Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

Spór w spółce. Czy członek zarządu może być pełnomocnikiem?

0
Podziel się:

Mimo wyraźnego uregulowania w Kodeksie spółek handlowych reprezentowanie spółki z o.o. przez pełnomocnika zgromadzenia wspólników ciągle budzi wątpliwości.

Spór w spółce. Czy członek zarządu może być pełnomocnikiem?

Reprezentowanie spółki z o. o. przez pełnomocnika zgromadzenia wspólników - * *którym zostałby jeden z członków zarządu spółki *- *w sporze między spółką a innym członkiem jej zarządu bądź na potrzeby zawarcia przez spółkę umowy z innym członkiem zarządu, pomimo wyraźnego uregulowania w Kodeksie spółek handlowych ciągle budzi wątpliwości interpretacyjne. Sąd Najwyższy nie widzi przeszkód w takim sposobie reprezentacji spółki.

Zgodnie z art. 210 § 1 Ksh w umowie między spółką z o. o. a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Przepis ten stanowi wyjątek od generalnej zasady, zgodnie z którą zarząd prowadzi sprawy spółki i ją reprezentuje (art. 201 § 1 Ksh). Jest to również przepis o charakterze bezwzględnie obowiązującym. Wspólnicy nie mogą zatem w umowie spółki określić odmiennych zasad w tym zakresie. Regulacja ta ma na celu wyeliminowanie konfliktu interesów spółki i członka zarządu.

W spółkach z o. o. ustanowienie rady nadzorczej jest, co do zasady, fakultatywne (art. 213 § 1 Ksh). W związku z tym, jeżeli organ taki nie został przewidziany w umowie spółki - co jest dosyć częstą praktyką - podmiotem uprawnionym do składania i odbierania oświadczeń w imieniu spółki będzie wyłącznie pełnomocnik zgromadzenia wspólników.

Szczególna regulacja w niektórych spółkach jednoosobowych

Powyższe zasady stosuje się we wszystkich spółkach z o. o., z wyjątkiem spółek jednoosobowych, w których jedyny wspólnik jest zarazem jedynym członkiem zarządu spółki. W takim wypadku nie stosuje się bowiem przepisu art. 210 § 1 Ksh, zaś czynność prawna między tym wspólnikiem a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego.

Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/94/m115550.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/jak;podzielic;kompetencje;czlonkow;zarzadu;spolki;z;o;o;,211,0,1064403.html) *Jak podzielić kompetencje członków zarządu spółki z o.o. * Pula zadań przypisanych poszczególnym członkom zarządu nie powinna przekraczać zakresu zwykłych czynności spółki. O każdorazowym dokonaniu takiej czynności prawnej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy, przesyłając wypis aktu notarialnego (art. 210 § 2 Ksh). Jeżeli natomiast jedyny wspólnik spółki z o. o. wchodzi w skład zarządu wieloosobowego, a zatem nie jest jedynym członkiem zarządu takiej spółki, to w umowach i sporach pomiędzy nim a spółką obowiązuje reprezentacja poprzez radę nadzorczą - o ile została ustanowiona - lub specjalnego pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników.

Zakres przedmiotowy przepisu

W świetle literalnego brzmienia art. 210 § 1 Ksh należy stwierdzić, że chodzi o wszelkie umowy i spory pomiędzy spółką a członkiem zarządu. Zarówno takie, które są związane z pełnioną w spółce funkcją, np. kontrakt menedżerski lub umowa o pracę członka zarządu i spory z nich wynikające, spory dotyczące odpowiedzialności członka zarządu za wyrządzoną spółce szkodę etc.), jak również i te, które z pełnieniem funkcji w organie wykonawczym spółki się nie wiążą, np. umowa kupna-sprzedaży, na podstawie której spółka sprzedaje zaś członek zarządu - jako osoba fizyczna - nabywa określone prawa lub składniki majątkowe - podobnie w przypadku ewentualnych sporów wynikających z takiej umowy.

Nie jest zatem słuszne stanowisko SN zawarte w wyroku z 23 marca 1999 r. (sygn. akt II CKN 24/98), w którym przyjęto - jeszcze na gruncie analogicznego przepisu z Kodeksu handlowego - że regulacja ta znajduje zastosowanie jedynie w przypadkach umów między spółką i członkiem zarządu, związanych ze sprawowaną funkcją. Pogląd ten spotkał się z uzasadnioną krytyką ze strony przedstawicieli doktryny prawa gospodarczego i obecnie kwestia ta nie budzi już wątpliwości.

Powszechnie przyjmuje się również, że zasady wynikające z komentowanego przepisu stosuje się w odniesieniu do umów i sporów z aktualnym członkiem zarządu. Chwila odwołania danej osoby z członkostwa w zarządzie wyznacza zatem granice czasowe tak zmodyfikowanego sposobu reprezentacji spółki. W związku z tym, w razie ewentualnego sporu o przywrócenie do pracy odwołanego członka zarządu kompetencje w zakresie reprezentacji spółki przejmuje zarząd.

Ustanowienie członka zarządu spółki pełnomocnikiem zgromadzenia wspólników

W związku z treścią komentowanej regulacji w odniesieniu do spółek z o. o., w których funkcjonuje zarząd wieloosobowy, pojawia się doniosły problem, czy w umowach i sporach pomiędzy taką spółką a jednym z członków zarządu spółkę może reprezentować inny członek zarządu, działający w tym zakresie jako pełnomocnik powołany przez zgromadzenie wspólników, w drodze stosownej uchwały. Poglądy przedstawicieli nauki prawa oraz orzecznictwa Sądu Najwyższego nie są tutaj zgodne.

