Czym będzie zapis windykacyjny w testamencie

Trzeba jednak pamiętać, że spadkodawca ustanawiając w testamencie kilku spadkobierców, nie może skutecznie przesądzić o sposobie podziału między nimi przedmiotów należących do spadku. Nie może więc w sposób wiążący zdecydować o tym, jakie przedmioty należące do spadku przypadną poszczególnym spadkobiercom (np. czy samochód Renault Clio przypadnie w udziale jego wnukowi Janowi Kowalskiemu).

Nadto w praktyce, aby takie zobowiązanie zrealizować, trzeba wszcząć postępowanie sądowe i przejść przez długotrwałe procedury związane z działem spadku. Powyższy stan rzeczy nie mógł się ostać dlatego też ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie do polskiego systemu prawa nowej instytucji jaką jest wspomniany zapis windykacyjny.

Zapis windykacyjny jest **to rozrządzenie spadkodawcy na wypadek śmierci, zawarte w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego, przez które spadkodawca postanawia, że oznaczona osoba nabywa określony przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (np.: w testamencie będzie wyraźnie wskazane, że samochód marki Renault Clio otrzymuje wnuk spadkodawcy Jan Kowalski).

[ ( http://static1.money.pl/i/h/170/t77994.jpg ) ] (http://news.money.pl/artykul/koniec;z;fikcja;w;testamentach,93,0,800861.html) Koniec z fikcją w testamentach
Zaletą zapisu windykacyjnego jest jego prostota i zgodność z wolą testatora. Powoduje on bowiem nabycie przedmiotu zapisu przez zapisobiercę już w chwili śmierci testatora, bez konieczności podejmowania jakichkolwiek dodatkowych działań.

Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być rzecz oznaczona co do tożsamości (np. samochód), zbywalne prawo majątkowe (np. wierzytelności, udział w spółce z o.o., prawa z papierów wartościowych), przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne albo ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności (np. użytkowanie nieruchomości).

Należy jednak pamiętać, że nie jest możliwe ustanowienie zapisu windykacyjnego, którego przedmiotem będzie wykonanie usługi lub dokonanie oznaczonej czynności faktycznej lub prawnej na korzyść zapisobiercy. W tych przypadkach wykonanie zapisu wymaga bowiem podjęcia dodatkowych czynności, co jest cechą charakterystyczną dla zapisu zwykłego, który funkcjonuje obecnie. Dlatego też tego rodzaju zapisy powinny być zawsze traktowane jako zapisy zwykłe.

[ ( http://static1.money.pl/i/h/240/t130544.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/jak;prawidlowo;sporzadzic;testament,104,0,764008.html) Jak prawidłowo sporządzić testament
Podkreślenia wymaga fakt, iż zapisobiercy uzyskujący korzyść na podstawie zapisu windykacyjnego ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe. Odpowiedzialność ta jest jednak ograniczona do wartości przedmiotu zapisu windykacyjnego według stanu i cen z chwili otwarcia spadku. Ponadto aż do chwili działu spadku odpowiedzialność zapisobiercy windykacyjnego za długi spadkowe jest solidarna ze spadkobiercami.

Nie można zapomnieć, że do osoby, która uzyskała zapis windykacyjny, stosowane są te same regulacje, dotyczące powołania spadkobiercy, przyjęcia i odrzucenia spadku, zdolności do dziedziczenia i o niegodności, jak do spadkobiercy. Zatem zapisobierca windykacyjny może przyjąć zapis **wprost, czyli bez ograniczenia odpowiedzialności za długi, z dobrodziejstwem inwentarza, czyli z ograniczeniem tej odpowiedzialności do wartości przedmiotu zapisu windykacyjnego, albo odrzucić zapis windykacyjny.

Termin do przyjęcia lub odrzucenia zapisu windykacyjnego wynosi 6 miesięcy od dowiedzenia się przez zapisobiercę o treści testamentu pozostawionego przez zmarłego. W przypadku odrzucenia zapisu windykacyjnego przedmiot tego zapisu staje się częścią spadku, a zapis windykacyjny należy wówczas traktować jako nieistniejący.

[ ( http://static1.money.pl/i/h/240/t130544.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/kto;dziedziczy;w;przypadku;gdy;nie;ma;testamentu,190,0,763838.html) Kto dziedziczy w przypadku, gdy nie ma testamentu
Co istotne spadkodawca dokonując zapisu windykacyjnego nie może uzależnić go od spełnienia jakiegoś warunku bądź z zastrzeżeniem terminu. Powyższe ograniczenie wynika z charakteru i celu tej regulacji. Celem zapisu windykacyjnego i jego zaletą jest bowiem szybkie przysporzenie zapisobiercy określonej korzyści majątkowej.

Dopuszczenie zapisu windykacyjnego z zastrzeżeniem warunku lub terminu pozostawało by zatem w sprzeczności z tym celem. Ponadto w przypadku nieruchomości dodatkowo pojawiałby się problem związany z treścią przepisu art. 157 § 1 i art. 237 k.c., który zabrania przenoszenia własności nieruchomości i prawa użytkowania wieczystego z zastrzeżeniem warunku lub terminu. Warto jednak pamiętać, że gdyby testator chciał uzależnić nabycie określonej korzyści majątkowej przez zapisobiercę od warunku lub terminu wówczas może się posłużyć zapisem zwykłym.

Podsumowując - niewątpliwą zaletą zapisu windykacyjnego jest możliwość wpływu spadkodawcy na losy poszczególnych składników majątku spadkowego oraz natychmiastowa realizacja jego woli.

Z uwagi na fakt, iż co do zasady wszelkie sprawy spadkowe wiążą się w każdej rodzinie z olbrzymimi emocjami warto przed przygotowaniem testamentu notarialnego zawierającego zapis windykacyjny skonsultować jego treść z adwokatem.

Autorka jest adwokatem w Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych Celichowski - Szyndler i Partnerzy.