Wyrok SN - I PRN 99/96
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:I PRN 99/96
Typ:Wyrok SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/9/151
Prawo Pracy 1997/3/34
Data wydania:1996-10-30

Wyrok z dnia 30 października 1996 r.
I PRN 99/96

Byłemu członkowi rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego
przysługuje ochrona stosunku pracy przewidziana w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25
września 1981 r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego (Dz. U. Nr
24, poz. 123 ze zm.) w sytuacji, gdy to przedsiębiorstwo przekształciło się w
jednoosobową spółkę Skarbu Państwa na podstawie ustawy z dnia 5 lutego 1993
r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych
o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa (Dz. U. Nr 16, poz. 69 ze zm.).


Przewodniczący SSN: Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Kazimierz
Jaśkowski (sprawozdawca), Jerzy Kuźniar.

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Piotra
Wiśniewskiego, po rozpoznaniu w dniu 30 października 1996 r. sprawy z powództwa
Tadeusza K., Tadeusza P., Waldemara K. i Kazimierza F. przeciwko Państwowym
Zakładom Lotniczym W. - O. S.A. o przywrócenie do pracy, na skutek rewizji nadzwy-
czajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 14 grudnia 1995 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok oraz poprzedzający go wyrok Sądu Rejonowego-
Sądu Pracy w Ciechanowie z dnia 17 lipca 1995 r. [...] w stosunku do powoda
Tadeusza K. i przekazał sprawę temu Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoz-
nania.


