Wyrok z dnia 6 czerwca 2007 r.
III SK 5/07

Wydanie przez organ regulacyjny postanowienia zobowiązującego
strony umowy o połączeniu sieci do zmiany warunków umowy w celu zapew-
nienia efektywnej konkurencji lub interoperacyjności sieci, nie jest niezbędnym
warunkiem rozstrzygnięcia o zmianie tej umowy w decyzji (art. 83 ust. 2, art. 85
i 86 ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. - Prawo telekomunikacyjne, Dz.U. Nr 73, poz.
852 ze zm.).

Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Krystyna Bednarczyk, Zbigniew Korzeniowski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 czerwca 2007 r.
sprawy z odwołania Telekomunikacji Polskiej SA z siedzibą w Warszawie przeciwko
Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej z siedzibą w Warszawie z udziałem
zainteresowanej Netii SA z siedzibą w Warszawie o ustalenie treści umów, na skutek
skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z
dnia 23 sierpnia 2006 r. [...]

1) o d d a l i ł skargę kasacyjną,
2) zasądził od Telekomunikacji Polskiej SA z siedzibą w Warszawie na rzecz
Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt)
oraz na rzecz Netia SA z siedzibą w Warszawie kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt) ty-
tułem kosztów postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 22 sierpnia 2005 r. Sąd Okręgowy w Warszawie-Sąd
Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił odwołanie Telekomunikacji Polskiej SA
od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty z dnia 15 lutego 2002
r., zmieniającej postanowienia umowy o współpracy zawartej w dniu 1 września 1997
r. pomiędzy Netią Telekom Lublin SA i Telekomunikacją Polską SA.
Powyższy wyrok zaskarżyła apelacją Telekomunikacja Polska SA zarzucając
naruszenie: 1) art. 65 § 2 k.c., przez błędną interpretację § 9 ust. 1 umowy o współ-
pracy polegającą na przyjęciu, że powyższe postanowienie umowne nie dotyczy
konkretnej koncesji wraz z zezwoleniem, a odnosi się w sposób generalny do upraw-
nień Netii Telekom Lublin SA i jej następcy Netii SA; 2) art. 106 w związku z art. 2 pkt
21 ustawy o podatku od towarów i usług, polegające na przyznaniu spółce Netia Te-
lekom Lublin SA prawa wystawiania na rzecz Telekomunikacji Polskiej SA faktur do-
kumentujących usługę, której Netia w rzeczywistości nie świadczy, wobec czego
faktura nierzetelnie dokumentuje zdarzenie gospodarcze; 3) art. 80 ust. 1 w związku
z art. 150 ust. 1 w związku z art. 151 ustawy Prawo telekomunikacyjne z 2000 r.,
przez przyjęcie, że ustalenie wysokości stawek może odbywać się na podstawie § 9
ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Łączności z dnia 9 września 1999 r., mimo że
jako przepis wykonawczy do ustawy rozporządzenie to zachowało moc jedynie do 31
grudnia 2002 r.; 3) art. 316 § 1 k.p.c., przez uwzględnienie stanu faktycznego i praw-
nego obowiązującego w dniu wydania zaskarżonej decyzji, a nie w dniu wyrokowa-
nia; 4) art. 85 Prawa telekomunikacyjnego, przez przyjęcie, że wydanie postanowie-
nia zobowiązującego strony umowy o połączeniu sieci do zmiany jej treści nie jest
warunkiem koniecznym do wydania decyzji o zmianie takiej umowy.
Wyrokiem z dnia 23 sierpnia 2006 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie na podsta-
wie art. 385 k.p.c. oddalił apelację. Sąd drugiej instancji podzielił ustalenia faktyczne
oraz ocenę prawną zaskarżonego wyroku Sądu pierwszej instancji i przyjął je za wła-
sne.
W zakresie pierwszego z zarzutów apelacji Sąd Apelacyjny wskazał, że § 9
umowy należy oceniać zgodnie z art. 65 § 2 k.c., a więc stosownie do celu i zamiaru
stron. Stronom chodziło o powiązanie czasu obowiązywania umowy z posiadaniem
przez zainteresowanego uprawnień do prowadzenia działalności; umowa stawała się
więc bezprzedmiotowa jedynie w wypadku utraty tych uprawnień (koncesji, zezwole-
nia); § 9 umowy odwołuje się do posiadanych przez Netię Telekom Lublin SA upraw-
nień w sposób ogólny, a numery dokumentów uprawniających do prowadzenia dzia-
łalności zostały powołane w części wstępnej wraz z innymi danymi (adres siedziby
spółki, dane o zarejestrowaniu, wysokość kapitału, skład zarządu i inne), identyfiku-
jącymi stronę umowy. Podzielenie poglądu Telekomunikacji Polskiej SA prowadzi-
łoby do sytuacji, w której zmiana numeru koncesji lub zezwolenia wydanego Netii
Telekom Lublin SA na podstawie ustawy z 2000 r. - Prawo telekomunikacyjne powo-
dowałaby wygaśnięcie umowy pomimo zachowania ciągłości uprawnień. Połączenie
spółek Netia Telekom Lublin SA nastąpiło z dniem 31 grudnia 2003 r. Przejęcie Netii
Telekom Lublin SA przez Netię SA na podstawie art. 492 § 1 k.s.h. spowodowało
wygaśnięcie koncesji 133/96 przyznanej spółce przejmowanej i w efekcie wykreślo-
nej z rejestru przedsiębiorców, ale umowa nadal była kontynuowana przez Netię SA
w oparciu o przyznane jej uprawnienia do czasu, gdy takie były wymagane.
Sąd drugiej instancji nie podzielił podnoszonego w apelacji zarzutu naruszenia
art. 106 w związku z art. 2 pkt 21 ustawy o podatku od towarów i usług. Przyjęty w
decyzji model rozliczeń odsprzedaży usług i ich refakturowaniu, był już wielokrotnie
przedmiotem pozytywnej oceny orzecznictwa jako zgodny z powyższymi przepisami.
Model ten polega na tym, że zainteresowany wystawia TP SA fakturę VAT za całe
połączenie przez niego realizowane. TP SA wystawia zainteresowanemu fakturę
VAT za korzystanie ze swojej sieci przy zestawieniu i realizowaniu połączenia, a więc
fakturę za rozpoczęcie połączenia według stawek interkonektowych określonych w
decyzji. Decyzja nie ingeruje w stosunki pomiędzy TP SA a jej abonentami. Teleko-
munikacja Polska SA umożliwia swoim abonentom realizację uprawnienia do wyboru
operatora i będąc operatorem, z którym abonent posiada zawartą umowę o świad-
czenie usług telekomunikacyjnych (art. 43 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego ), rozli-
cza swoich abonentów za wywołane przez nich połączenie. Podatnik wykonujący
usługę przy pomocy osoby trzeciej ma obowiązek jej refakturowania polegającego w
praktyce na odsprzedaży usług bez doliczania jakiejkolwiek marży. Zdaniem Sądu
drugiej instancji nie ma podstawy do przyjęcia, że faktury wystawiane przez zaintere-
sowanego na rzecz TP SA, o których mowa w punkcie 1.10.2 ppkt b decyzji, mają
charakter faktur ,,pustych", dokumentujących usługę, która nie jest przez NTL na
rzecz TP SA świadczona. Przedmiot sprzedaży bowiem istnieje i jest nim usługa te-
lekomunikacyjna, świadczona przez podatnika podatku od towarów i usług na rzecz
osoby trzeciej. Podatnik wykonujący usługę przy pomocy osoby trzeciej ma obowią-
zek jej refakturowania, pomimo że fizycznie usługi dokonuje osoba trzecia.
Co do zarzutu dotyczącego § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Łączności z
dnia 9 września 1999 r. (Dz.U. Nr 79, poz. 897), to przepis ten nie utracił mocy obo-
wiązującej z dniem 1 stycznia 2001 r. W wyroku z 13 maja 2004 r., III SK 47/04
(OSNP 2005 nr 8, poz. 19), Sąd Najwyższy stwierdził, że § 9 ust. 1 pkt 4 rozporzą-
dzenia nakazywał, aby operator posiadający pozycję dominującą brał pod uwagę
doświadczenia innych operatorów europejskich z uwzględnieniem stopnia rozwoju
rynku polskiego, zaś art. 80 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego pozwalał Prezesowi
URTiP stosować stawki operatorów europejskich z uwzględnieniem stopnia rozwoju
rynku polskiego. Odesłanie do doświadczeń innych operatorów europejskich w za-
kresie zasad ustalania uzasadnionych kosztów i odwołania do metodologii ustalania
takich kosztów nie pozostawało w kolizji, ale uzupełniało treść początkowej regulacji
z przepisu art. 80 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego, który nakazywał operatorowi
ustalać opłaty na podstawie uzasadnionych kosztów związanych z usługami teleko-
munikacyjnymi niezależnie od sposobu ich wykonywania, wyliczonych według przej-
rzystych i obiektywnych kryteriów, zapewniających równe traktowanie użytkowników,
przy uwzględnieniu - w razie potrzeby - odpowiednich doświadczeń operatorów eu-
ropejskich. Wobec tego jedyna metoda uzasadnionych kosztów własnych respektu-
jąca kryteria z art. 80 ust. 1 pkt 1 Prawa telekomunikacyjnego mogła być przed no-
welizacją z 2 maja 2003 r. stosowana z uwzględnieniem doświadczeń, jakimi w me-
todyce kalkulowania kosztów dysponowali inni operatorzy europejscy. Z kolei od dnia
1 października 2003 r. Prezes URTiP, zgodnie z art. 80 ust. 6 Prawa telekomunika-
cyjnego dysponował kompetencją, która w razie braku porozumienia stron co do wy-
sokości opłat z tytułu korzystania z połączonych sieci i niebędących w stanie wyka-
zać, że stosowane opłaty są ustalone na poziomie uzasadnionych w rozumieniu art.
80 ust. 1 pkt 2, umożliwiała narzucenie stosowania stawek innych operatorów euro-
pejskich. Nie jest to więc proste przeniesienie do Prawa telekomunikacyjnego do-
tychczasowej regulacji podustawowej, ale bardzo jednoznaczne zaostrzenie reżimu
kalkulacji opłat. Powyższy pogląd został wielokrotnie potwierdzony w orzecznictwie
sądów, które konsekwentnie nieuwzględniały podnoszonego zarzutu, a powód nie
wskazał w czym przyjęta w zaskarżonej decyzji metoda rozliczeń i wysokości stawek
narusza postanowienia art. 80 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego, czyli nakaz stoso-
wania przejrzystych i obiektywnych kryteriów, zapewniających równe traktowanie
użytkowników oraz nakaz uwzględniania uzasadnionych kosztów, związanych z wy-
konywaną usługą.
Co do zarzutu naruszenia art. 316 § 1 k.p.c. Sąd drugiej instancji wyjaśnił, że
przy interpretacji zasad prawa międzyczasowego przyjmuje się, że jeżeli stan prawny
powodujący powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego nastąpił pod rządem
dawnej ustawy, to do oceny skutków prawnych stosuje się ocenę dawną, także po
wejściu w życie nowej ustawy. Postępowanie przez Sądem Ochrony Konkurencji i
Konsumentów jest postępowaniem pierwszoinstancyjnym i gospodarczym. Powód
kwestionując zatem stwierdzenie Sądu, że ,,w dacie wydawania decyzji nie miał
opracowanej kalkulacji kosztów" winien tę kalkulację przedstawić w toku postępowa-
nia i poddać pod ocenę Sądu pierwszej instancji w postępowaniu dowodowym. Pre-
zes URTiP wydając decyzję w czasie obowiązywania Prawa telekomunikacyjnego z
2000 r. zgodnie z jego art. 80 ust. 6 miał obowiązek - w razie braku możliwości usta-
lenia uzasadnionych kosztów - uwzględniać stawki innych operatorów europejskich
działających na konkurencyjnych rynkach oraz stopień rozwoju rynku polskiego. Za-
skarżona decyzja reguluje stosunki pomiędzy stronami od dnia jej wydania (od ponad
czterech lat).
Sąd drugiej instancji za bezzasadny uznał również podnoszony w apelacji za-
rzut naruszenia art. 85 Prawa telekomunikacyjnego. Powołany przepis stanowi, że
Prezes URTiP może zobowiązać strony do zmiany treści umowy w drodze porozu-
mienia. Sformułowanie to świadczy, że takie postępowanie Prezesa nie jest każdora-
zowo obligatoryjne. Spółki z grupy Netia zwróciły się do Prezesa URTiP (wnioskiem z
30 czerwca 2001 r.) o wydanie decyzji w sprawie zmiany umowy o współpracy wo-
bec niemożności uzgodnienia stanowisk. Przed wydaniem zaskarżonej decyzji Pre-
zes URTiP wystąpił do powódki o przedstawienie jej stanowiska i przedłożenie do-
wodów. Ponadto przeprowadził rozprawę administracyjną. W czasie rozprawy strony
nie doszły do porozumienia i wnioskodawcy pozostawili rozstrzygnięcie Prezesowi
URTiP w drodze decyzji administracyjnej. Taki tryb postępowania nie może być
uznany za naruszający proporcję pomiędzy celem w postaci dążenia do efektywności
konkurencji i interoperacyjności sieci, a środkiem w postaci ingerencji administracyj-
nej będącej przełamaniem autonomii stron umowy.
