*Ministerstwo Finansów zwiększyło w tym roku liczbę kontroli podatkowych w zakresie cen transferowych i transakcji zawieranych między podmiotami powiązanymi. *
Organy podatkowe otrzymują obecnie dodatkowe informacje w tym zakresie w związku z nowelizacją ustawy o rachunkowości, która wprowadziła obowiązek prezentowania w sprawozdaniu finansowym istotnych transakcji zawartych przez podatników na warunkach innych niż rynkowe. Obowiązek ten po raz pierwszy ma zastosowanie w odniesieniu do sprawozdań finansowych sporządzanych za 2008 rok.
Ponadto kontrola podatkowa nadal obejmuje badanie dokumentacji podatkowych transakcji z podmiotami powiązanymi, które są sporządzane na podstawie art. 9a ustawy o CIT (odpowiednio art. 25a ustawy o PIT)
.
Stosownie do powyższych uregulowań zobowiązani do sporządzenia szczególnej dokumentacji podatkowej są podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z nimi lub transakcji, w związku, z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu z kraju stosującego szkodliwą konkurencję podatkową (tzw. _ raju podatkowego _).
Ustawodawca wskazał wartościowe rodzaje transakcji, dla których powstaje obowiązek sporządzenia szczególnej dokumentacji podatkowej. W odniesieniu do podmiotów powiązanych obowiązek sporządzenia dokumentacji powstanie, w przypadku gdy łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym przekracza równowartość:
- 100 000 EUR - jeżeli wartość transakcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego
- 30 000 EUR - w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępniania wartości niematerialnych i prawnych,
- 50 000 EUR - w pozostałych przypadkach.
Podatnik jest również zobowiązany do sporządzenia dokumentacji transakcji, w związku, z którą zapłata należności dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu z tzw. _ raju podatkowego _, jeżeli wartość transakcji przekracza 20 000 EUR.
W związku z brakiem legalnej definicji pojęcia transakcja powstaje wątpliwość odnośnie jego prawidłowej interpretacji. W piśmie z dnia 21 lutego 2001r. (sygn. PBS/AK-060-1192-46/01) Minister Finansów, zdefiniował pojęcie transakcja jako: _ Umowa lub umowy zawarte z tym samym partnerem lub tymi samymi partnerami, przedmiotem, której lub których jest dobro lub dobra, a także usługi, jeżeli objęte są jedną ceną. Oznacza to, że transakcją w rozumieniu tych przepisów może być np. umowa nabycia lub sprzedaży jednego dobra, umowa sprzedaży szeregu dóbr lub wykonania szeregu usług, dla których określono łączną cenę, wieloletnia umowa dostawy za określoną ceną danego dobra lub szeregu dóbr bądź usług, itp. _.
Przedstawiona powyżej definicja w sposób szczegółowy a także poprzez wskazanie przykładów wyjaśnia pojęcie transakcja, co powinno eliminować wątpliwości interpretacyjne w tym zakresie. Niestety niektóre organy podatkowe w wydawanych przez siebie interpretacjach podejmują próby odejścia od powyższej definicji i zobowiązują podatników do dokumentowania nieistotnych wartościowo transakcji.
Można bowiem spotkać się z interpretacjami podatkowymi, w których został wyrażony pogląd, że obowiązek sporządzenia dokumentacji powstaje zarówno w przypadku przekroczenia limitu w odniesieniu do pojedynczej transakcji jak i do grupy transakcji.
Celem skalkulowania ustawowego limitu, zdaniem niektórych organów podatkowych należałoby zsumować wszystkie kwoty wynikające z kilku transakcji uregulowanych odrębnymi umowami, ale zawartych z tym samym podmiotem powiązanym. Objęcie szczególnym wymogiem dokumentacyjnym transakcji nieistotnych ze względu na ich wartość wydaje się być bezpodstawne, a ponadto pozostaje w sprzeczności ze wskazanym wcześniej stanowiskiem Ministra Finansów.
Sporządzenie dokumentacji cen transferowych powinna poprzedzić identyfikacja transakcji zawartych z podmiotami powiązanymi lub podmiotami z tzw. _ rajów podatkowych _, których wartość w roku podatkowym przekracza określony ustawowo limit. Celem przeprowadzenia powyższej identyfikacji podatnik powinien wyodrębnić każdą transakcję pod względem prawnym (jedna umowa) lub ekonomicznym (jedna cena).
W praktyce może to oznaczać, że transakcją może być np. umowa nabycia lub sprzedaży jednego dobra lub usługi, umowa sprzedaży szeregu dóbr lub wykonania szeregu usług, dla których określono łączną cenę, wieloletnia umowa dostawy za określoną cenę danego dobra lub szeregu dóbr bądź usług. Reasumując pojęcie _ transakcja _ dla celów transakcji z podmiotami powiązanymi można zdefiniować jako: _ umowę lub umowy zawarte z tym samym partnerem lub tymi samymi partnerami, przedmiotem, której lub których są dobra i usługi objęte jedną ceną _.
Autorka jest specjalistką ds. podatkowych w Kancelarii Prawnej BSO Prawo & Podatki