PiS skarży do TK pakt fiskalny

PAP dotarła do wniosku PiS do TK o zbadanie zgodności z konstytucją ustawy o ratyfikacji Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej oraz samej umowy międzynarodowej.

W skardze podkreślono, że głosowanie nad ustawą zezwalającą na ratyfikację paktu nie powinno odbywać się zwykłą większością głosów w Sejmie, ale na podstawie art. 90 konstytucji. Wymaga on 2/3 głosów podczas głosowania w obu izbach parlamentu. PiS argumentuje, że powinno tak się stać, bo pakt _ dokonuje przekazania szeregu kompetencji organów władzy państwowej na rzecz UE, poprzez przyznanie ich niektórym jej instytucjom _.

Według art. 90 konstytucji _ RP może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach _.

_ - Specyfika konstytucji wymaga podkreślenia, że przekazanie kompetencji w jej świetle opiera się o art. 90 i dotyczy niektórych spraw, czyli nie jest możliwe przekazanie całości kompetencji organu państwa, jak i kompetencji, co do istoty spraw określających gestię danego organu władzy państwowej _ - czytamy we wniosku.

Ponadto, według PiS, przekazanie kompetencji musi nastąpić na rzecz organu międzynarodowego lub organizacji międzynarodowej. _ Na rzecz innych podmiotów jest więc niedozwolone _ - podkreślono w uzasadnieniu.

W ocenie PiS pakt _ narusza istotę konstytucyjnego porządku, dokonując przekazania kompetencji instytucjom UE w niedopuszczalny sposób, jak i naruszając istotę uprawnień konstytucyjnych organów państwa, co nie daje się pogodzić z normami konstytucyjnymi nawet poprzez zastosowanie procedury przekazania kompetencji _.

Według autorów wniosku na podstawie art. 3 ust. 1 oraz ust. 2 paktu dochodzi do przekazania kompetencji kontrolnych Sejmu zawartych w art. 95 ust. 2 konstytucji. Ich zdaniem ten fragment traktatu nakłada na Polskę nowe obowiązki, które nie mieszczą się w zakresie zobowiązań wynikających z traktatów unijnych.

Zgodnie z art. 95 ust. 2 ustawy zasadniczej _ Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością Rady Ministrów w zakresie określonym przepisami konstytucji i ustaw _.

_ - Sejm uchwala budżet, a Rada Ministrów odpowiada za wykonanie budżetu przed Sejmem, który udziela jej absolutorium _ - podkreślono. Według wnioskodawców w tym zakresie ograniczeniem kompetencji kontrolnych organów państwowych w sprawach budżetowych jest mechanizm korygujący, ustanowiony i automatycznie uruchomiany na mocy art. 3 ust. 2 paktu fiskalnego _ w przypadku stwierdzenia znacznych odchyleń od celu średniookresowego lub ścieżki dostosowawczej prowadzącej do tego celu _.

W opinii PiS dochodzi w tym wypadku do przekazania kompetencji Sejmu wynikających art. 95 ust. 1 ustawy zasadniczej ("władzę ustawodawczą w RP sprawują Sejm i Senat") w związku z art. 4 ust. 1 ("władza zwierzchnia w RP należy do Narodu").

Według PiS art. 5 ust. 1 oraz ust. 2 paktu dają kompetencje Radzie UE i Komisji Europejskiej do nadzoru i monitorowania programów partnerstwa budżetowego i gospodarczego. - _ Kompetencje te w swej istocie ingerują w sposób władczy (zatwierdzanie) i kontrolny (monitorowanie) w procedurę tworzenia budżetu państwa członkowskiego. Z perspektywy konstytucyjnej mamy tu do czynienia z włączeniem do łańcucha procedowania w sprawach budżetu państwa, określonego normami konstytucyjnym, w szczególności art. 219 Konstytucji RP oraz art. 221 Konstytucji RP, dwóch nowych podmiotów zewnętrznych _ - zaznaczono.

W ocenie PiS na podstawie art. 7 paktu państwa-strony zobowiązują się popierać wnioski lub zalecenia przedstawione przez Komisję Europejską w przypadku, gdy ta uzna, że państwo członkowskie UE, którego walutą jest euro, narusza kryterium wysokości deficytu w ramach procedury nadmiernego deficytu. Jak podkreślają, następuje ograniczenie swobody podejmowania decyzji przez Polskę, a więc naruszenie przepisów z art. 146 Konstytucji, który mówi m.in., że _ Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną _.

Zgodnie z wnioskiem art. 8 paktu uszczupla zakres kompetencji Trybunału Konstytucyjnego oraz _ uszczupla władztwo krajowej władzy sądowniczej _, tworząc prawo Trybunału Sprawiedliwości do kontroli ustaw lub innych aktów prawa krajowego.

Jeżeli chodzi o niezgodność traktatu z konstytucją PiS zaznacza, że art. 3 ust. 1 traktatu zawierający regułę ograniczającą deficyt strukturalny w dolnym pułapie do poziomu 0,5 proc. KB jest niezgodny z art. 216 ust. 5 konstytucji, który odwołuje się do blokady zaciągania pożyczek lub udzielania gwarancji i poręczeń finansowych w sytuacji, kiedy państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości rocznego KB.

Zdaniem posłów PiS art. 3 ust. 2 paktu nakazujący włączenie do prawa krajowego zasad mechanizmu korygującego i deficytu jest niezgodny m.in. z art. 235 ust. 4 (przewidującym, że ustawę o zmianie konstytucji uchwala Sejm większością, co najmniej 2/3 głosów).

Według autorów wniosku także art. 8 ust. 1 paktu jest niezgodny z tą częścią ustawy zasadniczej. _ - Ta norma traktatowa zezwala na działania władcze wobec organów państwa polskiego organowi organizacji międzynarodowej, jakim jest Komisja Europejska lub innym państwom-stronom tej umowy, polegające na ocenie wykonania zobowiązań wynikających z tego traktatu. Literalnie wykonanie to polega na przyjęciu stosownych rozwiązań w prawie krajowym, na poziomie konstytucyjnym lub ewentualnie niższym _ - uzasadniono.

_ - Art. 5 przewiduje przyjęcie programu partnerstwa budżetowego i gospodarczego zgodnie z zawartą w nim formułą: +treść i formę tych programów określa prawo Unii Europejskiej+. Zwrot ten nie spełnia standardu określoności prawa. Pojęcie +prawo Unii Europejskiej+ jest pojęciem ogólnym _ - stwierdza we wniosku PiS. Narusza to, jego zdaniem, zasadę demokratycznego państwa prawa wyrażoną w art. 2 ustawy zasadniczej.

Zdaniem PiS art. 10 paktu zawierający m.in. zobowiązanie do użycia mechanizmu wzmocnionej współpracy _ modyfikuje zobowiązania, jakie wynikają dla Polski z członkostwa w Unii Europejskiej _ oraz narusza zasadę określoności przepisów prawa.

Według PiS Polska przyjmując pakt nie tylko wiąże się umową międzynarodową zawierającą reguły fiskalne, ale _ zapowiadając włączenie zawartych w nim regulacji w ramy prawne Unii Europejskiej (...)Zobowiązuje się w sposób trwały do niedokonywania zmian przeciwko jego postanowieniem, nie tylko na poziomie ustawowym, ale i konstytucyjnym _.

W ten sposób - jak stwierdzono - _ dochodzi do ograniczenia uprawnień zwierzchnich narodu _ zawartych w art. 4 ust. 1 oraz ust. 2. _ Konsekwencją jest tu trwałe ograniczenie autonomii legislacyjnej Sejmu (art. 95 ust. 1 Konstytucji RP), jako organu swobodnie określającego warunki tworzenia budżetu (art. 219 ust. 2), jak i podmiotu tworzącego budżet (art. 219 ust. 1 Konstytucji RP), w zakresie, w jakim ograniczona będzie jego swoboda do przyjmowania w przyszłości innych progów i wymogów budżetowych np. w ustawach krajowych czy innych umowach międzynarodowych _ - zaznaczają autorzy wniosku.

Pakt fiskalny wymusza większą dyscyplinę w finansach publicznych, zwłaszcza w 17 państwach euro landu. Ustanawia nowe, bardziej automatyczne sankcje za łamanie dyscypliny, w tym nowej reguły wydatkowej. Polskę będzie obowiązywał dopiero wtedy, gdy przyjmiemy unijną walutę. Rząd przekazując do parlamentu projekt ustawy zezwalającej na ratyfikację, zaproponował tryb opisany w art. 89 konstytucji, który zakłada ratyfikację umowy przez prezydenta przy uprzednim wyrażeniu na to zgody przez Sejm i Senat zwykłą większością głosów.