WYROK Z DNIA 10 LIPCA 2008 R
WA 25/08

Jeżeli karą wskazaną we wniosku, o którym mowa w art. 335 § 1
k.p.k., jest kara ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania pracy
na cele społeczne ,,w odpowiednim zakładzie pracy", to bez uzgodnionej
przez prokuratora z oskarżonym stosownej modyfikacji wniosku, orzecze-
nie przez sąd, że obowiązek ten ma być wykonywany w innych placów-
kach, organizacjach lub instytucjach wymienionych w art. 35 § 1 k.k., sta-
nowi niedopuszczalne w trybie określonym w art. 343 k.p.k. wyjście poza
ramy uzgodnienia.

Przewodniczący: sędzia SN J. Steckiewicz.
Sędziowie SN: J. B. Rychlicki, W. Maciak (sprawozdawca).
Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: płk J. Żak

Sąd Najwyższy, w sprawie Janusza M. i Piotra N., oskarżonych o po-
pełnienie przestępstw określonych w art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 3
k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., po rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na rozpra-
wie w dniu 10 lipca 2008 r. apelacji, wniesionej przez prokuratora na ko-
rzyść oskarżonych od wyroku Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia
8 kwietnia 2008 r.,

u c h y l i ł zaskarżony wyrok w części dotyczącej Janusza M. i Piotra N. i
sprawę w tym zakresie p r z e k a z a ł do ponownego rozpoznania przez
Wojskowy Sąd Okręgowy w W.


Z u z a s a d n i e n i a :

