Profilaktyczne badania lekarskie pracowników

Wstępne badania lekarskie mają na celu ustalenie, czy fizyczne i psychiczne cechy kandydata na pracownika (a przy badaniach okresowych bądź kontrolnych - pracownika), umożliwiają mu wykonywanie powierzanych obowiązków. Sprawdzają czy u badanej osoby nie występuje choroba mogąca stanowić zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa innych osób.

Wstępnym badaniom lekarskim podlega osoba przyjmowana do pracy, pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy, a także inni pracownicy przenoszeni na stanowiska, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Nie podlegają wstępnym badaniom lekarskim osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy z tym pracodawcą. W doktrynie podkreśla się, że ustawodawca używając zwrotu _ stanowisko o takich samych warunkach pracy _ miał na myśli stanowisko pracy o warunkach porównywalnych w zakresie dotyczącym np. zagrożeń, czynników szkodliwych itd., przy czym do zawarcia kolejnej umowy o pracę z tym samym pracownikiem powinno dojść _ bezpośrednio _, tj. natychmiast, po zakończeniu dotychczasowego stosunku pracy.

[

30 tys. zł kary za brak badań lekarskich pracownika ]( http://msp.money.pl/wiadomosci/kadry/artykul/30;tys;zl;kary;za;brak;badan;lekarskich;pracownika,125,0,482429.html )
Obecnie w Sejmie trwają prace nad zmianą zdania drugiego w art. 229 § 1 pkt. 1 Kodeksu pracy (k.p.). Zmiana polegać ma na rezygnacji ze wstępnych badań lekarskich osób ponownie zatrudnianych u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu 30 dni po rozwiązaniu albo wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.

Okresowym badaniom lekarskim podlega każdy pracownik, niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy. Częstotliwość przeprowadzania badań okresowych została określona w Załączniku Nr 1 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 roku w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.). Częstotliwość badań zależy od obecności czynników szkodliwych lub uciążliwych, jakie oddziaływają na pracownika oraz od ich rodzaju. W przypadku pracy bez określonych czynników narażenia, badania okresowe powinny być przeprowadzane co 5 lat.

Kontrolnym badaniom lekarskim podlega pracownik, którego niezdolność do pracy z powodu choroby trwała dłużej niż 30 dni. W takim przypadku ustala się zdolność pracownika do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Obowiązki pracodawcy w przedmiocie badań profilaktycznych pracowników obejmują zarówno obowiązek skierowania na badania, jak i zastosowanie się do wniosków profilaktycznych (np. odsunięcie od pracy, przeniesienie do innej pracy). Ponadto pracodawca ponosi koszty finansowe związane z badaniami oraz jest zobowiązany do prowadzenia dokumentacji badań lekarskich. Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy.

Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

Co istotne, podmiotem obowiązków poddawania się badaniom profilaktycznym jest również pracownik. Jak stanowi art. 211 k.p., jednym z podstawowych obowiązków pracownika dotyczących przestrzegania przepisów bhp, jest poddawanie się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosowanie się do wskazań lekarskich. Z tego względu, zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Sądu Najwyższego, odmowa poddania się badaniom kontrolnym po okresie długotrwałej nieobecności w pracy spowodowanej chorobą, może zostać uznana ze naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (np. wyrok SN z dnia 10 stycznia 2006 r., sygn. I PK 131/05).

Karolina Sobczuk jest prawnikiem w kancelarii MPiW, specjalistką prawa pracy