Polscy więźniowie będą kąpali się częściej?

Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego zapisy przewidujące, że skazany lub aresztowany mężczyzna korzysta z ciepłej kąpieli _ co najmniej raz w tygodniu _. Zdaniem RPO to za rzadko, by można było utrzymać należytą higienę.

W swym wniosku zastępca RPO Stanisław Trociuk zakwestionował zapisy dwóch rozporządzeń ministra sprawiedliwości z 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania aresztowania oraz kary pozbawienia wolności. Ustalono w nich minimalny standard co do utrzymania higieny osobistej przez mężczyzn, którzy mają korzystać co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli (częstsze kąpiele przysługują osadzonym zatrudnionym przy pracach brudzących, chorym oraz kobietom).

Jak podkreślił Trociuk, standard ten może zostać podwyższony, ale decyzja leży w gestii administracji więziennej, która _ może postępować dowolnie _.

_ - Mając na uwadze standardy międzynarodowe oraz ustawodawstwa innych państw, stwierdzić trzeba, iż możliwość kąpieli raz w tygodniu jest niewystarczająca do utrzymania należytej higieny, ponadto nie może być uznane za traktowanie humanitarne, jeżeli nawet odniesiemy to do przeciętnego poziomu życia w polskim społeczeństwie _ - dodał zastępca RPO.

Według niego standard jednej kąpieli mężczyzn nie może być oceniony jako odpowiedni do zachowania zdrowia. _ - Poza wszelką dyskusją pozostaje, iż państwo wykonując karę pozbawienia wolności lub areszt, musi dbać o to, by były one wykonywane humanitarne _ - napisał.

Powołał się na opinię dyrektora Państwowego Zakładu Higieny z września 2013 r., który poparł propozycję RPO dwóch lub więcej - w zależności od warunków organizacyjnych i technicznych - ciepłych kąpieli dla osadzonych.

_ - Celem regulacji było, jak należy sądzić, ograniczenie wydatków ponoszonych w związku z organizacją ciepłej kąpieli, a także umożliwienie jednostkom Służby Więziennej elastycznego dostosowania możliwości realizacji kąpieli do warunków panujących w placówce _ - napisał Trociuk. Zwrócił uwagę, że osadzeni sami podgrzewają wodę przy użyciu czajników i grzałek w celach, po czym w kącikach sanitarnych polewają się wodą. Jego zdaniem takie działania faktycznie nie przynoszą oszczędności, gdyż osadzeni zużywają podobną albo i większą ilość wody (nowoczesne urządzenia w łaźniach ograniczają ilość zużywanej wody), zużywają bardzo dużo energii do podgrzania wody, a ponadto przez polewanie z góry wodą, powodują dewastację kącików sanitarnych i zalewają pomieszczenia niżej usytuowane.

Trociuk dodał, że raport Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka pt. _ Higiena w Zakładach Karnych w poszczególnych państwach europejskich _ stwierdza, iż w Hiszpanii nie ma limitu dostępności do prysznica, a więźniowie mogą z niego korzystać wielokrotnie w ciągu dnia. W Grecji w nowszych więzieniach w każdej celi znajduje się prysznic, a w starszych - jest wspólny prysznic, do którego więźniowie mają ciągły dostęp. We Włoszech więźniowie mogą korzystać z prysznica dwa lub trzy razy w tygodniu. W USA więźniowie nieuznani za niebezpiecznych mają prawo do prysznica codziennie.

We wniosku Trociuk podkreślił też, że zaskarżone przepisy wydano na podstawie upoważnienia ustawowego z Kodeksu karnego wykonawczego. Zdaniem RPO upoważnienie to nie zawierało umocowania dla ministra do wprowadzenia w rozporządzeniu regulacji będących konkretyzacją wynikającego z Kkw prawa skazanego lub aresztowanego do odpowiednich warunków higieny. Zakres regulacji na poziomie rozporządzenia obejmuje wyłącznie sprawy o charakterze organizacyjno-porządkowym, a nie tego, jakie warunki higieny organ wydający rozporządzenie uważa za odpowiednie - dodał zastępca RPO.

Już w 2011 r. Irena Lipowicz upominała się u ówczesnego ministra sprawiedliwości Jarosława Gowina, że wszyscy więźniowie powinni móc się kąpać co najmniej dwa razy tygodniowo. Powoływała się na skargi mężczyzn pozbawionych wolności, którzy wskazują na problemy w utrzymaniu higieny w zakładach karnych i aresztach. Zaznaczają oni, że ciepła kąpiel raz w tygodniu jest niewystarczająca oraz stanowi poważne utrudnienie w utrzymaniu czystości i schludnego wyglądu. Skarżą się też, że kąpiel jest za krótka - trwa tylko 5 minut.