Wojskowy Sąd Okręgowy w W., wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2008 r.,
po rozpoznaniu na posiedzeniu aktu oskarżenia, który zawierał wniosek o
rozpatrzenie sprawy bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie oskar-
żonym uzgodnionych kar w trybie art. 335 § 1 k.p.k., oprócz trzech innych
osób oskarżonych w tej sprawie, wymierzył oskarżonym Januszowi M. i
Piotrowi N., za przestępstwa określone w art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 271 §
3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. kary 12 miesięcy ograniczenia wolności z
obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele spo-
łeczne w odpowiednim zakładzie, placówce służby zdrowia, opieki spo-
łecznej, organizacji lub instytucji niosącej pomoc charytatywną lub na rzecz
społeczności lokalnej, w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby, z orzecze-
niem na podstawie art. 71 § 1 k.k. grzywny w wymiarze 100 stawek dzien-
nych po 20 zł każda oraz na podstawie art. 46 § 1 k.k. środek karny na
rzecz pokrzywdzonego - Oddział Gospodarczy JW. (...) w M. kwoty 785,20
zł.
Wyrok ten apelacją na korzyść oskarżonych Janusza M. i Piotra N.
zaskarżył prokurator Wojskowej Prokuratury Garnizonowej w E.
Zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu:
,,- obrazę przepisów postępowania - art. 335 § 1 k.p.k. oraz art. 343 § 7
k.p.k., która miała wpływ na treść orzeczenia poprzez rozpoznanie przez
Sąd pierwszej instancji na posiedzeniu sprawy osób cywilnych Janusza M.
i Piotra N. i skazanie ich z jednoczesnym dokonaniem zmiany we wniosku
prokuratora w akcie oskarżenia bez uzgodnienia tego z oskarżonymi oraz
oskarżycielem publicznym i w konsekwencji rozszerzenie uzgodnionego w
trybie dobrowolnego poddania się karze sposobu wykonywania kary ogra-
niczenia wolności, poprzez wskazanie obok uzgodnionego zakładu pracy,
także nieuzgodnionych z oskarżonymi: placówki służby zdrowia, opieki
społecznej, organizacji lub instytucji niosącej pomoc charytatywną lub na
rzecz społeczności lokalnej;
- obrazę przepisów prawa materialnego art. 71 § 1 k.k. poprzez orzeczenie
przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary ograniczenia wolności
grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych po 20 zł każda, kiedy z treści
przepisu art. 71 § 1 k.k. wynika, iż zawieszając wykonanie kary ogranicze-
nia wolności Sąd może orzec grzywnę w wysokości do 90 stawek dzien-
nych",
rzecznik oskarżenia wniósł o ,,uchylenie wyroku w części dotyczącej Janu-
sza M. i Piotra N. oraz przekazanie sprawy w tej części do ponownego roz-
poznania przez Sąd pierwszej instancji".
W tym stanie sprawy Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Apelacja prokuratora Wojskowej Prokuratury Garnizonowej w E. jest
zasadna i powinna być uwzględniona.
Na wstępie dalszych rozważań dotyczących wniosku prokuratora o
wydanie wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonymi kar
lub środka karnego za występek zagrożony karą nieprzekraczającą 10 lat
pozbawienia wolności bez przeprowadzenia rozprawy, określonego w art.
335 § 1 k.p.k., a którego obrazę zarzuca oskarżyciel w apelacji, podkreślić
należy, iż w dotychczasowych judykatach Sądu Najwyższego w tym
przedmiocie podkreślano, że zawarte w art. 343 § 1 k.p.k. sformułowanie
,,uwzględniając wniosek", zwłaszcza w powiązaniu z unormowaniami za-
wartymi w jego § 6 i § 7, oznacza dla sądu orzekającego obowiązek roz-
strzygnięcia zgodnie z treścią wniosku określonego przez oskarżyciela pu-
blicznego w trybie art. 335 k.p.k., a będącego wynikiem stosownego poro-
zumienia z oskarżonym w zakresie kary i środków karnych. Niedopusz-
czalne jest natomiast wydanie rozstrzygnięcia odbiegającego w treści od
uzgodnień dokonanych w trybie art. 335 § 1 k.p.k., bowiem gdy sąd uzna,
że nie ma podstaw do uwzględnienia wniosku w takim kształcie, jaki nadał
mu prokurator, a jednocześnie nie wyraża on woli (oczywiście po stosow-
nym porozumieniu z oskarżonym) jego modyfikacji, powinien skierować
sprawę do rozpoznania na zasadach ogólnych (por. wyroki Sądu Najwyż-
szego: z dnia 29 stycznia 2008, IV KK 496/07, Lex nr 361683, z dnia 25
października 2007, IV KK 334/07, Lex nr 323645 czy z dnia 22 sierpnia
2007, III KK 171/07, Lex nr 310215).
W rozpoznawanej sprawie prokurator w części dotyczącej oskarżo-
nych Janusza M. i Piotra N. złożył wnioski o skazanie ich bez przeprowa-
dzenia rozprawy na uzgodnione z nimi kary, tj. 12 miesięcy ograniczenia
wolności, polegającej na obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolo-
wanej pracy na cele społeczne, wskazanej przez Sąd w odpowiednim za-
kładzie pracy, z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby
wynoszący 3 lata, z orzeczeniem na podstawie art. 71 § 1 k.k. grzywny w
wymiarze 100 stawek dziennych po 20 zł każda oraz na podstawie art. 46
§ 1 k.k. środek karny w postaci obowiązku naprawienia wyrządzonej szko-
dy w części poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego kwoty po 785,20 zł.
Sąd pierwszej instancji zasadnie uznając obu oskarżonych za winnych za-
rzucanych im czynów, skazał ich na uzgodnione wcześniej i wnioskowane
w akcie oskarżenia kary. Jednakże określając sposób wykonania kary
ograniczenia wolności, Sąd meriti, wbrew ugodzie zawartej z oskarżonymi,
orzekając 20 godzin pracy w stosunku miesięcznym, rozszerzył katalog
podmiotów, w których te prace miałyby być ewentualnie przez oskarżonych
wykonywane, o placówki służby zdrowia, opieki społecznej, organizacje lub
instytucje niosące pomoc charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej.
Dokonując tej zmiany, Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu za-
skarżonego wyroku stwierdził, że ,,przytoczenie w części dyspozytywnej
wyroku pełnego brzmienia przepisu art. 35 § 1 k.k. w żaden sposób nie na-
rusza zawartej przez strony <>, gdyż treść tego przepisu jedynie pre-
cyzuje na jaki cel społeczny może być świadczona praca".
Otóż, w ocenie Sądu Najwyższego, ze stanowiskiem zeprezentowa-
nym w zaskarżonym wyroku nie można się zgodzić.
Skoro bowiem w zawartej ugodzie oskarżeni poddali się dobrowolnie
karze ograniczenia wolności, która miałaby być wykonywana jedynie w za-
kładzie pracy, a sąd w orzeczeniu rozszerzył katalog podmiotów, w których
ta kara miałaby być wykonywana, o inne określone w art. 35 § 1 k.k. pla-
cówki, organizacje i instytucje, to jest to wyjście przez Sąd poza ramy za-
wartej przez prokuratora z oskarżonymi ugody, a tym samym obraza art.
335 § 1 k.p.k. i art. 343 § 7 k.p.k., a nie tylko doprecyzowanie na jaki cel
społeczny może być świadczona praca.
Nietrudno bowiem sobie wyobrazić, że oskarżeni zawierając ugodę z
prokuratorem chcieli, aby ewentualne wykonanie wymierzonej kary nastąpi-
ło w określonym zakładzie pracy, a nie w placówce służby zdrowia lub in-
stytucji niosącej pomoc charytatywną.
Dlatego też dla Sądu Najwyższego nie ulega wątpliwości, że w roz-
poznawanej sprawie Sąd pierwszej instancji ,,nie doprecyzował" możliwości
wykonania orzeczonej w stosunku do obu oskarżonych kary ograniczenia
wolności, a w sposób zdecydowany rozszerzył, wbrew ugodzie zawartej
pomiędzy stronami, katalog podmiotów, w których kara ta mogłaby być wy-
konywana.
Już w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd meriti dostrzegł, że
orzekając w stosunku do oskarżonych Janusza M. i Piotra N., w ślad za
propozycją zawartą we wniosku prokuratora, a czego też nie zauważyli
obrońcy tych oskarżonych, 100 stawek dziennych grzywny, podczas gdy z
treści art. 71 § 1 k.k. wynika, że zawieszając wykonanie kary ograniczenia
wolności sąd może orzec grzywnę w wysokości do 90 stawek dziennych,
dopuścił się tym obrazy prawa materialnego określonego w tym przepisie.
W omawianej sytuacji nie ulega wątpliwości, że wadliwy w tym zakre-
sie wniosek prokuratora, nie zmodyfikowany przez Sąd w trakcie posiedze-
nia, doprowadził do orzeczenia w zaskarżonym wyroku, z obrazą art. 71 §
1 k.k. i wbrew dyspozycji tego przepisu, grzywny w wymiarze 100 stawek
dziennych (...).