Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

Mediacja w sprawach o rozwód i separację. Kiedy sąd może ją nakazać

0
Podziel się:

Małżonkowie mogą wybrać osobę mediatora. Jeśli tego nie uczynią, decyzję o osobie prowadzącego mediacje podejmie sąd, kierując się wiedzą i doświadczeniem mediatora.

Mediacja w sprawach o rozwód i separację. Kiedy sąd może ją nakazać

Mediacja opiera się na zasadzie dobrowolności udziału, co oznacza, że nie można przymusić stron do podjęcia mediacji. Zgoda musi zostać wyrażona wyraźnie, nie można jej domniemywać. Mediacja objęta jest zasadą poufności, mediator obowiązany jest do zachowania tajemnicy o faktach, o których dowiedział się w czasie mediacji, chyba, że strony zwolnią go z tego obowiązku.

Mediacja, jako instytucja została wprowadzona do ustawy Kodeks postępowania cywilnego nowelizacją z 28 lipca 2005 r., a weszła w życie 10 grudnia 2005 r.

W sprawach o rozwód i separację o mediacji traktują, oprócz stosowanych odpowiednio ogólnych uregulowań dotyczących mediacji, te wskazane dla odrębnego postępowania w sprawach małżeńskich - są to dwa przepisy Kodeksu postępowania cywilnego: art. 436 i art. 4452. W sprawach o rozwód lub separację sąd może skierować strony do mediacji na każdym etapie postępowania bez wniosku stron.

Pierwszy z powołanych wyżej przepisów mówi między innymi, że jeżeli istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa, sąd może skierować strony do mediacji. Skierowanie to jest możliwe także wtedy, gdy postępowanie zostało zawieszone. Przedmiotem mediacji może być także pojednanie małżonków. Nadto, jeżeli strony nie uzgodniły osoby mediatora, sąd kieruje je do stałego mediatora posiadającego wiedzę teoretyczną, w szczególności mającego wykształcenie z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii lub prawa oraz umiejętności praktyczne w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach rodzinnych.

Drugi z powołanych wyżej przepisów podaje, że w każdym stanie sprawy o rozwód lub separację sąd może skierować strony do mediacji w celu ugodowego załatwienia spornych kwestii dotyczących zaspokojenia potrzeb rodziny, alimentów, sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi oraz spraw majątkowych podlegających rozstrzygnięciu w wyroku orzekającym rozwód lub separację.

Jak wynika z powyższego pierwszy z przepisów (art. 436 K.p.c.) ma zastosowanie wówczas, kiedy sąd stwierdza, że istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa, ma więc typowy charakter pojednawczy, ocena czy są szanse dla uratowania małżeństwa należy do sądu, który powinien czuwać nad tą kwestią w toku całego postępowania, jak również nakłaniać do ugody strony, do pojednania małżonków. We wszystkich rodzajach spraw cywilnych mediacja ma prowadzić do zawarcia ugody, w sprawach małżeńskich zaś - celem jej jest (poza zawarciem ugody) doprowadzenie do pogodzenia się małżonków.

Sąd kierując strony do mediacji, wydaje w tej kwestii postanowienie, może tego dokonać również na posiedzeniu niejawnym. Strony mogą wybrać osobę mediatora, jeśli tego nie uczynią, decyzję o osobie prowadzącego mediacje podejmie sąd, kierując się wiedzą i doświadczeniem mediatora. Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na okres do miesiąca, chyba że strony zgodnie wniosły o wyznaczenie dłuższego terminu na jej przeprowadzenie. W trakcie mediacji termin na jej przeprowadzenie może być przedłużony na zgodny wniosek stron.

Z mediacji sporządzany jest protokół, który wysyłany zostaje do sądu, nadto doręczany jest jej uczestnikom. Strony mogą w wyniku mediacji pojednać się lub jeśli do pojednania nie doszło, zawrzeć porozumienie dotyczące sposobu rozwiązania małżeństwa, przy czym zapis taki ani nie stanowi uznania powództwa, ani nie jest definitywnym oświadczeniem, może ono bowiem zostać cofnięte aż do zakończenia rozprawy przed sądem drugiej instancji.

Drugi z powołanych wyżej przepisów - art. 4452 Kodeksu postępowania cywilnego dotyczy ugodowego uregulowania między stronami pozostałych kwestii, o których sąd rozstrzyga w toku sprawy o rozwód czy separację (wskazane powyżej), a które wynikają z art. 58 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W tym wypadku przesłanka utrzymania małżeństwa nie zachodzi, są natomiast szanse na ugodowe uregulowanie pozostałych kwestii przez strony - małżonków.

Skierowanie przez sąd do mediacji może nastąpić w każdym stanie sprawy, a dotyczyć może zarówno osiągnięcia konsensusu na czas toczącego się postępowania sądowego o rozwód lub separację, albo ustaleń końcowego rozstrzygnięcia, które ma zostać zawarte w wyroku.

Istotnym jest, że z uwagi na różne cele mediacji wynikające z przytoczonych wyżej przepisów, sąd nie jest tu związany ograniczeniem wynikającym z art. 1838 Kodeksu postępowania cywilnego, który mówi, że sąd może skierować strony do mediacji tylko raz w toku postępowania. Innymi słowy skierowanie stron do mediacji w trybie art. 436 K.p.c. nie wyklucza kolejnego skierowania stron do mediacji w trybie art. 4452 K.p.c. i odwrotnie.

Odnieść należy się również do kwestii kosztów mediacji. Koszty te, powstałe na skutek mediacji prowadzonej na podstawie skierowania sądu, są zaliczane do niezbędnych kosztów procesu. Mediator ma również prawo domagania się wynagrodzenia i zwrotu wydatków, chyba że wyraził zgodę na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia. Wynagrodzenie mediatora i zwrot wydatków obciążają strony - uczestników mediacji. W praktyce przyjmuje się, że każdy z uczestników mediacji ponosi połowę tych kosztów. Przy czym warto mieć na uwadze fakt, że do kosztów powyższych nie odnosi się regulacja ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, ponieważ koszty mediacji nie są w tej ustawie ujęte jako wydatki. Powyższe skutkuje tym, że strona, nawet jeśli została zwolniona w toku postępowania przez sąd z ponoszenia kosztów sądowych, musi ponieść koszty mediacji.

Autorka jest adwokatem w Kancelarii Hejnar-Zawisza w Warszawie

porady
prawo rodzinne
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
KOMENTARZE
(0)