Minister sprawiedliwości i prokurator generalny Andrzej Czuma wydał 1*5 wytycznych dla prokuratorów prowadzących i nadzorujących śledztwa wydał *
Mają one wzmocnić pozycję ofiar przestępstw na policji, w prokuraturach i sądach. Będą egzekwowane od 15 marca.
_ - Bronimy praw sprawców do obrony, ale nie mogą one dominować nad prawami pokrzywdzonego _ - podkreśla Czuma. W jego opinii, pozornie sytuacja pokrzywdzonych w naszym prawie jest dobra, ale w rzeczywistości ofiara przestępstwa często nie wie, jakie ma uprawnienia.
_ - Bywa często, że pokrzywdzeni są traktowani przez prowadzących postępowania jako - przepraszam za wyrażenie - materiał dowodowy. Funkcjonariusze traktują takie osoby instrumentalnie, zdarza się, że ofiara jest intruzem - a powinna być przecież pełnoprawną stroną postępowania _ - mówił minister.
Dlatego wśród wydanych wytycznych powtarzają się takie, które akcentowali również poprzedni ministrowie - np. aby pokrzywdzony był przesłuchiwany tylko raz w całym postępowaniu (jeśli nie ma żadnych nowych okoliczności), czy by byli każdorazowo informowani o uprawnieniach.
_ - Nie wolno lekceważyć informacji o zagrożeniu pokrzywdzonego i jego najbliższych ze strony sprawcy lub jego otoczenia, a jeśli występuje prawdopodobieństwo realizacji gróźb, należy zapewnić pokrzywdzonemu odpowiednie środki ochrony _ - głosi wytyczna nr 12, w której Prokurator Generalny nakazuje częstsze stosowanie wobec sprawców zakazu zbliżania się do jego ofiar. Prokuratorzy mieliby też częściej występować o to w swoich wnioskach co do kary przed sądem.
_ - Przy przyjmowaniu zawiadomienia o przestępstwie oraz pierwszym przesłuchaniu pokrzywdzonego - niezależnie od pisemnego pouczenia o uprawnieniach - należy udzielać mu dodatkowych ustnych informacji, aby treść pouczenia była zrozumiała (...) Stosowna adnotacja powinna się zawierać w aktach każdej sprawy _ - głoszą wytyczne.
W innym miejscu minister-prokurator generalny akcentuje, że pokrzywdzony powinien mieć świadomość, jakie skutki i korzyści płyną z tego, iż jest on pełnoprawną stroną postępowania, może być oskarżycielem posiłkowym, mieć pełnomocnika, składać wnioski i mieć wgląd do akt, może też wnieść powództwo cywilne przeciw sprawcy, czy domagać się od państwa pomocy finansowej.
- _ Pokrzywdzonego należy informować o istnieniu organizacji pozarządowych, od których może uzyskać wszechstronne wsparcie, zwłaszcza szybką pomoc finansową _ - głosi wytyczna nr 6.
ZOBACZ TAKŻE:
Czuma zobligował też śledczych, by w sprawach o przemoc w rodzinie do akt sprawy zawsze były dołączane Niebieskie Karty, a prokurator powinien zawsze informować sąd rodzinny o dostrzeżonych przejawach nieprawidłowego funkcjonowania rodziny, a w szczególności o przejawach demoralizacji dziecka.
_ - Należy ustalać wysokość szkody poniesionej przez pokrzywdzonego (kradzieżą - PAP) oraz zamieszczać w akcie oskarżenia dane na ten temat; pominięcie takich danych może być podstawą zwrotu przez sąd aktu oskarżenia do uzupełnienia _ - głosi inna wytyczna.
Czuma zachęca prokuratorów do korzystania z możliwości kierowania niektórych spraw do mediacji, co pozwala na ugodowe zakończenie sprawy, połączone z naprawieniem przez sprawcę wyrządzonej szkody.
Minister uczulił też prokuratorów by reagowali, gdy pokrzywdzony jest przed sądem pytany o sprawy nie związane z istotą procesu, a naruszające jego godność - np. o życie intymne.
_ - Do akt podręcznych (śledztwa - PAP) powinny być dołączone notatki służbowe osoby prowadzącej postępowanie dotyczące działań podjętych na rzecz pokrzywdzonego _ - głosi ostatnia wytyczna Czumy, na podstawie której od 15 marca wizytatorzy będą kontrolować przestrzeganie praw ofiar przez prokuratorów prowadzących lub nadzorujących śledztwa.