Przepis art. 86 Prawa telekomunikacyjnego został zmieniony z dniem 1 paź-
dziernika 2003 r. (Dz.U. Nr 113, poz. 1070) przez dodanie punktu 2, stanowiącego,
że w przypadku złożenia przez operatora wniosku o wydanie decyzji w trybie art. 83
ust. 2, zastępującej zmianę umowy o połączeniu sieci, art. 85 ust. 1 nie ma zastoso-
wania. Ta późniejsza zmiana jest wynikiem konieczności rozszerzenia uprawnień
Prezesa w stosunku do poprzednio obowiązującej wersji, zgodnie z którą mógł on
zobowiązać strony do zmiany umowy.
Od powyższego wyroku Sądu Apelacyjnego skargę kasacyjną wniosła strona
powodowa. Skarga kasacyjna ma dwie podstawy. W ramach podstawy dotyczącej
naruszenia przepisów prawa materialnego skarżący zarzucił naruszenie: 1) art. 65 §
2 k.c., polegające na błędnej interpretacji § 9 ust. 1 umowy o współpracy zawartej
pomiędzy TP SA a zainteresowaną w dniu 1 września 1997 r., przez przyjęcie, że
powyższe postanowienie umowne nie dotyczy konkretnej koncesji wraz z zezwole-
niem Ministra Łączności wydanych Netii Telecom Lublin SA, a odwołuje się w sposób
ogólny do posiadanych przez Netię Telecom Lublin SA uprawnień; 2) art. 106 w
związku z art. 2 pkt 22 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
(Dz.U. Nr 54, poz. 535) polegające na przyznaniu Netii Telecom Lublin SA prawa
wystawiania na rzecz TP SA faktur, które dokumentują usługę, której Netia Telecom
Lublin SA w rzeczywistości nie świadczy, wobec czego dochodzi do sytuacji, w której
faktura nierzetelnie dokumentuje zdarzenie prawne; 3) art. 80 ust.1 w związku z art.
150 ust. 1 w związku z art. 151 ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. - Prawo telekomunika-
cyjne (Dz.U. Nr 73, poz. 852, ze zm.), przez przyjęcie, że ustalenie wysokości stawek
może się odbywać na podstawie § 9 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Łączności z
dnia 9 września 1999 r. w sprawie ogólnych warunków przyłączenia sieci telekomu-
nikacyjnych oraz zasad rozliczeń (Dz.U. Nr 79, poz. 897), mimo że przepisy wyko-
nawcze do ustawy Prawo telekomunikacyjne zachowały moc jedynie do dnia 31
grudnia 2002 r. oraz w sytuacji, gdy § 9 ust. 1 pkt 4 był sprzeczny z przepisami
Prawa telekomunikacyjnego z 2000 r.; 4) art. 85 Prawa telekomunikacyjnego, przez
przyjęcie, że wydanie postanowienia zobowiązującego strony umowy o połączeniu
sieci do zmiany jej treści nie jest warunkiem koniecznym dla wydania decyzji o zmia-
nie umowy o połączeniu sieci.
W zakresie podstawy dotyczącej naruszenia przepisów prawa procesowego
zarzucono naruszenie art. 316 § 1 k.p.c., polegające na uwzględnieniu stanu faktycz-
nego i prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji z 15 lutego 2002 r. a nie w
dniu wydania zaskarżonego wyroku.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną pozwany Prezes Urzędu Komunikacji
Elektronicznej wniósł o odmowę przyjęcia skargi do rozpoznania a w razie jej przyję-
cia o oddalenie skargi kasacyjnej w całości. Pozwany wniósł także o zasądzenie
kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem Najwyższym według norm przepisa-
nych prawem.
Odpowiedź na skargę kasacyjną wniosła także zainteresowana Netia SA z
siedzibą w Warszawie. Zainteresowana wniosła o odmowę przyjęcia skargi do roz-
poznania a w przypadku jej przyjęcia o oddalenie skargi kasacyjnej w całości.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Każde z przedstawionych w podstawach skargi kasacyjnej zagadnień praw-
nych było już przedmiotem szczegółowej i wystarczającej oceny w sądowym postę-
powaniu apelacyjnym. Skarga kasacyjna do tej kontrowersji nie dodaje nic nowego
tak co do jej zakresu jak i zakresu rozpatrywanej argumentacji. Uznając, że jasno i
wyczerpująco przedstawionemu w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku stanowisku
Sądu Apelacyjnego skarżący nie przeciwstawił zasadnych zarzutów, podzielając
podstawy wyroku, można w niniejszym uzasadnieniu ograniczyć się do zaakcento-
wania kwestii (argumentów) o znaczeniu rozstrzygającym.
Pierwsze z wynikających ze skargi kasacyjnej zagadnień dotyczy art. 65 § 2
k.c., stosownie do którego w umowach należy raczej badać jaki był zgodny zamiar
stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Wbrew zupełnie
nieprzekonywającej argumentacji skargi stanowisko zaskarżonego wyroku dokładnie
odpowiada dyrektywom interpretacji umów określonym w powołanym wyżej przepi-
sie. Przedmiotowa umowa w ,,jej dosłownym brzmieniu" § 9 ust. 1 sugerowała, że zo-
stała zawarta na czas obowiązywania koncesji i zezwolenia Ministra Łączności, któ-
rymi dysponowała jedna ze stron tej umowy. Jednakże wszechstronna analiza usta-
lonych okoliczności faktycznych, okoliczności dotyczących brzmienia pozostałych
części umowy w szczególności dotyczących przyczyny określenia pewnych przy-
miotów stron umowy w relacji do ustalonych w umowie zobowiązań, okoliczności
kontekstu prawnego wymagającego wówczas do tego rodzaju umów wyposażenia w
uprawnienia wynikające z koncesji (zezwolenia), a także dotyczących faktycznego
rozumienia przez strony przyjętych w umowie zobowiązań niezależnie od tego z ja-
kiej konkretnie decyzji koncesyjnej wynikało uprawnienie w zakresie przedmiotu
umowy - stanowiły uzasadnioną podstawę do wyjaśnienia spornej kwestii, tak jak
tego wymaga art. 65 § 2 k.c., według zgodnego zamiaru stron i celu umowy.
Druga z kwestii podniesionych w skardze kasacyjnej zawiera nieprzekonywu-
jącą krytykę przyjętej w decyzji Prezesa URTiP konstrukcji fakturowania (refakturo-
wania) objętych decyzją rozliczeń pomiędzy TP SA a NTL z tytułu połączeń. Skarżą-
cy bezzasadnie zarzuca jakoby w zaaprobowanym w zaskarżonym wyroku sposobie
określania zobowiązań umownych TP SA i NTL oraz ich fakturowania zachodziła
sprzeczność, w szczególności prowadząca do bezpodstawnego wystawienia faktur
pustych albo wręcz obrazujących zobowiązania TP SA za usługę, którą ona sama (a
nie NTL) wykonywała. Tymczasem, w świetle wyjaśnień poświęconych tej kwestii w
zaskarżonym wyroku, z przedmiotowej decyzji Prezesa URTiP nie może powstawać
wątpliwość co do zakresu usług świadczonych pomiędzy Netią a TP i co do odpo-
wiedniego uchwycenia tych powiązań w czynnościach dokumentacyjnych z zakresu
podatku od towarów i usług z uwzględnieniem usługi świadczonej na rzecz abonen-
tów. To właśnie ze względu na potrzebę niemodyfikowania stosunków pomiędzy TP
SA a jej abonentami, pomimo przedmiotowego powiązania usług dokonywanych z
udziałem NTL, została wykorzystana instytucja tzw. refaktury. Bez zmieniania
stosunków pomiędzy TP SA a jej abonentami zapewniono im uprawnienie do wyboru
operatora przy równoczesnym pozostawieniu - w przypadku wyboru dla realizacji
połączenia NTL - rozliczenia za wywołane połączenie. Należy także podkreślić, że w
uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Apelacyjny powołał się na praktykę orzecz-
niczą (wskazane wyroki NSA i Sądu Najwyższego) stosowania odsprzedaży usług
(refaktury) w sytuacji gdy podatnik podatku od towarów i usług wykonuje usługę z
udziałem (przy pomocy) innego podmiotu. O niesprzeczności z prawem funkcjonują-
cej w praktyce w sytuacjach podobnych do tej, która miała miejsce w rozpatrywanym
przypadku instytucji refakturowania, wypowiedział się ostatnio Sąd Najwyższy w
wyroku z dnia 21 marca 2006 r., III SK 1/06.
