Jeszcze do niedawna orzecznictwo przyjmowało, że nie jest możliwe wniesienie do sądu administracyjnego pisma opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym, w tym także za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W tej materii wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w uchwale składu 7 sędziów z 12 maja 2014 r. (sygn. akt I OPS 10/13). Obecne przepisy nie stwarzają podstaw prawnych do komunikacji elektronicznej w postępowaniu. Stan prawny zmienia jednak ustawa z 10 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 183).
Jednym z jej celów jest informatyzacja przepisów ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). W założeniu postępowanie ma być szybsze i tańsze. Nowelizacja wejdzie w życie 11 lutego 2017 r
Elektroniczna skarga
Elementy skargi w formie dokumentu elektronicznego zasadniczo nie będą się odróżniały od tradycyjnej formy pisemnej. Skarga w formie dokumentu elektronicznego będzie jednak musiała dodatkowo zawierać adres elektroniczny. Podpis z kolei, będzie miał formę bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu lub podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP lub powinien być potwierdzony w inny sposób przez zastosowanie mechanizmów wprowadzonych przez sąd administracyjny. Wymienione zasady podpisywania będą dotyczyły także załączników, które również będą mogły być wnoszone w formie elektronicznej. Odpisy skargi i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego nie będą dołączane.
Poświadczenie zgodności z oryginałem odpisu dokumentu sporządzonego w formie dokumentu elektronicznego, uwierzytelnienie odpisu pełnomocnictwa lub odpisów innych dokumentów wykazujących umocowanie sporządzonych w formie dokumentu elektronicznego, będą dokonywane z wykorzystaniem bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu lub podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP lub przez zastosowanie innych mechanizmów wprowadzonych przez sąd administracyjny. Odpisy poświadczonych elektronicznie dokumentów sporządzane będą w formatach danych określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 526 ze zm.).
Tylko przez elektroniczną skrzynkę podawczą
Skarga w formie dokumentu elektronicznego będzie wnoszona do elektronicznej skrzynki podawczej organu administracji publicznej, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania będzie przedmiotem skargi. Elektroniczna skrzynka podawcza to dostępny publicznie środek komunikacji elektronicznej służący do przekazywania dokumentu elektronicznego do podmiotu publicznego (w tym do organu administracji publicznej) przy wykorzystaniu powszechnie dostępnego systemu teleinformatycznego. Wniesienie skargi będzie potwierdzane przez urzędowe poświadczenie odbioru, przesyłane na wskazany przez skarżącego adres elektroniczny.
W treści urzędowego poświadczenia odbioru zawarte będą informacje m.in. o tym, że pisma w sprawie będą doręczane za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Datą wniesienia skargi w formie dokumentu elektronicznego będzie określona w urzędowym poświadczeniu odbioru data wprowadzenia pisma do systemu teleinformatycznego.
Organ administracji publicznej przekaże sądowi skargę i odpowiedź na skargę do jego elektronicznej skrzynki podawczej. Akta sprawy prowadzone w formie elektronicznej przekazywane będą sądowi wraz z informacją o dokumentach, których treść nie jest w całości dostępna w aktach sprawy prowadzonych w postaci elektronicznej oraz o sposobie i dacie ich przekazania sądowi do jego elektronicznej skrzynki podawczej, a w przypadku gdy ze względów technicznych nie jest to możliwe - na informatycznym nośniku danych. Pozostałe dokumenty z akt sprawy, których treść nie będzie w całości dostępna w postaci elektronicznej, przekazywane będą sądowi wraz ze wskazaniem na przekazane sądowi elektroniczne akta sprawy.
W celu uniknięcia uprzywilejowania strony składającej pismo w postaci elektronicznej, wprowadzony został obowiązek pobierania opłaty kancelaryjnej za wydruki pism i załączników wniesionych w formie dokumentu elektronicznego. Wydruki sporządzane są w celu ich doręczenia stronom, które nie posługują się środkami komunikacji elektronicznej do odbioru pism.
Nowelizacja z całą pewnością wprowadzi nowe standardy komunikacji w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Postępowanie powinno być znacznie szybsze oraz tańsze zarówno dla sądu jak i innych podmiotów. Czas pokaże czy założone cele zostaną faktycznie zrealizowane, a elektroniczna forma komunikacji spotka się z przewidywanym zainteresowaniem.
Autor jest aplikantem adwokackim w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy