Wyrok z dnia 27 września 2000 r.
II UKN 734/99

Uszczerbek na zdrowiu nie stanowi pojęciowej cechy wypadku przy
pracy, lecz ustawową przesłankę nabycia prawa do świadczeń wypadkowych.


Przewodniczący SSN Zbigniew Myszka, Sędziowie SN: Andrzej Kijowski,
Barbara Wagner (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 27 września 2000 r. sprawy z wniosku
Edwarda F. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w B. o jed-
norazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy, na skutek kasacji wniosko-
dawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 września 1999 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania
Sądowi Apelacyjnemu w Gdańsku, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o
kosztach postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e

Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 29 września 1999 r. [...] oddalił
apelację Edwarda F. od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Bydgoszczy z dnia 27 stycznia 1999 r. [...], oddalającego odwołanie ape-
lującego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w B., odmawiającej
prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy.
Sąd ustalił, że opisane przez wnioskodawcę, zatrudnionego w Zakładzie Gar-
mażeryjno - Masarskim Marii N., zdarzenie ,,polegające na dźwignięciu mięsa, jego
upuszczeniu, odczuciu bólu kręgosłupa" miało miejsce. Pomimo zdarzenia pracował
on i w tym i w dalszych dniach. Do lekarza zgłosił się w kwietniu, gdzie otrzymał serię
zastrzyków, a następnie w czerwcu, kiedy rozpoczął systematyczne leczenie. W
ocenie Sądu, rozpoznane u Edwarda F. schorzenia nie mają związku ze zdarzeniem
z dnia 22 stycznia 1997 r. Zdarzenie to nie było wypadkiem przy pracy ze względu na
brak cechy nagłości. Nagłości zdarzenia nie należy przy tym łączyć z późniejszym
zgłoszeniem się do lekarza, lecz z czasem wystąpienia jego skutków. Zdarzenie z
dnia 22 stycznia 1997 r. nie pozostawiło ujemnych następstw w stanie zdrowia po-
woda. Powód leczy się na schorzenia kręgosłupa od 1994 r. W związku z nimi prze-
bywał w 1995 r. w sanatorium.
Edward F. zaskarżył ten wyrok kasacją. Wskazując jako jej podstawę naru-
szenie prawa materialnego, a to art. 1, 6 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r.
o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych przez błędną
ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie przez ,,przyjęcie, że zdarzenie, które miało
miejsce w dniu 22 stycznia 1997 r. w zakładzie pracy powoda nie było wypadkiem
przy pracy i nie nastąpił trwały uszczerbek na zdrowiu w związku z tym zdarzeniem",
wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku lub jego uchylenie i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Według art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z
tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr
30, poz. 144 ze zm.), wypadkiem przy pracy jest nagłe zdarzenie wywołane przyczy-
ną zewnętrzną, które nastąpiło podczas lub w związku z wykonywaniem przez pra-
cownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych. Sąd ustalił, że ,,miało miejs-
ce zdarzenie w dniu 22 stycznia 1997 r. polegające na dźwignięciu mięsa, jego
upuszczeniu, odczuciu bólu kręgosłupa". Odmówił temu zdarzeniu cech wypadku
przy pracy twierdząc, że w ustalonym stanie faktycznym ,,brak jest elementu nagło-
ści". Nagłość bowiem polega, zdaniem Sądu, na wystąpieniu istotnego pogorszenia
stanu zdrowia lub nasileniu dolegliwości spowodowanych tym zdarzeniem, które mu-
siałyby wystąpić tego samego dnia, a najpóźniej dnia następnego.
Nagłości zdarzenia nie należy łączyć z czasem wystąpienia jego skutku, lecz
oddziaływania zewnętrznej przyczyny na organizm pracownika. Może być tak, że
ujemne następstwa wypadku ujawnią się natychmiast po oddziałaniu przyczyny ze-
wnętrznej. Mogą one jednak wystąpić po pewnym, krótszym lub dłuższym, czasie.
Może się zdarzyć także i tak, że wypadek przy pracy nie pozostawi żadnych ujem-
nych skutków w postaci uszczerbku na zdrowiu. Uszczerbek na zdrowiu nie stanowi
wszak pojęciowej cechy wypadku przy pracy. Jest natomiast przesłanką nabycia
prawa do świadczeń ,, wypadkowych". Skutkiem zdarzenia zewnętrznego, wbrew
odmiennemu twierdzeniu Sądu, nie musi więc być ani ,, nagłe" wystąpienie istotnego
pogorszenia się stanu zdrowia pracownika, ani nasilenie dolegliwości ,, najpóźniej
dnia następnego". Trafnie stwierdził Sąd, że dla zakwalifikowania zdarzenia z dnia 22
stycznia 1997 r. jako wypadku przy pracy nie ma znaczenia kiedy Edward F. zgłosił
się do lekarza. Ustalenie, że leczył się on na dolegliwości neurologiczne przed tą
datą może wskazywać na samoistne schorzenie kręgosłupa. Fakt, że pracownik po-
czuł ból przy podźwignięciu ciężaru może wskazywać na nadzwyczajne, ponadprze-
ciętne oddziałanie tej czynności na jego organizm. Ból kręgosłupa jest wszak obja-
wem ,, złego" funkcjonowania tego organu. Ów odczuty ból nie musiał, ale mógł mieć
znaczenie dla stanu zdrowia pracownika w przyszłości. W tym kierunku Sąd nie pro-
wadził postępowania dowodowego, poprzestając na błędnej ocenie prawnej zdarze-
nia z dnia 22 stycznia 1997 r. i ustaleniu, że podźwignięcie mięsa (ciężaru) nie było
wypadkiem przy pracy. Ocena zasadności zarzutu naruszenia art. 1 i 9 ustawy z dnia
12 czerwca 1975 r. nie jest możliwa bez uprzedniego ustalenia czy Edward F. na
skutek ,,zdarzenia z dnia 22 stycznia 1997 r.", które było wypadkiem przy pracy, do-
znał uszczerbku na zdrowiu polegającego na pogłębieniu samoistnego schorzenia
kręgosłupa - zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa z wielopozio-
mową dyskopatią szyjną i lędźwiową oraz z zespołem bólowym lędźwiowo - krzyżo-
wym na podłożu dyskopatii.
Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy, stosownie do art. 39313 KPC,
orzekł jak w sentencji.
========================================