Trzeci z zarzutów skargi kasacyjnej dotyczy art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 21
lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne, który określa zasady ustalania opłat z tytułu
wzajemnego korzystania z połączonych sieci telekomunikacyjnych przez strony
umowy o połączeniu sieci zawartej pomiędzy operatorami publicznymi. Opłaty te po-
winny być ustalane na podstawie przejrzystych i obiektywnych kryteriów, zapewnia-
jących równe traktowanie użytkowników (pkt 1) i uwzględniać uzasadnione koszty
związane ściśle z wykonywanymi usługami telekomunikacyjnymi, niezależnie od
sposobu ich wykonywania (pkt 2). Naruszenia tych przepisów ustawy skarżący nie
wykazywał przez twierdzenie o tym, że decyzja Prezesa URTiP z dnia 15 lutego
2002 r. będąca przedmiotem oceny w sprawie, pozostaje w sprzeczności z ustawo-
wo określonymi zasadami, w szczególności że nie uwzględnia uzasadnionych kosz-
tów związanych ściśle z wykonywanymi usługami, niezależnie od sposobu ich wyko-
nywania. Nie odnosząc się wprost do zasad wynikających z powołanej regulacji usta-
wowej, w szczególności pomijając fakt nieprzedstawienia w sprawie przez TP SA
własnej kalkulacji uzasadnionych kosztów, skarżący ograniczył przedstawiony zarzut
do kwestionowania dopuszczalności zastosowania w decyzji Prezesa URTiP z dnia
15 lutego 2002 r. § 9 ust 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Łączności z dnia 9 września
1999 r. w sprawie ogólnych warunków przyłączenia sieci telekomunikacyjnych oraz
zasad rozliczeń. Przepis ten zobowiązywał, w przypadku braku możliwości ustalenia
kosztów wynikających z przyjęcia dodatkowego ruchu telekomunikacyjnego w rozli-
czeniach, brać pod uwagę doświadczenia innych operatorów europejskich działają-
cych na konkurencyjnych rynkach, z uwzględnieniem stopnia rozwoju rynku pol-
skiego.
Nie ma racji skarżący, że zastosowanie powyższego przepisu w ocenianej co
do zgodności z prawem decyzji Prezesa URTiP z dnia 15 lutego 2002 r. pozostaje w
sprzeczności z art. 150 ust. 1 i art. 151 Prawa telekomunikacyjnego. Chodzi tu bo-
wiem - jak to zostało właściwie wyjaśnione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku - o
przepis wykonawczy do poprzedniej ustawy, który zachował moc przez okres 2 lat od
dnia wejścia w życie ustawy Prawo telekomunikacyjne (1 stycznia 2001 r.), bo z
ustawą tą nie pozostawał w sprzeczności. O takiej - niesprzecznej - relacji wskaza-
nego przepisu wykonawczego z art. 80 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego przekony-
wująco wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 maja 2004 r., III SK
47/04 (OSNP 2005 nr 8, poz. 119). Stanowisko to, przyjęte także w zaskarżonym
wyroku, skład Sądu Najwyższego rozpoznający sprawę niniejszą w pełni podziela.
Zawarte w przedmiotowym przepisie wykonawczym odwołanie do doświadczeń in-
nych operatorów europejskich w zakresie ustalenia uzasadnionych kosztów, wynika-
jących z przyjęcia dodatkowego ruchu telekomunikacyjnego, z uwzględnieniem stop-
nia rozwoju rynku polskiego, nie tylko nie pozostawało w kolizji, ale znakomicie uzu-
pełniało zasady określone w art. 80 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego. Takie uzupeł-
niające ustawową regulacją znaczenie omawianego § 9 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia
potwierdziła ustawa nowelizacyjna z dnia 22 maja 2003 r. (Dz.U. Nr 113, poz. 1070),
która z mocą od dnia 1 października 2003 r., wprowadziła do art. 80 jego ust. 6, okre-
ślający kompetencję Prezesa URTiP w przypadku braku możliwości ustalenia kosz-
tów uzasadnionych (zgodnie z ust 1 pkt 2), do uwzględnienia stawek innych operato-
rów europejskich działających na konkurencyjnych rynkach oraz stopień rozwoju
rynku polskiego. W powołanym wyżej wyroku Sądu Najwyższego wyjaśniono, że
nowa regulacja ustawowa pozwalająca w określonych warunkach Prezesowi URTiP
narzucić stosowanie stawek innych operatorów europejskich wyraża zasadę, która
poprzednio już obowiązywała w łagodniejszej formule w regulacji podustawowej.
Warto w tym kontekście także zwrócić uwagę, że - jak to przedstawił Urząd
Komunikacji Elektronicznej w odpowiedzi na skargę kasacyjną - operatorzy europej-
scy działający na konkurencyjnych rynkach, to w ogromnej większości operatorzy
działający w państwach członkowskich Unii Europejskiej, którzy stosownie do wska-
zanych dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady zobowiązani są do określania
opłat pobieranych w ramach połączeń sieci na orientacji kosztowej, uwzględniającej
aktualne koszty i uzasadnioną stopę zwrotu nakładów. Także więc z tego względu
nie ma racji skarżący, który w zastosowaniu przepisu umożliwiającego uwzględnienie
doświadczeń innych operatorów europejskich niesłusznie dopatrywał się sprzeczno-
ści z ,,zasadą" uwzględniania uzasadnionych kosztów, o której mowa w art. 80 ust. 1
pkt 2 Prawa telekomunikacyjnego.
Kolejny - dotyczący art. 85 Prawa telekomunikacyjnego - zarzut rozpatrywanej
skargi kasacyjnej jest przede wszystkim zarzutem nieodnoszącym się do podstawy
prawnej decyzji Prezesa URTiP z dnia 15 lutego 2002 r. i z tego już tylko powodu jest
zarzutem chybionym (por. art. 39813 § 1 k.p.c.). Przypomnieć bowiem należy że - jak
to wyjaśnił Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku - będąca przed-
miotem sądowej weryfikacji w sprawie decyzja Prezesa URTiP została wydana na
wniosek spółek z grupy Netia o rozstrzygnięcie sprawy zmiany umowy o połączeniu
sieci w drodze decyzji Prezesa URTiP. W uwzględnieniu tego wniosku i z uwzględ-
nieniem wyniku rozprawy administracyjnej, która nie doprowadziła do zmiany umowy
o połączeniu sieci w drodze umownej, została wydana przedmiotowa decyzja z dnia
15 lutego 2002 r. o zmianie umowy o połączeniu sieci. Przesłanki tej decyzji i jej pod-
stawa prawna nie odnoszą się do wskazanego w skardze art. 85 ale do art. 86 Prawa
telekomunikacyjnego i zawartego w nim odesłania do odpowiedniego stosowania w
sprawie zmian umów o połączeniu sieci przepisów art. 82 - 84. Bezpośrednią pod-
stawą decyzji Prezesa URTiP stanowiły art. 83 ust 2 i art. 84, które określają prze-
słanki decyzyjnego rozstrzygnięcia sprawy i pomimo tego że zasadniczym źródłem
zobowiązań operatorów łączonych sieci powinna być umowa, ta decyzja - w myśl art.
84 ust 2 Prawa telekomunikacyjnego - zastępowała umowę o połączeniu sieci. Jeśli
zatem skarga kasacyjna nie przedstawiła zarzutu naruszenia przepisów określają-
cych podstawę decyzji Prezesa URTiP, będącą także podstawą prawną zaskarżone-
go wyroku rozstrzygającego o legalności przedmiotowej decyzji URTiP, to wyłączyła
w ten sposób te kwestie - zgodnie z art. 39813 § 1 k.p.c. - z zakresu rozpoznania
sprawy przez Sąd Najwyższy.
Ponadto Sąd Najwyższy podziela wynikającą z zaskarżonego wyroku ocenę
prawną dotyczącą określonej w art. 85 Prawa telekomunikacyjnego instytucji posta-
nowienia Prezesa URTiP zobowiązującego strony umowy o połączeniu sieci do
zmiany jej treści w celu zapewnienia efektywnej konkurencji lub interoperacyjności
sieci. Wbrew argumentacji przedstawionej w skardze kasacyjnej nie budzi zastrzeżeń
stanowisko Sądu Apelacyjnego, że w ustalonych okolicznościach dotyczących braku
woli obu stron umowy o połączeniu sieci dokonania zmiany treści tej umowy, roz-
strzygnięcie sprawy w formie decyzji było funkcjonalnie odpowiednie i miało - o czym
była mowa wyżej - odrębną podstawą prawną. Nie ma racji skarżący, twierdząc, że
postanowienie, o którym mowa w art. 85 Prawa telekomunikacyjnego, postanowienie
przecież nie obligatoryjne ale podejmowane przez Prezesa URTiP z urzędu (w każ-
dym czasie - w celu zapewnienia efektywnej konkurencji lub interoperacyjności sieci)
- musiało być koniecznie wydane przed rozstrzygnięciem o zmianie umowy o połą-
czeniu sieci w trybie decyzyjnym. Należy zauważyć, że wyłożona w drodze interpre-
tacji relatywna autonomiczność postępowania określonego w art. 85 ust. 1 Prawa te-
lekomunikacyjnego została potwierdzona wskazaną w uzasadnieniu zaskarżonego
wyroku zmianą art. 86 Prawa telekomunikacyjnego (Dz.U. z 2003 r. Nr 113 poz.
