępujące w poprzednich postępowaniach) okoliczności.

4.2. KPP podkreśla w zażaleniu, że „wnioskodawca w piśmie z dnia 3 lutego 2011 roku wyjaśnił, jaki podmiot, zgodnie ze Statutem Konfederacji Pracodawców Polskich jest uprawniony do występowania w jej imieniu z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego oraz jakie znaczenie prawne należy nadać uchwale Prezydium KPP z dnia 7 maja 2010 r.”. KPP - powołując się na § 22 ust. 1 statutu, określający samoistne kompetencje Prezydenta - wyraziła przekonanie, że w niniejszej sprawie „ogólnokrajową władzą Konfederacji Pracodawców Polskich (obecnie Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej) uprawnioną do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego jest Prezydent”, natomiast załączyła „do przedmiotowego wniosku uchwałę Prezydium KPP z dnia 7 maja 2010 r. uprawniającą Prezydenta (…) do występowania z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego”.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego nie można uznać, że „Prezydent (…) działa na podstawie uchwały Prezydium”. Oznaczałoby to bowiem, że władzą legitymowaną do wyrażenia woli w sprawie wystąpienia z wnioskiem (wnioskodawca w sensie materialnym) jest Prezydium, co byłoby równoznaczne z ograniczeniem funkcji Prezydenta do wykonania woli tego pierwszego organu, czyli wystąpienia z wnioskiem (wnioskodawca w sensie formalnym). W konsekwencji, powodowałoby to naruszenie jego statutowych kompetencji, obejmujących podejmowanie decyzji w innych sprawach, niezastrzeżonych do kompetencji innych organów Konfederacji (§ 23 ust. 1 pkt 11) oraz reprezentowanie Konfederacji na zewnątrz (§ 22), których realizacja nie zależy (charakter samoistny) od inicjatywy innego organu KPP. Wymaga nadto podkreślenia, że - wbrew przekonaniu wnioskodawcy - uprawnienia Prezydium do przygotowania planów działania KPP nie można utożsamiać z wystąpieniem z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego (w szczególności - w rozumieniu materialnym) ani z możnością zobowiązania innego podmiotu (w tym Prezydenta) do dokonania takiej czynności (aspekt formalny).

Trybunał Konstytucyjny przypomina, że wnioskodawca - z uwagi na ciążący na nim obowiązek wykazania, który z jego organów jest „ogólnokrajową władzą” w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji - ponosi, z oczywistych względów, konsekwencje wynikające z braku koherencji pomiędzy podjętymi działaniami a uregulowaniami statutu.

Należy zatem podkreślić, że Trybunał Konstytucyjny, po skonfrontowaniu z postanowieniami statutu, po pierwsze, dokonanych uprzednio przez KPP czynności zmierzających do wniesienia o kontrolę hierarchicznej zgodności norm, po drugie, przedstawionego przez wnioskodawcę uzasadnienia jego legitymacji, stwierdził prawidłowo, że uchwały Prezydium nr 3/07/05/10 z 7 maja 2010 r. nie można uznać za podstawę prawną wniosku, który wpłynął do Trybunału 28 maja 2010 r. W konsekwencji, brak uchwały, w której podmiot legitymowany wyraża wolę wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, został trafnie wskazany jako podstawa odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w oparciu o przesłankę niedopuszczalności wydania orzeczenia.

4.3. KPP twierdzi, że „nie sposób uznać, iż wnioskodawca przekroczył zakres legitymacji >>rzeczowej<< do wniesienia niniejszego wniosku”. Argumentację swoją opiera na powołanym w drodze analogii wyroku z dnia 1 lipca 2008 r. zapadłym w sprawie o sygn. K 23/07 (OTK ZU nr 6/A/2008, poz. 100).

Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że pomiędzy obiema sprawami występują zasadnicze różnice. Trybunał Konstytucyjny dostrzega przede wszystkim odmienny zakres zaskarżenia. W sprawie o sygn. K 23/07 przedmiotem kontroli KPP uczyniła przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. Nr 79, poz. 550, ze zm.; dalej: ustawa o informowaniu); natomiast w niniejszym postępowaniu wnioskodawca domaga się stwierdzenia niekonstytucyjności przepisów ustawy o wynagradzaniu.

Wymaga nadto podkreślenia, że o ile powołany w tej pierwszej sprawie art. 59 ust. 1 Konstytucji z racji brzmienia można odnosić do pracodawców, którym zapewnia się wolność zrzeszania w organizacjach, o tyle wskazanego w niniejszej sprawie art. 65 ust. 1 Konstytucji nie można - jak trafnie podkreślono w zaskarżonym postanowieniu - traktować jako przepisu adresowanego do pracodawców, z którego mogą oni wywodzić gwarantowane im prawa czy wolności.