Duża część komentatorów stoi na stanowisku niedopuszczalności ustanowienia pełnomocnikiem innego członka zarządu, tj. takiego, którego dana czynność prawna lub spór nie dotyczy. Uzasadnieniem dla takiej konkluzji jest okoliczność, iż w efekcie prowadziłoby to do jawnego obejścia zakazu wynikającego z art. 210 § 1 Ksh.

Argumentuje się także, że z uwagi na zasadę kolegialności w działaniu zarządu wieloosobowego, przepis art. 210 § 1 Ksh należy interpretować jako przejaw odebrania w tym zakresie kompetencji zarządu, a w związku z tym - również poszczególnym osobom wchodzącym w skład tego organu. Twierdzi się bowiem, że nie powinno dawać się przyzwolenia na występowanie członków zarządu po przeciwnych stronach sporu. W przypadku zaś umów dodatkowym czynnikiem uzasadniającym taki wniosek mogą być ewentualne bliskie relacje zainteresowanych osób, co mogłoby stanowić podatny grunt do różnego rodzaju nadużyć.

Odmienne stanowisko można znaleźć w orzecznictwie SN i NSA, które zgodnie opowiadają się za brakiem przeciwwskazań natury prawnej do powołania specjalnym pełnomocnikiem spółki, w celu zawarcia przez spółkę umowy z jednym z członków zarządu, innego członka zarządu. Pogląd taki wyrażony został m.in. w postanowieniu SN z 7 kwietnia 2010 r. (sygn. akt II UZP 5/10), w którym powołane zostało obszerne orzecznictwo SN oraz NSA dopuszczające taką możliwość.

SN wskazał przy tym na konieczność rozróżniania odrębnych instytucji prawnych, jakimi są organ osoby prawnej, a więc zarząd spółki z o. o. oraz pełnomocnik zgromadzenia wspólników. Kompetencje członków zarządu wynikają z przepisów ustawy oraz postanowień umowy spółki, zaś ich działania, zgodnie z art. 38 Kodeksu cywilnego, są jednocześnie działaniami samej osoby prawnej, tj. spółki. Umocowanie specjalnego pełnomocnika do działania wynika natomiast z podjętej przez zgromadzenie wspólników uchwały, zaś do działań pełnomocnika stosuje się ogólne przepisy o przedstawicielstwie, zawarte w kodeksie cywilnym.

Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/225/m34785.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/nowy;wspolnik;w;spolce;jawnej;co;trzeba;zmienic,216,0,1037528.html) *Nowy wspólnik w spółce jawnej. Co trzeba zmienić * Spółka może zachować w swojej nazwie nazwisko byłego wspólnika, jeżeli ten wyrazi pisemną zgodę. Taki pełnomocnik działa zatem w imieniu i na rzecz innej osoby (w tym wypadku spółki z o.o.), a także w granicach umocowania. Obowiązujące przepisy nie formułują szczególnych wymagań co do osoby pełnomocnika, z tym zastrzeżeniem, że tak powołany pełnomocnik do dokonania określonej czynności prawnej w imieniu i na rzecz spółki nie może równocześnie sam występować jako druga strona tejże czynności prawnej.

Na przeszkodzie stoi tutaj art. 108 zd. 1 Kc, zgodnie z którym pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonuje w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa, albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy.

W odniesieniu do spółki akcyjnej art. 379 § 1 Ksh przewiduje analogiczne zasady jej reprezentacji w umowach pomiędzy spółką akcyjną a członkiem jej zarządu oraz w sporze z nim, jak w przypadku spółki z o. o. Co ciekawe, niektórzy z komentatorów wyrażają w tym względzie odmienne poglądy w kwestii możliwości ustanowienia pełnomocnikiem zgromadzenia wspólników innego członka zarządu, na potrzeby umowy między spółką a jej członkiem zarządu, niż czynili to odnośnie spółki z o. o., pomimo analogicznych rozwiązań prawnych dla obu spółek kapitałowych.

Wszystko to sprawia, że argumentacja SN zawarta w przywołanym postanowieniu z 7 kwietnia 2010 r. zasługuje na aprobatę, tym bardziej, że jak stwierdził SN ustanowienie członka zarządu spółki jej pełnomocnikiem nie powoduje ustania lub ograniczenia jego funkcji jako piastuna organu osoby prawnej, a samo udzielenie pełnomocnictwa pozostaje bez wpływu na zasady reprezentacji spółki przez jej zarząd. Tym samym udzielenie przez zgromadzenie wspólników pełnomocnictwa do reprezentacji spółki w umowie z członkiem zarządu innemu członkowi zarządu nie powoduje, że spółka jest reprezentowana przez zarząd.

O innych regulacjach dotyczących spółek czytaj więcej w Money.pl
Co może ograniczyć zbycie udziałów w spółce z o. o. Jeśli wspólnicy w spółce nie wyrażą zgody na sprzedaż udziałów, umowa zbycia staje się bezskuteczna.
Rozwiązanie spółki jawnej, jako wstęp do jej likwidacji Każdy wspólnik może, z ważnych przyczyn, żądać rozwiązania spółki przez sąd.
Zyski ze spółki nie tylko dla akcjonariuszy Świadectwa założycielskie dają prawo uczestniczenia w podziale zysku spółki akcyjnej w granicach ustalonych przez statut, po uprzednim odliczeniu na rzecz akcjonariuszy minimalnej dywidendy.

Autorka jest radcą prawnym, partnerem w Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna, Oddział w Krakowie

Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
KOMENTARZE
(0)