1070), w którym dodany został ustęp 2 stanowiący, że trybu określonego w art. 85
ust. 1 nie stosuje się w przypadku złożenia przez operatora wniosku o wydanie decy-
zji w trybie art. 83 ust. 2 .
Jeżeli chodzi o drugą podstawę skargi kasacyjnej i wskazany w tym zakresie
jedyny zarzut naruszenia art. 316 § 1 k.p.c., to pomijając ogólne i bez określenia
związku z podstawami wyroku uwagi skarżącego na temat tzw. prawa międzyczaso-
wego, należało rozważyć tylko kwestie dostatecznie przez skarżącego skonkretyzo-
wane (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2002 r., I CKN 194/00). Dotyczą
one po pierwsze niewyjaśnienia tego ,,czy istnieje kalkulacja kosztów" i po drugie, że
po wydaniu decyzji Prezesa URTiP z dnia 15 lutego 2002 r. przestało obowiązywać
od 31 grudnia 2002 r. zastosowane w tej decyzji rozporządzenie Ministra Łączności z
dnia 9 września 1999 r.
Żadna z tych kwestii nie uzasadnia zarzutu naruszenia art. 316 k.p.c. (chodzi
zapewne o § 1 tego przepisu), stanowiącego, że po zamknięciu rozprawy, sąd wy-
daje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy.
Podstawy wyroku - ustalenia faktyczne i przypisana im ocena przepisów prawa mate-
rialnego - odpowiadają przedmiotowi postępowania sądowego wynikającego z odwo-
łania od określonej decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (art.
47957 pkt 1 k.p.c.). Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił apelację Telekomunikacji
Polskiej SA jako bezzasadną (art. 385 k.p.c.) po uznaniu, że rozpoznający sprawę w
pierwszej instancji Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wyjaśnił wszystkie oko-
liczności sprawy i zasadnie rozstrzygnął o tym, że nie było podstaw do uwzględnienia
odwołania (art. 47964 § 1 k.p.c.). Istotę tego rozstrzygnięcia stanowiła weryfikacja
podstaw prawnych zaskarżonej odwołaniem decyzji, oparta na wyjaśnieniu wszyst-
kich istotnych okoliczności, które powinny mieć znaczenie dla oceny zasadności
(podstaw) zarzutów skierowanych przeciwko przedmiotowej decyzji, stanowiącej re-
alizację ustawowej kompetencji ówczesnego Prezesa URTiP do rozstrzygnięcia o
zmianie umowy o połączeniu sieci. Istotną przesłanką tej decyzji w zakresie ustalonej
wysokości opłat było stwierdzenie braku ,,kalkulacji kosztów" związanych z wykony-
waniem usług telekomunikacyjnych. Jeżeli zatem skarżący nie kwestionuje powyż-
szych podstaw decyzji Prezesa URTiP, w szczególności tego, że ,,kalkulacji kosztów"
rzeczywiście nie było w okresie istotnym z punktu widzenia podstaw decyzji Prezesa
URTiP, to nie jest zasadne przedstawienie w skardze jakiejś hipotezy co do potrzeby
wyjaśnienia tego czy kalkulacja kosztów ,,może nie powstała" w późniejszym okresie.
Zarzut ten jest bezpodstawny także dlatego, że brak wyjaśnienia kwestii, którą skar-
żący uznaje za istotną, nie wynika z naruszenia przepisów postępowania dowodowe-
go, którego skarżący w ogóle nie wskazuje.
Jeżeli zaś chodzi o kwestię dotyczącą zastosowania § 9 ust. 1 pkt 4 rozporzą-
dzenia Ministra Łączności z dnia 9 września 1999 r., to - jak to już wyjaśniono w za-
kresie oceny drugiego z zarzutów materialnoprawnej podstawy skargi kasacyjnej -
przepis ten stanowił element podstawy prawnej zrealizowanej w decyzji Prezesa
URTiP jego kompetencji do ustalenia wysokości opłat z tytułu wzajemnego korzysta-
nia przez operatora z połączonych sieci telekomunikacyjnych.
Z powyższych przyczyn, uznając, że skarga kasacyjna nie ma uzasadnionych
podstaw Sąd Najwyższy orzekł stosownie do art. 39814 k.p.c.
========================================