Trzeba także zwrócić uwagę, że w przepisach ustawy o informowaniu można dopatrywać się uregulowań dotyczących sfery uprawnień pracodawcy (chociażby do bycia powiadomionym na piśmie o objęciu go zakresem działania organizacji związkowej, art. 4 ust. 5). W niniejszej sprawie natomiast KPP domaga się kontroli przepisów ustawy o wynagradzaniu, które dotyczą uprawnienia osób zajmujących stanowiska kierownicze w sektorze publicznym (do wynagrodzenia ustalanego na określonym poziomie) i - jej zdaniem - ograniczają „wolność wyboru pracodawcy przez tych pracowników” (perspektywa kandydata na pracownika), przy czym wnioskodawca kieruje się celem zwiększenia potencjału reprezentowanych podmiotów w zakresie pozyskiwania wykwalifikowanych kandydatów na członków kadry menedżerskiej (interes gospodarczy).

W tym kontekście należy jednocześnie stwierdzić, że Trybunał Konstytucyjny, ustaliwszy, iż wnioskodawca żąda zbadania faktycznego wpływu ograniczenia wysokości wynagrodzeń kadry zarządzającej na wyniki ekonomiczne przedsiębiorstwa, prawidłowo wskazał w zaskarżonym postanowieniu przesłankę niedopuszczalności wydania orzeczenia (sąd faktu) jako podstawę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu.

5. KPP zarzuca ponadto w zażaleniu, że „nieuprawnione jest (…) wskazanie, iż wnioskodawca nie powołał przepisów, na podstawie których >>inni<< pracownicy mogą swobodnie kształtować treść wynagrodzenia za pracę”. Konfederacja dowodzi, że „wnioskodawca, kwestionując zgodność z Konstytucją art. 5 ust. 1, art. 8, art. 10 ust. 7, art. 11 ust. 2 i art. 13 ustawy (…) o wynagradzaniu (…) wielokrotnie powoływał się na art. 18 Kodeksu pracy, wyjaśniając, że pracownicy nieobjęci ww. ustawą [o wynagradzaniu] mogą swobodnie kształtować treść umowy o pracę, przede wszystkim zaś wysokość wynagrodzenia za pracę”.

Odnosząc się do przywołanej argumentacji, należy zwrócić uwagę na kilka kwestii. Po pierwsze, wbrew twierdzeniu wnioskodawcy, art. 18 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.; dalej: kodeks pracy) nie został powołany w podjętej przez Prezydium 7 maja 2010 r. uchwale nr 3/07/05/10 „w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem”. Po drugie, jego powołanie musiałaby cechować oczywista bezzasadność przez wzgląd na art. 5 kodeksu pracy w brzmieniu: „jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują przepisy szczególne [np. ustawa o wynagradzaniu], przepisy kodeksu stosuje się w zakresie nieuregulowanym tymi przepisami”. Po trzecie, wnioskodawca, twierdząc, że „nie istnieją (…) przesłanki, które uzasadniałyby odmienne traktowanie pracowników wykonujących funkcje zarządcze w podmiotach prawa publicznego w zakresie wysokości ich wynagrodzenia za pracę w porównaniu do innych pracowników zarządzających”, wskazał we wniosku art. 210 § 1 oraz art. 379 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, ze zm.; dalej: kodeks spółek handlowych), które - jego zdaniem - pozwalają na „kształtowanie wynagrodzenia za pracę członka zarządu zgodnego z założeniami spółki, w wysokości akceptowanej przez radę nadzorczą lub zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie)”. Wymienione przepisy kodeksu spółek handlowych nie znalazły się w powołanej uchwale z 7 maja 2010 r., tym samym nie mogą być rozpatrywane łącznie z kwestionowanymi przepisami ustawy o wynagradzaniu.

Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny podziela zajęte w zaskarżonym postanowieniu stanowisko, zgodnie z którym zarzut niekonstytucyjności, stawiany przepisom ustawy o wynagradzaniu rozpatrywanym bez związku z uregulowaniami określającymi sposób wynagradzania pracowników faworyzowanych, cechuje oczywista bezzasadność.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.

4

Tw | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Tw 12/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-01-19
 
Z.U. 2012 / 1B / 6
Tw 12/11   Postanowienie z dnia 2011-09-06
 
Z.U. 2012 / 1B / 5
Tw 10/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-01-17
 
Z.U. 2012 / 1B / 4
Tw 10/11   Postanowienie z dnia 2011-07-27
 
Z.U. 2012 / 1B / 3
Tw 22/10   Postanowienie z dnia 2011-08-01
 
Z.U. 2012 / 1B / 1
  • Adres publikacyjny: