W kwietniu tego roku Komisja Europejska zaproponowała zniesienie przez Unię Europejską wiz dla obywateli Ukrainy. Zgodnie z ówczesnymi założeniami, obywatele Ukrainy, którzy mają paszporty biometryczne (dokumenty tożsamości, które odczytywane są za pomocą urządzeń elektronicznych i optycznych, pozwalające zidentyfikować tożsamość na podstawie m.in. linii papilarnych), będą uprawnieniu do wjazdu do strefy Schengen, bez konieczności posiadania wizy. Okres, w którym mogliby przebywać w wyżej opisanym sposobie wynosiłby do 90 dni w ciągu sześciu miesięcy w celach turystycznych, rodzinnych, ale także i w celach biznesowych.
Chęć liberalizacji wizowej przez Unię Europejską dla Ukrainy, wynikała z pozytywnej oceny Komisji w kwestii postępów naszego sąsiada w spełnianiu warunków dla takiej liberalizacji, takich jak poprawa jakości ochrony danych, walka z przestępczością, a także poprzez uchwalenie niezbędnych uchwał dla likwidacji ruchu wizowego między Unią Europejską, a Ukrainą. Rekomendacja Komisji nie uzyskała dalszego biegu w Radzie Unii Europejskiej ze względu na negatywne stanowisko ze strony Francji i Niemiec, które powiązane było ze zniesieniem wiz dla Turcji. Obawy zrodziły się także po stronie Holandii, która w wyniku referendum odrzuciła umowę stowarzyszeniową między Ukrainą a Unią Europejską.
Nastąpił jednak przełom i w listopadzie tego roku Państwa Członkowskie Unii Europejskiej wyraziły zgodę na zniesienie wiz dla obywateli Ukrainy. O ostatecznej decyzji przesądzi zapewne wypracowane porozumienie pomiędzy PE, a unijnymi rządami w kwestii tzw. hamulca bezpieczeństwa. Należy także wspomnieć, że na liberalizację wizową oczekują także władze Gruzji, dla których Komisja Europejska również zaproponowała zniesienie wiz.
W artykule K&L Legal "Zmiany w zatrudnieniu cudzoziemców. Co zmieni się w 2017 roku?" została zwrócona uwaga na obecnie trwające prace legislacyjne w ustawodawstwie polskim, związane z wdrożeniem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE z 26 lutego 2014 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego. Przedstawiony projekt ustawy zmieniający Ustawę o cudzoziemcach, Ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektóre inne ustawy, choć w zamierzeniu mający ułatwić przejście przez formalności pracodawcom oraz przyszłym pracownikom spoza Rzeczypospolitej, daje podstawy do obaw, iż dojść może do paraliżu procedur udzielania zezwoleń na pracę dla cudzoziemców, które w chwili obecnej już są bardzo skomplikowane.
Przypomnieć należy także, iż to właśnie obywatele Ukrainy są najliczniejszą grupą, starającą się o pracę na terenie Polski. Ogromnym problemem, z którym w chwili obecnej mierzą się rodzime firmy, jest znalezienie odpowiedniej liczby pracowników, a także pracowników o określonych kompetencjach. Szacuje się, że problem dotyczy około 40 proc. polskich przedsiębiorców, co znacznie zwiększa popyt na poszukiwanie kadry pracowniczej wśród cudzoziemców. Problem nie występuje wyłącznie wśród pracowników niższego szczebla. Wykwalifikowani pracownicy także, są poszukiwani przez polskich pracodawców, a szansą dla nich miało być w założeniu zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji - tzw. Niebieska karta. Jest ona przeznaczona dla cudzoziemca, który w Polsce zamierza wykonywać pracę w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, spełniając szereg ustawowych warunków. Z punktu widzenia praktyki jednak, w Polsce zezwolenia te wydawane są w znikomych ilościach, w
porównaniu do realnych potrzeb.
W temacie proponowanych zmian legislacyjnych, patrząc na uwagi złożone w toku konsultacji społecznych do projektu ze stron organów państwowych można dojść do wniosku, że procedura będzie znacznie ułatwiona. I tak np. stanowisko Wojewody Dolnośląskiego z 19 września 2016 r. wskazuje, iż zasadne wydaje się być podjęcie w rozpatrywanym projekcie ustawy działań legislacyjnych mających na celu poprawę procedur administracyjnych, m.in. takich, które powinny usprawnić pracę w wydziałach właściwych do spraw cudzoziemców w urzędach wojewódzkich, co wpłynie jednocześnie na poprawę jakości obsługi obywateli.
Rzeczywistość, ze strony urzędnika i obywatela wygląda jednak zupełnie odwrotnie, a projekt ustawy nie wskazuje jasnych i ułatwiających przejście przez procedurę rozwiązań. Potwierdzenie argumentu znajduje uzasadnienie m.in. w uwagach Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka z 12 września 2016 r. do wspomnianego projektu, która obszernie wskazuje na konieczność wprowadzenia zmian w procedowanych ustawach.
Jeżeli więc procedura krajowa nie zostanie realnie uproszczona, a polityka Unii Europejskiej da zielone światło dla liberalizacji przepływu cudzoziemców, głównie z Ukrainy, to przed polskimi przedsiębiorcami pojawić się może problem, z którym nie będą w stanie sobie poradzić. Wartym uwagi jest także fakt, iż to nie jedynie Polska zmaga się z brakiem pracowników. Jest to problem wielu krajów państw członkowskich, w tym Niemiec.
Przedsiębiorcy naszego zachodniego sąsiada w wielu przypadkach oferują wyższe stawki wynagrodzenia, niż cudzoziemiec może otrzymać w Polsce. Obcokrajowiec trafiający na barierę biurokratyczną i urzędniczą na terenie Rzeczypospolitej Polskiej wybierze w takim wypadku kraj, który pozwoli mu na lżejszą procedurę zdobycia zezwolenia na pracę i lepsze zarobki. Z prawniczego punktu widzenia, powinien być to alarm dla polskiego ustawodawcy, dla dogłębnej analizy przedmiotowego projektu zmian w Ustawie o cudzoziemcach, Ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw, i wprowadzenia rozwiązań, które wpłyną na zwiększenie zainteresowania pracodawców w kwestii zatrudnienia cudzoziemców.
Autor jest zatrudniony w Kancelarii Radców Prawnych K&L Legal Granat i Wspólnicy Sp.k. z siedzibą we Wrocławiu