U z a s a d n i e n i e
Powód Tadeusz K. wniósł o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o
pracę twierdząc, iż przy podejmowaniu tej decyzji pozwany zakład rażąco naruszył
przepisy prawa o ochronie stosunku pracy członka rady pracowniczej, gdyż rozwiązał
umowę w ciągu roku od upływu kadencji rady bez zakończenia konsultacji z
zakładowymi organizacjami związkowymi w sprawie grupowego zwolnienia pracow-
ników Wydziału Terenowego w L.
Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa podnosząc, że nie naruszyła
przepisów ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz. U. z 1990 r., Nr 4, poz. 19 ze zm.) oraz art. 6 ust. 1 ustawy z dnia
25 września 1981 r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego (Dz. U. Nr 24,
poz.123 ze zm.), ponieważ przedsiębiorstwo zostało przekształcone w jednoosobową
spółkę Skarbu Państwa, w której nie działają organy samorządu załogi.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Ciechanowie wyrokiem z dnia 17 lipca 1995 r. [...]
oddalił powództwo. Sąd I instancji ustalił, że powód oraz inni powodowie, byli
zatrudnieni w pozwanych Państwowych Zakładach Lotniczych "W.-O." Zakładzie
Terenowym w L. w oparciu o umowy o pracę na czas nie określony. Umowy o pracę
wypowiedziano dnia 3 stycznia 1995 r. z przyczyn ekonomicznych. Sąd Rejonowy nadto
ustalił, że pozwany zakład wyczerpał tryb postępowania przewidziany w art. 2 i 3
powołanej ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy..., a ponieważ
nie doszło do zawarcia porozumienia przez kierownika zakładu pracy z organizacjami
związkowymi działającymi w zakładzie, kierownik określił zasady postępowania w
sprawach dotyczących pracowników objętych zamiarem zwolnienia w drodze
regulaminu (art. 4 ust. 3 tej ustawy) i zastosował przepisy art. 38 Kodeksu pracy. Z
dalszych ustaleń Sądu Rejonowego wynikało, iż w dniu 28 września 1994 r. Minister
Przemysłu i Handlu, działając w imieniu Skarbu Państwa, przekształcił przedsiębiorstwo
Państwowe Zakłady Lotnicze "W.-O." w jednoosobową Spółkę Skarbu Państwa, która
została wpisana w dniu 2 stycznia 1995 r. do rejestru handlowego w Sądzie
Gospodarczym w Warszawie pod nazwą: Państwowe Zakłady Lotnicze "W.-O." Spółka
Akcyjna, skrót: PZL "W.-O." S.A. W sprawie nie było sporne, że powód Tadeusz K. był
członkiem samorządu załogi, tj. Rady Pracowniczej PZL "W.-O.".
Sąd I instancji uznał, że w związku z przekształceniem przedsiębiorstwa w
spółkę, zostało ono postawione w stan likwidacji, wobec czego na podstawie art. 21 pkt
2 ustawy z dnia 21 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (jednolity tekst:
Dz. U. z 1991 r., Nr 18, poz. 80 ze zm.) organy samorządu załogi uległy likwidacji i
powód w dniu wypowiedzenia mu umowy o pracę nie był już członkiem rady pracow-
niczej i nie korzystał z ochrony przewidzianej w art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie
załogi.
Sąd Wojewódzki, oddalając rewizje powodów, podzielił w całości ustalenia Sądu
I instancji i wyciągnięte z tych ustaleń wnioski.
Wyrok Sądu II instancji w części dotyczącej Tadeusza K. zaskarżył rewizją
nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości, zarzucając rażące naruszenie art. 6 ust. 1
ustawy o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego i art. 45 KP oraz naru-
szenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej. Skarżący wniósł o uchylenie tego wyroku w
zaskarżonej części oraz w odpowiedniej części wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy
w Ciechanowie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu podniesiono, iż nie można podzielić poglądów Sądów obu
instancji, że pozwany zakład pracy mógł wypowiedzieć powodowi umowę o pracę jako
byłemu członkowi rady pracowniczej P.Z.L. "W.-O." w ciągu jednego roku po
rozwiązaniu z mocy prawa tejże rady bez naruszenia art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie
załogi przedsiębiorstwa. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 12
lutego 1993 r., I PZP 5/93 (OSNCP 1993 z. 11 poz. 192), mimo iż w spółce przestają
funkcjonować organy charakterystyczne dla przedsiębiorstwa państwowego, spółka ma
obowiązek respektowania prawa wynikającego dla byłych członków rady pracowniczej z
art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego i nie może im
wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy w ciągu roku od chwili przekształcenia się
przedsiębiorstwa państwowego w spółkę. Zdaniem Ministra Sprawiedliwości skoro
rozwiązanie łączącego strony stosunku pracy nastąpiło z rażącym naruszeniem art. 6
ust. 1 ustawy o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego, to należy uznać, że
powodowi zasadnie przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na podstawie art.
45 § 1 KP. Podniesiono także w rewizji nadzwyczajnej, że orzeczenie Sądu odmawia-
jące powodowi szczególnej ochrony jego stosunku pracy stanowi nie tylko rażące
naruszenie wymienionych wyżej przepisów prawa, ale i interesu Rzeczypospolitej
Polskiej, gdyż godzi w podstawowe, fundamentalne zasady porządku prawnego obo-
wiązujące w państwie prawnym.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 zd. 1 ustawy z dnia 25 września 1981 r. o samorządzie
załogi przedsiębiorstwa państwowego (Dz. U. Nr 24, poz. 123 ze zm.) przedsiębiorstwo
państwowe nie może bez zgody rady pracowniczej przedsiębiorstwa wypowiedzieć ani
rozwiązać stosunku pracy z członkami rady pracowniczej w czasie trwania kadencji tej
rady oraz w ciągu jednego roku po jej upływie.
Jak trafnie przyjęto w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1993 r., I PZP
5/93, byłemu członkowi rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego przysługuje
ochrona stosunku pracy przewidziana w art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie załogi
przedsiębiorstwa państwowego w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo państwowe
przekształciło się w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa na podstawie
ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr
51, poz.298 ze zm.). Wprawdzie przekształcenie pozwanego w spółkę nie nastąpiło na
podstawie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, lecz w oparciu o
ustawę z dnia 5 lutego 1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych
przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa (Dz.
U. Nr 16, poz. 69 ze zm.) to jednak na podstawie art. 2 ust. 1 tej ustawy odbywało się
ono na zasadach i w trybie określonych w ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw pańs-
twowych w odniesieniu do przejęcia pracowników przez nowego pracodawcę.
Dotyczące tej kwestii przepisy art. 8 i 9 ust. 2 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw
państwowych nie zostały wyłączone ze stosowania przy prywatyzacji przedsiębiorstw
państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa. Według art. 9 ust. 1
ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych pracownicy przekształconego
przedsiębiorstwa stają się z mocy prawa pracownikami spółki (z zastrzeżeniem art. 9
ust. 2, nie mającym zastosowania w niniejszej sprawie). Natomiast zgodnie z art. 8 ust.
2 tej ustawy spółka powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego
wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorstwa. Należy
zatem podzielić pogląd wyrażony we wskazanej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 12
lutego 1993 r., że na pozwaną spółkę przeszedł obowiązek respektowania zakazu
wypowiedzenia umowy o pracę członkowi rady pracowniczej, uprzednio obciążający
przedsiębiorstwo. Z chwilą powstania spółki kończy się kadencja rady pracowniczej, a
do jej członków ma zastosowanie roczny okres ochronny przed wypowiedzeniem i
rozwiązaniem stosunku pracy.
Zaskarżony wyrok narusza także interes Rzeczypospolitej Polskiej albowiem jego
skutkiem jest pozbawienie zatrudnienia pracownika podlegającego szczególnej
ochronie (art. 421 § 2 KPC).
Z tych względów na podstawie art. 422 § 2 KPC w związku z art. 11 ust. 5
ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego... (Dz. U. Nr
43, poz. 189) orzeczono jak w sentencji.

========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] I PRN 118/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/6/95
1996-08-21 
[IA] I PRN 103/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/6/93
1996-07-11 
[IA] I PRN 101/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/11/190
1996-11-07 
[IA] I PRN 98/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/9/150
1996-10-30 
[IA] I PRN 97/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/10/164 Monitor Prawniczy 1997/7/282-284
1996-10-30 
  • Adres publikacyjny: